Morgunblaðið - 26.01.2005, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 26. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR

Samskip - starfsemin erlendis,
veltan þrefaldast á 5 árum

Er framtíð í framleiðslu
á Vesturlöndum?

Hvað þýðir fríverslun
á milli ríkja?
Viðskipti á
fimmtudögum
á morgun
ÍRAKSMÁLIÐ kom aftur til um-
ræðu við upphaf þingfundar á Al-
þingi í gær, er Össur Skarphéðins-
son, formaður Samfylkingarinnar,
kvaddi sér hljóðs og spurði Halldór
Ásgrímsson forsætisráðherra að því
hvort rétt væri að íslensk stjórnvöld
hefðu gefið leyfi til þess í febrúar
2003 að herflugvélar gætu flogið um
íslenska lofthelgi og haft hér viðdvöl
vegna innrásar í Írak. Vísaði Össur
þar til fréttar Stöðvar 2 frá kvöldinu
áður.
„Hæstvirtur forsætisráðherra
hefur sagt að bandaríska sendi-
ráðinu hafi ekki verið tilkynnt um
stuðninginn [við innrásina í Írak]
fyrr en eftir ríkisstjórnarfund hinn
18. mars. Nú virðist hins vegar
mega draga þá ályktun af staðfest-
ingu utanríkisráðuneytisins í gær að
stuðningur Íslands við innrás
Bandaríkjamanna í Írak hafi komið
fram þremur vikum fyrr og ég spyr
hæstvirtan forsætisráðherra: Er
það rétt?“
Halldór sagði í fyrstu að Össuri
væri það greinilega mikið í mun að
ganga vel í þeim átökum sem fram-
undan væru í Samfylkunni. „En er
ástæða til þess að koma hér upp á
hverjum einasta degi út af þessu
máli til að reyna að vekja athygli á
sér í fjölmiðlum og með því að af-
hjúpa ótrúlega vanþekkingu í utan-
ríkismálum?“ sagði Halldór og hélt
áfram: „Man háttvirtur þingmaður
það ekki að ályktun 1441 var sam-
þykkt í öryggisráði (Sameinuðu
þjóðanna) í nóvember 2002? Man
háttvirtur þingmaður ekki eftir því
að byggður var upp mikill þrýst-
ingur á Saddam Hussein að hann
færi frá völdum sem allar þjóðir
stóðu að, m.a. Þjóðverjar? Væri
ekki rétt fyrir háttvirtan þingmann
að upplýsa flokksfélaga sína í
Þýskalandi að með því að leyfð var
notkun á þýskum flugvöllum hafi
Þjóðverjar lýst stuðningi við stríðið
í Írak? Það var verið að byggja upp
mikinn þrýsting þessa mánuði og
það voru allir að vonast eftir því að
sá þrýstingur yrði til þess að Sadd-
am Hussein færi frá völdum. Þetta
veit háttvirtur þingmaður og hann
veit það líka að það hefur aldrei
komið fyrir mér vitanlega að því
hafi verið neitað að fá afnot af
Keflavíkurflugvelli í sambandi við
slík mál – aldrei.“
Halldór sagði ennfremur síðar í
umræðunni um þetta mál á Alþingi í
gær að mikill viðbúnaður hefði verið
í Mið-Austurlöndum á þessum tíma
og að þangað hefðu hafist flutningar
löngu fyrir febrúar. „Þingmaðurinn
hlýtur að muna þetta. Og auðvitað
þurftu þeir flutningar að fara um
mörg lönd, í mjög litlum mæli hér
um Ísland. Auðvitað tókum við Ís-
lendingar þátt í því ásamt öðrum
þjóðum.“
Ekkert nýtt komið fram
Fleiri þingmenn blönduðu sér í
umræðuna. Ögmundur Jónasson,
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, sagði að samráðs-
skylda ríkisstjórnarinnar og ráð-
herra við Alþingi væri veigamesta
atriðið í þessu máli. Vitnaði hann
síðan í þingsköp Alþingis þar sem
segir: „Utanríkismálanefnd skal
vera ríkisstjórninni til ráðuneytis
um meiriháttar utanríkismál enda
skal ríkisstjórnin ávallt bera undir
hana slík mál jafnt á þingtíma sem í
þinghléum.“
Ögmundur sagði að það væri
álitamál hvað teldist vera meirihátt-
ar utanríkismál, eins og fram kæmi
í álitsgerð Eiríks Tómassonar, pró-
fessors við Háskóla Íslands. Síðan
sagði Ögmundur: „Ég hefði haldið
að átökin sem áttu sér stað í febrúar
og mars árið 2003 innan öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna og í heiminum
öllum um það hvort ráðast ætti inn í
Írak með eða án stuðnings Samein-
uðu þjóðanna hljóti að teljast meiri
háttar utanríkismál.“
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, kom því næst í
pontu og sagði að enn einu sinni
væri hafin umræða um Íraksmálið,
þrátt fyrir að ekkert nýtt væri kom-
ið fram. „Það er ekkert nýtt,“ sagði
hann. „Það er eingöngu reynt að
halda lífinu í þessari umræðu og
klifa á því sama.“ Búið væri að upp-
lýsa að það sem íslensk stjórnvöld
hefðu gert hefði verið það sama og
stjórnvöld nágrannaþjóða okkar
hefðu gert.
Málinu ekki lokið
Guðmundur Árni Stefánsson,
þingmaður Samfylkingar, sagði að
þessu máli myndi ekki ljúka fyrr en
öll kurl væru komin til grafar og
Mörður Árnason, samflokksmaður
hans, sagði málið m.a. snúast um
það að þáverandi forsætisráðherra
og þáverandi utanríkisráðherra
hefðu ekki borið undir neinn þá
ákvörðun að veita aðgang að ís-
lenskri lofthelgi og afnot af Kefla-
víkurflugvelli.
Hjálmar Árnason, þingmaður
Framsóknarflokksins, sagði hins
vegar að stjórnarandstaðan notaði
öll meðul í þessu máli en Magnús
Þór Hafsteinsson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, sagði ekki
rétt að ekkert nýtt hefði komið fram
í málinu. „Meðal annars hafa varn-
aðarorð okkar sem reyndum að
koma vitinu fyrir stjórnvöld hér á
Íslandi öll komið fram; það hefur
sýnt sig að þau voru öll rétt. Tug-
þúsundir liggja í valnum. Það er bú-
ið að rústa þetta land. Innrásin var
ólögleg. Engin gereyðingarvopn
hafa fundist. Er þetta ekki nógu al-
varlegt? Er hægt að fullyrða að
ekkert hafi gerst á öllum þessum
tíma? Að sjálfsögðu ekki,“ sagði
hann.
Kröfðust svara á
þinginu um Írak
Stjórnarliðar
segja ekkert nýtt
hafa komið fram
Morgunblaðið/Jim Smart
Þingmenn hlýða á umræðurnar, Rannveig Guðmundsdóttir fyrir miðju.
ÞINGFUNDUR hefst kl. 13.30
í dag. Eingöngu verða á dag-
skrá undirbúnar fyrirspurnir
til ráðherra.
Meðal annars verða ráð-
herrar spurðir um fræðslu um
meðferð kynferðisafbrota-
mála, um aldraða á dvalar- og
hjúkrunarheimilum, um
Kyoto-bókunina og um gjald-
frjálsa leikskóla.
JÓHANNA Sigurðardóttir og fleiri
þingmenn Samfylkingarinnar hafa
lagt fram á Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um aðgerðir gegn fátækt.
Meginefni tillögunnar er að Alþingi
álykti að fela ríkisstjórninni að grípa
til aðgerða til að sporna við fátækt.
Í því skyni verði gerð fram-
kvæmdaáætlun til fimm ára sem
komi til framkvæmda frá og með 1.
janúar 2006. Skal áætlunin unnin í
samráði við Samtök sveitarfélaga og
heildarsamtök launafólks..
Í greinargerð segir að þrátt fyrir
að stór hluti þjóðarinnar búi við
bærileg efni búi of margir við sára
fátækt. „Laun þeirra tekjulægstu,
lífeyrir eða atvinnuleysisbætur eru
svo lág að þau duga ekki fyrir allra
brýnustu nauðþurftum, jafnvel þótt
unninn sé fullur vinnudagur og
sama hversu mikið er sparað.
Raunar er mörgum svo naumt
skammtað að hjálparsamtök þurfa
að hlaupa undir bagga með fjölda
heimila í landinu og flestum er það
þungbært að þurfa að leita á náðir
slíkra samtaka.“
Segir alltof marga
búa við fátækt
VIKTOR Jústsjenko, nýkjörinn for-
seti Úkraínu, hélt erindi á Evrópu-
þinginu sem nú stendur yfir í Strass-
borg. Sólveig Pétursdóttir, formaður
Íslandsdeildar Evrópuráðsþingsins,
er stödd í Strassborg í Frakklandi
fyrir Íslands hönd ásamt þeim Siv
Friðleifsdóttur og Margréti Frí-
mannsdóttur.
Sólveig segir það hafa verið
merkilegt að sjá og hlusta á Jústsj-
enko sem var gríðarlega vel fagnað á
þinginu. Hún segir Jústsjenko hafa
lýst því yfir að nýhafið lýðræðisferli í
Úkraínu myndi aldrei ganga til baka.
Appelsínugula byltingin hefði tekist
vegna þess að evrópsk gildi um lýð-
ræði, réttarríki og mannréttindi
hefðu verið fyrir hendi. „Hann þakk-
aði Evrópuráðinu
sérstaklega fyrir
framlag sitt til
lýðræðisþróunar í
Úkraínu,“ segir
Sólveig.
Hún segir ljóst
að úkraínsk
stjórnvöld leggi
mikla áherslu á
aðild að ESB en
Jústsjenko hafi
bent á í ræðu sinni að aðild yrði ekki
fyrr en Úkraínumenn hefðu gert
hreint fyrir sínum dyrum.
„Jústsjenko var óvæginn í garð
fyrrum stjórnvalda og gagnrýndi
framgöngu þeirra harkalega og hon-
um var tíðrætt um gildi mannrétt-
inda. Hann sagðist ætla að túlka sig-
ur sinn sem sigur lýðræðisins og
hann ætlaði sér að sameina þjóðina
og tryggja framgang lýðræðis og
mannréttinda í landinu. En hann bað
líka um aðstoð Evrópuráðsins við að
byggja upp samskonar löggjöf í
Úkraínu og tíðkast í Vestur-Evr-
ópu,“ segir Sólveig.
Evrópuþingið hófst á mánudag og
stendur fram á föstudag. Viðamikil
dagskrá er á þinginu og margar at-
hyglisverðar umræður. „Það á að
ræða sérstaklega bætt samskipti
Evrópu og Bandaríkjanna. Síðan
verður mikil umræða um ráðstefnu
þar sem á að fjalla um stöðu Evr-
ópuráðsins gagnvart ESB og ýmsum
stofnunum líkt og ÖSE,“ segir hún.
Viktor Jústsjenko ávarpaði Evrópuþingið í Strassborg
Sólveig
Pétursdóttir
Þakkaði Evrópuráðinu fyrir
framlag til lýðræðisþróunar