Morgunblaðið - 05.03.2005, Qupperneq 2

2|Morgunblaðið
N
ú þegar fermingar eru að hefjast
að ráði á Íslandi, leitar hugurinn
ósjálfrátt, eins og gefur að skilja,
til þeirra u.þ.b 4.500 ungmenna
sem málið varðar hvað beinast.
Þetta er gífurlega há tala og, það
sem meira er, á bak við hana eru
lifandi einstaklingar. Og þessi
vetur hefur markað ákveðin
tímamót í lífi þeirra, sem ná mun hátindi á sjálfan ferming-
ardaginn.
Ævin, a.m.k. fyrri hlutinn, er tekin í þrepum. Eftir leik
og áhyggjuleysi frumbernskunnar, hefjum við skólanám
um 7 ára aldur; þar eru ákveðin skil. Um 14 ára aldurinn
gerist eitthvað svipað. Og eins upp úr tvítugu, þegar við
förum að stofna eigið heimili. O.s.frv.
Ekkert af þessu er auðvelt. En með aðstoð fólks í kring-
um okkur verður þetta gerlegt.
Ég hef verið svo lánsamur að hafa í 20 ára prestskap
fengið að uppfræða margan piltinn og stúlkuna, og um leið
að kynnast þessum frábæru krökkum á hinum viðkvæma
aldri, þegar næsta stig er tekið og gengið inn í veröld full-
orðinna. Það er dýrmæt upplifun og reynsla, einhver hin
ánægjulegasta athöfn sem unnt er að framkvæma í heil-
ögu ranni. En jafnframt hefur alltaf leitað á mig fyrir alt-
arinu, þar sem ég tek í hendurnar, eina af annarri, spurn-
ingin, hvað muni verða um þessa gimsteina, eftir að burt
er farið. Og þá hafa áhyggjurnar tekið yfir. Því ég veit sem
er, að heimurinn sem bíður þeirra er ekki með öllu hættu-
laus, og langt frá því, villigöturnar margar, öngstrætin og
forardíkin, og að ekkert fær bætt mannslíf sem tapast.
Þetta hefur á síðari árum breytt prédikun minni. Nú er
hún meira varnaðarorð en hitt, af því að svo mikið er í húfi.
Ungmennin eru nefnilega afar brothætt, þegar hér er
komið, leitandi og spyrjandi að tilgangi og merkingu, en
ómögulegt að vita hvað framtíðin ber í skauti. Óvissan er
næstum algjör. Allt tekur þetta á og gerir þau jafnframt
móttækileg fyrir ýmsu miður heppilegu. Þar eru fíkniefnin
stærsti og mesti vágesturinn.
Er að furða að manni verði órótt, kominn yfir miðjan
aldur og hafandi lært að þekkja eiturpöddurnar sem liggja
í hverri myrkrakompu og skúmaskoti þjóðfélagsins, bíð-
andi eftir tækifærinu að stinga? Og þar er sko engin mis-
kunn. Er skrýtið að maður hrökkvi við og kvíði afdrifum
þessara óreyndu sálna?
Auðvitað ekki. Hitt væri ómennska.
En hvað er þá til ráða?
Eflaust margt. Ég a.m.k. neita engu, en Kristur nægir
mér. Eins og tveimur milljörðum annarra íbúa þessarar
plánetu. Og ég get einungis bent á þá leið, sem ég hef farið
og ætla að ganga áfram. Þegar besti vinur minn drukknaði
sviplega, árið 1988, átti ég reyndar erfitt með að halda mig
á þeim vegi, taldi önnur svör betri hljóta að vera að finna
annars staðar, og tók að lesa undarleg fræði í þrá eftir
svari og huggun. En þegar ég áttaði mig á, að sá þorsti var
að leiða mig út í botnlaust fen, kviksyndi, sneri ég við. Og
lærdómurinn var sá, að það er ekkert grænna í hinum
dalnum, eða fjöllin litfegurri. Þetta er sjónvilla.
Í því sem framundan kann að leynast er gott að hafa
traustan klett undir fótum, öruggan punkt til viðmiðunar,
svo maður týni ekki áttum, ljós til að varpa á skuggana og
eyða þeim. Ég veit hvar allt þetta er að finna. Og orð
meistarans í Nýja testamentinu eru aukinheldur vörður á
þeirri leið sem hann ruddi og býður til afnota öllum þeim
sem vilja. Ekki sakar að horfa í kringum sig, rannsaka
umhverfið, en þess verður að gæta að missa aldrei sjónar
á veginum, týna honum ekki með lítt hugsuðu flandri út
um grýttar óbyggðir.
En 14 ára ungmenni þarf stuðning heima fyrir, til að
þetta geti blessast. Og hér er ég ekki að tala um ofstæki;
nei, ég er að meina heilbrigðan átrúnað, virðingu fyrir höf-
undi kristindómsins og siðaboðskap hans og kærleika,
lotningu fyrir almættinu, heimsókn í eitthvert must-
eranna, sem því eru helguð. Ef foreldrarnir eru áhuga-
lausir um þessa hluti, eða, eins og mörg dæmin sanna,
beinlínis andsnúnir kirkjunni, jafnvel fullir haturs, sem
líka þekkist, er augljóst, að þá horfir allt öðruvísi við.
Ábyrgðin er því sannarlega mikil. Alveg eins og fram
kemur í eftirfarandi texta, sem víða hangir uppi: „Það
barn sem býr við hnjóð, lærir að fordæma. Það barn sem
býr við hörku, lærir fólsku. Það barn sem býr við aðhlátur,
lærir einurðarleysi. Það barn sem býr við ásakanir, lærir
sektarkennd. Það barn sem býr við mildi, lærir þolgæði.
Það barn sem býr við örvun, lærir sjálfstraust. Það barn
sem býr við hrós, lærir að viðurkenna. Það barn sem býr
við réttlæti, lærir sanngirni. Það barn sem býr við öryggi,
lærir kjark. Það barn sem býr við skilning, lærir að una
Vegurinn
sínu. Það barn sem býr við alúð og vináttu, lærir að elska“.
Og vissulega kemur það fyrir, að hlutirnir eru ekki í lagi,
að eitthvað hefur bersýnilega farið úrskeiðis. Um það mátti
t.d. lesa 20. febrúar síðastliðinn á mbl.is. En þar sagði orð-
rétt:
15 ára ökumaður stöðvaður
Lögreglan í Keflavík stöðvaði bifreið á Garðvegi á sjötta
tímanum í morgun til að kanna með ástand og réttindi öku-
manns. Í ljós kom að ökumaðurinn var einungis 15 ára og
því ekki með ökuréttindi, að því er fram kemur á vef lög-
reglunnar. Þar segir að drengurinn sé grunaður um ölvun
við akstur. Við nánari skoðun á málinu kom í ljós að hann,
ásamt farþega í bílnum sem einnig var 15 ára, hafði stolið
bifreiðinni í Reykjanesbæ. Bifreiðin hafði verið ólæst og
kveikjuláslykillinn geymdur í öskubakkanum. Forráða-
menn ökumannsins og farþegans voru kallaðir á lögreglu-
stöð ásamt fulltrúa frá félagsmálayfirvöldum.
Ekki þekki ég frekar bakgrunn þessa atviks, en hér var
lýst. En mikið er dapurlegt að lesa svona frétt. Og þetta er
blákaldur raunveruleikinn. Og ekkert einsdæmi. Og þarna
var „bara“ áfengi í spilinu.
Framtíð sérhverrar þjóðar er háð vexti og þroska barna
hennar, ekki síst þeim andlega. Þess vegna er mikilvægt, að
við búum þau vel úr garði.
Eflaust myndu aðrir sumir benda á önnur vopn í barátt-
unni sem framundan er, en ég hef gert. En eins og ég nefndi
hér að framan, tek ég fyrst og síðast mið af því sem ég hef
kynnst sjálfur á ferð minni um brautir þessarar jarðvistar.
Og þar ber sumt að varast eins og heitan eldinn.
En takist að sigla framhjá þessum blindskerjum öllum og
tundurduflum, sem granda vilja fleyi okkar, er tilveran
yndisleg, ekki síst þegar maður er ungur og sólin kyssir
vangann, og það mun hún gera oft.
Því má aldrei gleyma.
Burtséð frá því hvað árgangur 1991 kemur til með að
velja af ólíkum ráðum, til aðstoðar, leiðbeiningar og stuðn-
ings, óska ég því góða, unga fólki innilega til hamingju með
þennan áfanga, manndómsvígsluna, og velfarnaðar inn í hið
nýja árþúsund.
Sigurður Ægisson
sóknarprestur á Siglufirði
Fermingar 2005
Umsjón efnis: Hildur Loftsdóttir
Umbrot: Magnús Axelsson
Ljósmyndir: Ljósmyndadeild
Morgunblaðsins og einkaeign
Forsíða: Golli
10
Hver er að
fermast?
34
Allir geta verið
sætir og fínir
44
Elín ætlar ekki
að fermast
50
Flamingó-
og fiskaskreyt-
ingar
52
Gúmmelaði
76
Ungur
gestgjafi
E
fn
is
yf
ir
lit