Morgunblaðið - 17.04.2005, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 17. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FRÁ og með 1. maí næstkom-
andi verður hægt að sækja um
evrópska sjúkratryggingakortið
á heimasíðu TR. Talið er að á
fyrsta árinu verði gefin út um
30 þúsund kort. Evrópska
sjúkratryggingakortið veitir
handhafa rétt til heilbrigðis-
þjónustu við tímabundna dvöl í
öðrum löndum innan EES á
sama verði og heimamenn.
Kortið hefur almennt tveggja
ára gildistíma.
Tryggingastofnun hættir út-
gáfu á sjúkratryggingavottorð-
inu E-111 í lok þessa mánaðar. Í
stað þess kemur evrópska
sjúkratryggingakortið sem gild-
ir í flestum löndum Evrópu og
veitir rétt á allri heilbrigðis-
þjónustu sem telst nauðsynleg
til að unnt sé að ljúka tímabund-
inni dvöl á öruggan hátt. Kortið
gildir eingöngu hjá heilsugæslu-
stöðvum, sjúkrahúsum, apótek-
um og öðrum þjónustuaðilum
með samninga við opinbera
sjúkratryggingakerfið. Al-
mannatryggingar taka ekki þátt
í kostnaði vegna þjónustu sem
veitt er á einkareknum sjúkra-
stofnunum og kortið gildir því
ekki þar.
Samkvæmt upplýsingum frá
Tryggingastofnun gaf stofnunin
út á síðasta ári tæplega 11 þús-
und E-111 vottorð og árið 2003
voru útgefin E-111 vottorð rúm-
lega 7.500 talsins.
Allir Íslendingar, og aðrir
EES ríkisborgarar, sem sjúkra-
tryggðir eru hér á landi eiga
rétt á að fá evrópska sjúkra-
trygggingakortið til notkunar á
ferðalögum tímabundið til ann-
arra EES landa.
TR gefur út evrópskt
sjúkratryggingakort
TILRAUNIR og athuganir á líkani
af Hálslóni, Hafrahvammagljúfri og
yfirfalli Kárahnjúkastíflu, sem fram
hafa farið í Tækniháskólanum í
Zürich í Sviss, sýna að gera þarf ráð-
stafanir í gljúfrinu til að styrkja og
verja bergið svo það þoli til lengdar
rennsli yfirfallsvatnsins.
Samkvæmt þessum rannsóknum
er talið heppilegast að steypa í gljúf-
urbotninn sjálfan, þar sem fossinn
frá yfirfallinu kemur, og styrkja
bergveggina beggja vegna fossins
með sprautusteypu og bergboltum,
jafnvel að steypa kápu þar sem
áraunin verður mest á bergvegginn.
Frá þessu er greint á vef Kára-
hnjúkavirkjunar. Hönnunarvinnan
er á lokastigi en hefur verið í gangi
síðan haustið 2003. Prófessorar og
doktorsnemar í straumfræði í
Tækniháskólanum í Zürich fengu
verkið og hafa smíðað líkönin í sam-
starfi við svissneska, bandaríska,
brasilíska og íslenska sérfræðinga.
Sigurður St. Arnalds, talsmaður
Landsvirkjunar, segir í samtali við
Morgunblaðið að þessar niðurstöður
komi ekki á óvart. Reiknað hafi verið
með að ráðast þyrfti í svipaðar að-
gerðir. Samkvæmt kostnaðaráætlun
Landsvirkjunar var reiknað með að
um 1,5 milljarðar króna færu í hönn-
un og framkvæmd yfirfallsins. Að
sögn Sigurðar þarf ekki að koma til
viðbótarkostnaðar þrátt fyrir að um
umfangsmiklar aðgerðir sé að ræða.
Hönnuðirnir telja ennfremur
nauðsynlegt að reisa 15–20 metra
háa fyrirhleðslu úr stórgrýti, hugs-
anlega steypustyrkta, í gljúfrinu,
150 metrum neðan við þann stað þar
sem vatnið rennur út í gljúfrið, til að
tryggja að fossinn lendi ekki beint á
klöpp heldur á vatni, eða allt að 22ja
metra djúpu lóni sem myndast og
draga þannig úr rofmætti bununnar
úr rennunni frá Hálslóni.
Ekki einfalt mál
Upphafleg hönnun Kárahnjúkra-
virkjunar var sú að yfirfallsvatn
Hálslóns myndi renna niður Desjar-
árdal og út í núverandi farveg Jök-
ulsár á Dal neðan Hafrahvamma-
gljúfra. Eitt af skilyrðum Sivjar
Friðleifsdóttur, þáverandi umhverf-
isráðherra, fyrir því að heimila virkj-
unina á sínum tíma, var að yfirfallið
yrði á sjálfri Kárahnjúkastíflu og
vatnið yrði látið renna í gljúfrið neð-
an stíflunnar.
Verkefni sérfræðinga var að koma
yfirfallsvatninu sína leið áleiðis niður
gljúfrin án þess að það holaði gljúf-
urbotninn eða að rofin yrðu skörð í
gljúfurveggina. Á Kárahnjúkavefn-
um segir, að þetta sé ekki alveg ein-
falt mál því Hafrahvammagljúfur
séu aðeins um 50 metra breið. Fall-
hæð vatnsins sé um 90 metrar en til
samanburðar má nefna að Dettifoss
er 44 metra hár.
Hönnun og prófunum á yfirfalli Kárahnjúkastíflu að ljúka
Aðgerðir í gljúfrinu
kosta um 1,5 milljarða
Líkan af yfirfalli Kárahnjúkastíflu og Hafrahvammagljúfri. Gunnar Guðni
Tómasson frá VST stendur á „gljúfurbarminum“.
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
GUÐRÚN Ög-
mundsdóttir, al-
þingismaður og
stuðningsmaður
Ingibjargar Sólrún-
ar Gísladóttur, í for-
mannskjöri Sam-
fylkingarinnar, hélt
því fram í samtali
við fréttamann Útvarpsins í gær-
morgun, að sjálfstæðismenn væru
farnir að smala fólki, flokksbundnu
sjálfstæðisfólki, í Samfylkinguna til
að kjósa Össur Skarphéðinsson
sem formann flokksins.
Einar Karl Haraldsson, vara-
þingmaður og stuðningsmaður Öss-
urar, segist aðspurður ekki kannast
við að flokksbundnir sjálfstæðis-
menn séu farnir að skrá sig í Sam-
fylkinguna til að geta tekið þátt í
formannskjörinu. Sögur af slíku
tagi fari hins vegar af stað í öllum
kosningum. „Það er reyndar engin
leið að koma í veg fyrir að flokks-
menn annarra flokka skrái sig í
Samfylkinguna, til þess þyrfti mað-
ur að hafa flokksskrá þeirra við
hendina.“
Fólki ofbýður vinnubrögðin
Þegar blaðamaður innti Guðrúnu
um þessi mál sagði hún: „Ég er
með mjög góð tengsl inn í Sjálf-
stæðisflokkinn og hef verið látin
vita að mörgum sjálfstæðismönnum
ofbjóði að þeirra menn skuli vera
farnir að smala fólki í Samfylk-
inguna til að kjósa Össur. Þegar
maður er farinn að heyra þetta
staðfest aftur og aftur kemur að
þeim punkti að þetta þarf að fara
út í loftið í stað þess að ræða það
bara yfir kaffibolla.“ Hún bætir því
við að það sé alltaf mjög alvarlegt
þegar flokkar séu farnir að blanda
sér inn í innri málefni annarra
flokka.
Guðrún heldur því einnig fram
að frétt DV um „stóra hjólböru-
málið“, eins og hún kýs að kalla
það, sé runnin undan rifjum sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn. Vísar
hún til þess að Kjartan Magnússon,
borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
hafi spurst fyrir um kaup Reykja-
víkurborgar á þrennum hjólbörum
fyrr í vetur, en síðar kom í ljós að
þær voru fyrir Ingibjörgu Sólrúnu.
„Það er verið að leita logandi
ljósi að einhverju til að finna högg-
stað á Ingibjörgu Sólrúnu,“ segir
Guðrún. „Og loks fannst stóra hjól-
börumálið. Það er verið að reyna
finna eitthvað sem rýrir trúverð-
ugleika hennar.“
Tengist ekki
formannsslagnum
Kjartan Magnússon vísar því al-
farið á bug að hann sé farinn að
blanda sér í formannsslag Samfylk-
ingarinnar, með einum eða öðrum
hætti. „Þetta er sérkennilegt, ég er
í útlöndum en heyri að ég sé allt í
einu orðinn þátttakandi í þessum
slag á Íslandi,“ sagði hann er
blaðamaður náði tali af honum í
gær.
Hann segir að fyrirspurn sín um
hjólbörukaupin, sem hann lagði
fram í framkvæmdaráði borgarinn-
ar, tengist á engan hátt formanns-
slag Samfylkingarinnar. Hann hafi
lagt fyrirspurnina fram í kjölfar
ábendinga og fyrirspurna frá
starfsmönnum borgarinnar. Að-
spurður neitar hann því að þeim
hafi verið komið til hans í þeim til-
gangi að finna höggstað á Ingi-
björgu Sólrúnu.
„Ég fékk fleiri en eina ábendingu
og fyrirspurnir og þær tengdust
ekki neinum formannsslag,“ segir
hann. „Ábendingarnar snerust um
það hvar mörkin lægju og hvort
aðrir borgarstarfsmenn nytu sömu
fyrirgreiðslu.“
Kjartan segir að það hafi tekið
hann nokkurn tíma að fá fyrir-
spurninni svarað. Þegar svörin hafi
loks borist hafi hann lagt fram hóf-
lega bókun í framkvæmdaráði, þar
sem hann hafi m.a. vakið máls á því
hvort setja bæri reglur til að
tryggja að einstakir borgarstarfs-
menn nytu jafnræðis.
Guðrún Ögmundsdóttir alþingismaður
Sjálfstæðismenn
að skipta sér af
formannsskjörinu
Einar Karl kannast ekki við
þátttöku sjálfstæðismanna
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Einar Karl
Haraldsson
Guðrún
Ögmundsdóttir
Kjartan
Magnússon
ÞAÐ var glatt á hjalla hjá nemendum Kvennaskólans í
Reykjavík þegar þeir héldu upp á hinn árlega peysu-
fatadag. Þá punta nemendur sig og klæðast stúlkur ís-
lenska þjóðbúningnum og drengir fara í kjólföt.
Prúðbúnar stúlkurnar tóku lagið og dönsuðu í takt
þegar ljósmyndari Morgunblaðsins heimsótti þær.
Morgunblaðið/Eyþór
Sungið og dansað á peysufatadegi