Morgunblaðið - 22.09.2005, Page 4

4 FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
MEÐ nýrri tækni í töku tölvusneið-
mynda má greina kransæðastíflu á
byrjunarstigi hjá sjúklingum sem
engin einkenni bera og gefur það
von um að fækka megi hjartaáföll-
um hjá þeim sem eru í áhættuhópi.
Fullkomnustu sneiðmyndatækin
hér á landi hafa hingað til verið
sextán sneiða en nú hefur Röntgen
Domus eignast 64 sneiða sneið-
myndatæki sem er bylting í hjarta-
rannsóknum að mati sérfræðinga.
Einkenni kransæðasjúkdóma
koma oft ekki fram fyrr en þrengsl-
in í kransæð eru orðin um áttatíu
prósent og að sögn Ásgeirs Jóns-
sonar, hjartalæknis á Landspítalan-
um, er nýja tæknin afskaplega
gagnleg viðbót við greiningu á
hjartasjúkdómum.
„Biðlistinn eftir hjartaþræðing-
um er mjög langur en töluvert
styttri eftir tölvusneiðmyndatöku
þannig að hugsanlega er hægt að
finna mjög alvarlegan sjúkdóm sem
gæfi viðkomandi sjúklingi forgang í
hjartaþræðingu,“ segir Ásgeir en
eina úrlausnin áður var að fram-
kvæma slíka hjartaþræðingu til að
greina ástand kransæða hjá sjúk-
lingum og er sú aðgerð margfalt
kostnaðarsamari en tölvusneið-
mynd en henni fylgja einnig ýmis
óþægindi. Í hjartaþræðingu er
þræddur mjór plastleggur inn í
slagæð frá nára og að upptökum
kransæða. „Í hjartaþræðingum er á
milli tíu og tuttugu prósent af
þræðingum sem kallaðar eru eðli-
legar, það er þegar grunað er að
sjúklingur sé með sjúkdóm en það
reynist ekki rétt. Þessi tækni kem-
ur líklega til með að fækka eðlileg-
um þræðingum en tölvusneið-
myndatækið stendur upp úr í
greiningu kransæðasjúkdóma á
byrjunarstigi.“
Þrívíða litmynd af hjartanu
Hjá Röntgen Domus er fullkomn-
asta sneiðmyndatæki á Íslandi og
þó víðar væri leitað, svo kallað 64
sneiða, en viðbótar tölvubúnaður í
tækinu gerir læknum kleift að
framkvæma hjartarannsóknirnar.
Sérhæfður þrívíddarbúnaður er svo
notaður við eftirvinnslu og útkoman
er nákvæm þrívíð litamynd af
hjartanu sem gefur góða mynd af
ástandi kransæðanna.
Birna Jónsdóttir, röntgenlæknir
hjá Röntgen Domus, segir sneið-
myndatækni hafa verið í sífelldri
þróun síðan á áttunda áratugnum
þegar hún kom fyrst fram á sjón-
arsviðið en nýja tæknin sé með
stærri breytingum sem orðið hafi í
gegnum árin.
„Rannsóknin tekur um það bil
hálftíma og er hún gerð eftir að lit-
arefni er sett inn í bláæð í hand-
legg. Magn litarefnis er mun minna
en við hjartaþræðingu en einnig
þarf sjúklingurinn engan sérstakan
undirbúning og getur farið heim að
rannsókn lokinni,“ segir Birta en
eftir hjartaþræðingu þarf sjúkling-
ur að dvelja á sjúkrahúsi fram að
kvöldi og stundum yfir nótt. Nýja
tæknin er því mjög mikilvæg því
hún er afskaplega áhættulítil fyrir
sjúklinginn en einnig nýtist bún-
aður til hjartaþræðinga betur, þá til
aðgerða og viðgerða á æðum í stað
greiningar.
Hins vegar eru sjúklingar ekki
sendir í sneiðmyndatöku nema þörf
þyki til og þurfa sjúklingar annað
hvort að vera í áhættuhópi, það er
ef hjartasjúkdómar eru í ættar-
sögu, blóðþrýstingur er of hár,
magn kólesteróls er óeðlilega hátt,
eða viðkomandi þjáist af sykursýki.
Ný tækni við töku tölvusneiðmynda auðveldar greiningu
á kransæðastíflu á byrjunarstigi hjá sjúklingum
Gefur vonir um að fækka
megi hjartaáföllum
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
LÆGSTBJÓÐENDUR í sér-
leyfisakstur á Reykjanesi verða
kallaðir til fundar með fulltrúum
Vegagerðarinnar á morgun eða
eftir helgi til að skýra tilboð sín,
en lægstbjóðendur vildu greiða
um 470 milljónir króna fyrir sér-
leyfin, sem ná m.a. til aksturs
flugrútunnar til Keflavíkur.
Gunnar Gunnarsson aðstoðar-
vegamálastjóri segir að í þessu
felist engan veginn það mat á til-
boðunum að þau séu óraunhæf
eða óeðlileg. „Það er ekkert óeðli-
legt að tilboðsgjafar séu kallaðir
á fund til að skýra nánar hvernig
þeir hyggjast vinna verkin.“
Á fundinum verða fulltrúar
Hópferðamiðstöðvarinnar –
Vestfjarðaleiðar, sem buðu
lægst, því að skýra hvaða tækja-
kost þeir hyggist nota til verks-
ins, og hvernig þeir hyggist
standa undir því að greiða svo
háa upphæð fyrir sérleyfið.
Ekkert sem mælir
gegn meðgjöf
Lögmaður Þingvallaleiðar,
sem bauð 0 kr., það er vildi ekki
niðurgreiðslu eins og venjan er,
en bauðst heldur ekki til þess að
greiða með leyfinu, sagði í
Morgunblaðinu í gær að ágallar
hafi verið á útboðsgögnum og
ekki reiknað með því að fyrir-
tæki skiluðu inn mínustilboðum.
Gunnar segir að sér vitanlega
sé ekkert í lögum sem mæli
gegn því að Vegagerðin taki við
greiðslu fyrir sérleyfin. „Það var
óskað eftir því í þessu útboði að
boðið væri í mismun á tekjum og
gjöldum á þessum leiðum. Ef
niðurstaða bjóðenda er sú að
mismunurinn sé jákvæður er
kannski ekki óeðlilegt að það
komi meðgjafartilboð.“ Reiknað
er með að ákveðið verði hvaða
tilboði í sérleyfið verði tekið í
næstu eða þarnæstu viku.
Vegagerðin vill skýr-
ingar á tilboði í sér-
leyfi á Reykjanesi
Lægstbjóð-
endur kall-
aðir á fund
„MAÐUR reynir að gera sitt besta á sama tíma
og maður fellur á 200 kílómetra hraða í átt að
jörðinni,“ segir Þórhildur Valsdóttir, rúmlega
þrítug íslensk kona, ættuð austan af fjörðum,
sem hefur verið í landsliði Noregs í fallhlíf-
arstökki undanfarin ár.
Meðal þess sem framundan er hjá Þórhildi og
félögum hennar í liðinu er að setja heimsmet í
hópstökki og ætla þau að skella sér til Taílands
til þess að setja það met, en þar á að freista
þess að ná saman 400 manna hópi sem mun
verða í loftinu á sama tíma.
Þórhildur hefur verið búsett í Ósló í Noregi
síðustu tíu árin og fór að stunda fallhlífarstökk
af krafti eftir að hún flutti þangað. Hún lærði
íþróttalífeðlisfræði, lauk meistaranámi í faginu
og hefur starfað sem kennari en var valin í
kvennalandslið Noregs árið 1999 og svo í aðal-
landsliðið.
Helgar sig fallhlífarstökkinu
Hún segir að kvennaliðið hafi verið sett á
laggirnar á sínum tíma til að fá fleiri stelpur til
að keppa. „Stelpur eru ekki nema um 20% af
öllum stökkvurum,“ segir Þórhildur, eða Ditte,
eins og hún er alltaf kölluð.
Eftir að hún komst í aðallandslið Noregs hef-
ur hún helgað sig fallhlífarstökkinu og segist
ekki gera annað en að æfa með liðinu. Hver
liðsmaður stekkur um 1000 stökk á ári og gerð-
ar eru talsverðar kröfur um líkamlegt form
landsliðsmanna, t.d. varðandi úthald og fleira
og segir Þórhildur það vera mikla vinnu að
vera í liðinu. „Ég kenni þó aðeins með, nokkra
daga á ári,“ segir hún.
Varafallhlífin kemur sér vel
Tölfræðin hjá fallhlífarstökkvurum kveður á
um að fallhlífin opnist ekki í eitt af hverjum 800
skiptum sem stokkið er, þannig að það er árviss
atburður hjá Þórhildi að upplifa það að fall-
hlífin opnist ekki. Hún lætur sér það þó í léttu
rúmi liggja og bendir á að í slíkum aðstæðum
hafi stökkvarar varafallhlífina upp á að hlaupa
en líkurnar á að báðar fallhlífarnar opnist ekki
eru hins vegar um einn á móti tíu milljónum.
„Maður spáir ekki í það þegar maður togar í
spottann og ætlar að opna fallhlífina. En ef hún
kemur ekki þá hefurðu örfáar sekúndur til að
ákveða hvað þú gerir,“ segir hún.
Í landsliðinu eru auk Þórhildar þrír karl-
menn. Hún segir að liðið sé mikið á Flórída þar
sem liðsmenn búi saman.
„Við æfum þar stærstan hluta ársins enda er
veðurfar þar hagstætt. Þá býr liðið saman og
það er í raun eins og hjónaband, við erum bestu
vinir öll saman en þegar maður er þreyttur og
vill hafa tíma fyrir sjálfan sig, þá sýður aðeins
upp úr öðru hverju, en það er nú bara hollt,“
segir Þórhildur og hlær.
Hún segist halda góðu sambandi við heima-
landið og hafi meðal annars komið hingað í
byrjun mánaðarins og stokkið frá Hjörleifs-
höfða. Aðspurð hvort stelpurnar láti að sér
kveða í fallhlífarstökkinu hér heima segir Þór-
hildur að talsvert sé um það og t.d. sé kona for-
maður Fallhlífarklúbbs Reykjavíkur, Anna Lára
Steingrímsdóttir. Þrátt fyrir að keppa fyrir
Noregs hönd segist Þórhildur vera stoltur Ís-
lendingur. Hún hafi einnig talsverð tengsl hing-
að heim, sé til dæmis með íslenskan styrktarað-
ila, fyrirtækið Nikíta.
Mikið er lagt upp úr því að lið í fallhlíf-
arstökki geti framkvæmt alls kyns listir og
snúninga í loftinu. Eins og áður sagði stefnir
norska landsliðið á að slá heimsmet í Taílandi í
janúar, þar sem liðið hyggst freista þess að ná
400 manns saman í hópstökk og fá þá til að
stökkva úr 24.000 feta hæð, sem er að sögn
Þórhildar svipuð hæð og þotur fljúga í. „Það
verður gaman að sjá hvernig til tekst,“ segir
Þórhildur.
Þórhildur Valsdóttir stekkur með strákunum í landsliði Noregs í fallhlífarstökki
Stefna á heimsmet í hópstökki
Þórhildur Valsdóttir fallhlífarstökkvari.
Þórhildur og félagar í norska landsliðinu í háloftunum. Þeirra bíður mikið verkefni í Taílandi.
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is