Morgunblaðið - 06.10.2005, Qupperneq 12

12 FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ALÞJÓÐASAMBAND blaðamanna
og Evrópusamband blaðamanna
vara íslensk stjórnvöld við því að þau
hafi stofnað frelsi fjölmiðla í hættu
eftir að gert hafi verið skyndiáhlaup
(e. raid) á skrifstofur Fréttablaðsins.
Áhlaupið hafi verið gert eftir að blað-
ið birti fréttir sem tengi ráðgjafa rík-
isstjórnarinnar við hneykslismál
sem varði eitt stærsta smásölufyr-
irtæki landsins, þ.e.a.s. Baug.
Í yfirlýsingunni segir að starfs-
menn sýslumannsins í Reykjavík
hafi gert skyndiáhlaupið á föstudag
eftir að lögbann var sett á Frétta-
blaðið sem bannaði birtingu á tölvu-
póstum og skjölum sem tengist um-
fjöllun blaðsins um hneyklismál sem
varði Baug og Sjálfstæðisflokkinn.
Þegar yfirmenn á ritstjórn hafi full-
vissað sig um að á skjölunum kæmi
ekki fram hverjir væru heimildar-
menn blaðsins, hafi gögnin verið af-
hent. „Stjórnvöld á Íslandi eru að
leika hættulegan leik þegar þau
skipta sér af því sem fram fer á
fréttastofum,“ er haft eftir Aidan
White, formanni IFJ, í yfirlýsingu
félagsins. Hann segir ennfremur að
þessi aðgerð beri þess keim að verið
sé að reyna að hræða blaðamenn til
hlýðni og að svo virðist sem um sé að
ræða tilraun til þess að bæla niður
umræður um mikilvæg opinber mál-
efni. Þetta geti stefnt frelsi fjölmiðla
í hættu.
Í yfirlýsingunni segir ennfremur
að undanfarnar vikur hafi birst frétt-
ir sem sýni fram á tengsl milli Sjálf-
stæðisflokksins og tveggja ráðgjafa
fyrrum forsætisráðherra landsins
við undirbúning kæru gegn Baugi
árið 2002. Einn af lykilmönnunum
hafi verið ritstjóri Morgunblaðsins
sem sé áhrifamikill innan Sjálfstæð-
isflokksins. „Í gegnum tíðina hefur
Morgunblaðið ávallt haft bein tengsl
við Sjálfstæðisflokkinn,“ segir í yf-
irlýsingunni sem gefin var út á
þriðjudag. Stuttlega er fjallað um
Baugsmálið og að því hafi verið vísað
frá héraðsdómi en Hæstiréttur muni
brátt kveða upp sinn dóm. Þá segir í
tilkynningunni að Fréttablaðið, sem
sé í eigu Baugs, hafi um helgina birt
fjölda tölvupósta sem fengnir voru
frá nafnlausum heimildarmanni, og
að í þeim hafi komið fram tengsl
áhrifamikilla félaga í Sjálfstæðis-
flokknum og Samfylkingunni við
Baugsmálið.
„Þetta er flókið mál sem krefst
mikillar fagmennsku í blaða-
mennsku,“ er haft er Aidan White.
„Afskipti stjórnvalda hjálpa ekki til.
Blaðamenn eiga að geta flutt fréttir
án afskipta.“
Alþjóðasamband blaðamanna varar íslensk stjórnvöld við vegna skyndiáhlaups á Fréttablaðið
Yfirvöld stofna frelsi
fjölmiðla í hættu
 Meira á mbl.is/ítarefni
AIDAN White, aðalritari Alþjóða-
sambands blaðamanna, sagði að
sambandið vildi ekki gera of mik-
ið úr þessu máli en vildi engu að
síður leggja sitt af mörkum til
stuðnings Blaðamannafélagi Ís-
lands. „Við eigum ekki við að í
þessu felist mikil hætta fyrir fjöl-
miðlafrelsi eða að frelsi fjölmiðla
á Íslandi sé beinlínis í hættu. Það
sem við eigum við er að þetta
hefur víðtækari merkingu sem
yfirvöld ættu að gera sér grein
fyrir,“ sagði White í samtali við
Morgunblaðið í gær.
Aðspurður sagði White að sam-
bandið teldi engu að síður að
með þessu væri fjölmiðlafrelsi
stefnt í hættu. „Þegar svona lag-
að gerist stefnir það fjölmiðla-
frelsi í hættu af því að þetta er
af sumum túlkað, og í blaða-
mennsku sérstaklega, sem aðferð
til að hræða blaðamenn til
hlýðni. Ferillinn sjálfur er aðferð
til að skapa neikvætt andrúms-
loft meðal blaðamanna um þær
fréttir sem þeir
flytja og þær
heimildir sem
þeir nota. Og
það stofnar
frelsi fjölmiðla í
hættu,“ sagði
hann. White
sagði að þó að
það hefði verið
einstaklingur sem óskaði eftir
lögbanninu hefðu það verið yf-
irvöld sem veittu það og bæru
því ábyrgð á því.
Aðspurður hvort hann þekkti
sambærileg mál sagðist hann vita
þess mörg dæmi að reynt væri að
stöðva umfjöllun fjölmiðla með
ýmsum ráðum og notkun lög-
banna og dómsúrskurða væri sí-
fellt að færast í vöxt í þeim slag.
Í yfirlýsingu alþjóðasambands-
ins er talað um skyndiáhlaup.
„Að sýslumaður komi fyr-
irvaralaust á fréttastofuna og
krefjist gagna. Í mínum bókum
heitir það skyndiáhlaup.“
Hefur víðtækari merkingu
fyrir fjölmiðlafrelsi
SIF Sigfúsdóttir hefur ákveðið
að taka þátt í prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík
vegna kosninga til borgar-
stjórnar og sækist hún eftir 5.
til 7. sæti. Sif lauk meistara-
námi frá viðskipta- og hag-
fræðideild HÍ árið 2005 með
áherslu á mannauðsstjórnun og
lýkur einnig kennsluréttinda-
námi frá HÍ í vor.
Í fréttatilkynningu frá Sif segir að hún vilji m.a.
beita sér fyrir nýskipan í rekstri Reykjavíkurborg-
ar. Sif segir mikið í húfi fyrir framtíð Reykjavíkur
að rekstur borgarinnar sé hagkvæmur. Veigamikill
þáttur í því eru starfsmannamál borgarinnar sem
Sif vill að sett verði fram skýr stefna um. Hún
bendir á að skortur sé á fólki í mörg mikilvæg upp-
eldis- og umönnunarstörf í borginni og leita þurfi
nýrra leiða til að auka áhuga fólks á þeim störfum.
Sif á börn í leikskóla, grunnskóla, menntaskóla
og háskóla í Reykjavík. Hún leggur áherslu á að
borgin þurfi að vera samkeppnishæf við aðrar höf-
uðborgir í kringum okkur og besta leiðin til þess sé
að leggja áherslu á mennta- og fjölskyldumál innan
borgarinnar. Reykjavík sé byggð á mannauði og
hann þurfi að efla. Reykjavík eigi að vera aðlaðandi
og vaxandi borg þar sem einstaklingurinn fái að
njóta sín og eftirsótt og öruggt sé að búa.
Sif sækist eftir
5.–7. sæti
HJALTI Þór Björnsson, dag-
skrárstjóri hjá SÁÁ og vara-
bæjarfulltrúi Framsóknar-
flokksins í Kópavogi, hefur
ákveðið að gefa kost á sér í 1.
sæti framboðslista Framsókn-
arflokksins við sveitarstjórnar-
kosningar næstkomandi vor.
Hjalti hefur síðastliðin 18 ár
starfað hjá SÁÁ, var dagskrár-
stjóri á Staðarfelli í Dölum 1990–1996, dagskrár-
stjóri göngudeildar 1996–1999 og hefur verið dag-
skrárstjóri á Vogi síðan 1999. Hann er fæddur 1956
og uppalinn í Kópavogi. Hann hefur látið til sín
taka í málefnum stangaveiðimanna og starfað í
nefndum á vegum SVFR. Hann hefur verið for-
maður í stjórn félags áfengisráðgjafa, FÁR, frá
2000 og unnið að réttindamálum þeirra. Hann hef-
ur verið varamaður í bæjarstjórn Kópavogs síðasta
kjörtímabil. Hjalti hefur verið starfandi innan
Framsóknarflokksins frá ungum aldri, er stjórn-
armaður í Framsóknarfélagi Kópavogs og á sæti í
byggingarnefnd, er varamaður í félagsmálaráði og
er í fræðslunefnd SVFR þar sem hann hefur gegnt
formennsku frá 2004 ásamt formennsku í barna- og
unglingastarfi SVFR.
Í fréttatilkynningunni segir að Hjalti hafi áhuga
á að halda áfram þeirri uppbyggingu sem hefur átt
sér stað í Kópavogi en vinna nánar með íbúunum að
skipulagsmálum þannig að sátt ríki. Hann vilji efla
þær stofnanir og félagasamtök sem vinna að for-
vörnum og heilsueflingu, m.a. skátahreyfinguna og
jaðaríþróttir. Hann vilji einnig endurskoða launa-
mál starfsmanna bæjarins með það að markmiði að
koma í veg fyrir atgervisflótta.
Hjalti Þór sækist
eftir 1. sæti
SKÁLDSAGAN Skugga-Baldur eftir Sjón
hefur nú verið þýdd og gefin út á dönsku.
Af því tilefni héldu danska bókaforlagið At-
hene og skrifstofa Norðurlandaráðs í Kaup-
mannahöfn sérstakt útgáfuteiti í húsakynn-
um Norðurlandaráðs í Kaupmannahöfn í
gær, en Sjón er eins og kunnugt er hand-
hafi bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs
í ár. Charlotte Jörgensen ritstjóri hjá At-
hene segir að bókin verði gefin út í þrjú
þúsund eintökum í Danmörku. Hún sagði
auk þess í ávarpi í útgáfuteitinu í gær að
hún ætti von á því að bókin Skugga-Baldur
myndi njóta mikilli vinsælda þar í landi.
Rannveig Guðmundsdóttir, forseti Norð-
urlandaráðs og Þorsteinn Pálsson, sendi-
herra Íslands í Kaupmannahöfn, fluttu
einnig ávörp og óskuðu Sjón til hamingju
með bókmenntaverðlaunin. Sjón kvaðst í
ræðu sinni afar þakklátur og ánægður með
að vera í hópi þeirra stórkostlegu rithöf-
unda sem áður hefðu hlotið bókmennta-
verðlaun Norðurlandaráðs. Hann bætti því
við að sér fyndist jafnvel eins og hann yrði
að skrifa bók sem réttlæti veru sína í þeim
hópi.
Á dönsku heitir bókin Skygge-Baldur og
hefur útgáfa hennar í Danmörku hlotið
nokkra athygli í dönskum fjölmiðlum. Til
dæmis var opnuviðtal við Sjón í blaðinu In-
formation í gær. Þýðandi bókarinnar á
dönsku er Kim Lembek.
Ljósmynd/Johannes Jansson
Sjón og Rannveig Guðmundsdóttir, forseti Norðurlandaráðs, voru ánægð með bókina.
Skugga-Bald-
ur kominn út
í Danmörku
JÓHANNA Margrét
Þorsteinsdóttir ljós-
móðir lést í Reykjavík
sl. þriðjudag. Jóhanna
fæddist 7. september
1912 að Syðri-Brekk-
um á Langanesi í
Norður-Þingeyjar-
sýslu. Foreldrar henn-
ar voru Þorsteinn
Guttormur Einarsson
og Halldóra Halldórs-
dóttir bændur að
Syðri-Brekkum þar
sem Jóhanna ólst upp í
stórum systkinahóp.
Jóhanna var í Hér-
aðsskólanum að Laugum í Suður-
Þingeyjarsýslu veturinn 1932–1933.
Hún lauk ljósmæðramenntun frá
Ljósmæðraskóla Íslands haustið
1939 og starfaði sem ljósmóðir í
Sauðanes- og Skálaumdæmi, sem í
dag er Þórshafnarhreppur, á árun-
um 1940–1952. Árið 1944–1945 starf-
aði hún sem aðstoðarljósmóðir á fæð-
ingardeild Landspítalans í leyfi frá
störfum sínum á Langanesi. Jóhanna
var ljósmóðir á Landspítalanum frá
1952 og deildarljósmóðir frá 1969 og
þar til hún lét af störfum árið 1979.
Frá árinu 1967 var
Jóhanna fulltrúi Ljós-
mæðrafélags Íslands í
stjórn styrktarsjóðs
Þuríðar Bárðardóttur
ljósmóður og hafði um
árabil verið vara-
fulltrúi fyrir þann
tíma. Hún var endur-
skoðandi reikninga
Ljósmæðrafélags Ís-
lands um langt skeið.
Hinn 2. maí 1979 var
Jóhanna gerð að heið-
ursfélaga í Ljós-
mæðrafélagi Íslands
og var heiðruð af sam-
starfsfólki á fæðingardeildinni er
hún lét af störfum sem ljósmóðir.
Jóhanna hafði alla tíð yndi af
ferðalögum bæði utan lands og inn-
an. Hún var félagi í Ferðafélagi Ís-
lands um langt árabil og var gerð að
heiðursfélaga. Þórsmörk var hennar
uppáhaldsstaður á Íslandi og eyddi
hún ávallt parti úr sumri þar á með-
an hún naut heilsu. Á áttræðisafmæli
hennar gróðursetti Ferðafélag Ís-
lands 80 birkiplöntur í Langadal og
nefndi lundinn Jóhönnulund.
Jóhanna var ógift og barnlaus.
Andlát
JÓHANNA MARGRÉT
ÞORSTEINSDÓTTIR „Verkalýðshreyfingin
stendur frammi fyrir mjög
erfiðu verkefni á næstu vikum.
Markmið kjarasamninga um
efnahagslegan stöðugleika og
jafnvægi á vinnumarkaði eru
að engu orðin og forsendu-
ákvæði kjarasamninga eru
brostin. Verkalýðshreyfingin
verður því að vera undir það
búin að til uppsagnar kjara-
samninga komi um næstu ára-
mót,“ segir stjórn Eflingar-
stéttarfélags í ályktun sem
stjórn félagsins hefur sent frá
sér.
„Verðbólgan er í dag tvöfalt
hærri en forsenduákvæði
kjarasamninga gerðu ráð fyr-
ir. Hún er afleiðing rangrar
stjórnarstefnu. Stjórnar-
stefnu þar sem verulega
skortir á aðhald í ríkisfjármál-
um, illa tímasettar breytingar
á íbúðalánamarkaði sem hafa
leitt til þess að boginn á lána-
markaði er spenntur til hins
ýtrasta og öllum stórfram-
kvæmdum er stillt inn á sama
tímabilið,“ segir einnig í álykt-
uninni, svo og að stéttarfélög-
in hafi ítrekað varað við þess-
ari þróun.
Ýtt undir ójafnvægi
„Atvinnurekendur hafa á
sama tíma ýtt undir ójafnvægi
á vinnumarkaði með því að
flytja inn vinnuafl í stórum stíl
til þess að komast hjá því að
greiða eðlileg launa- og starfs-
kjör. Verkalýðshreyfingin
mun aldrei sætta sig við slík
félagsleg undirboð
Stéttarfélögin hafa sín meg-
in staðið við kjarasamningana
en ábyrgð stjórnvalda og at-
vinnurekenda er mikil. Spurn-
ingin hlýtur að vera hvernig
ætla atvinnurekendur og
stjórnvöld að bregðast við?
Forsendur kjarasamningsins
eru skýrar. Hægt er að bregð-
ast við með því að ná sam-
komulagi innan sérstakrar
forsendunefndar, með að-
komu ríkisvaldsins, um það
hvernig launafólki verður
bætt það sem aflaga hefur far-
ið.
Ef niðurstaðan verður sú að
sanngjörnum leiðréttingum til
launafólks verði hafnað, þá
hlýtur verkalýðshreyfingin að
sameinast til viðbragða um
næstu áramót.“
Verði viðbúin upp-
sögn samninga