Morgunblaðið - 25.10.2005, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. OKTÓBER 2005 29
UMRÆÐAN
ENN á ný leggur Sjálfstæðis-
flokkurinn til orrustu við forseta-
embættið. Það er eins og forysta
flokksins geti ekki fellt sig við það að
þjóðin kjósi fulltrúa
sinn milliliðalaust.
Fulltrúa sem fer með
tiltekið vald sem felst í
málskotsrétti til að
vísa málum til þjóð-
aratkvæðis. Vald sem
hægt er að beita sem
öryggisventli þannig
að þjóðin fái að taka af-
stöðu beint til stórra
mála meti fulltrúi
fólksins, forsetinn, það
svo að vík sé á milli
þjóðarinnar og rík-
isstjórnarinnar.
Það eru nú öll ósköpin. Að fólkið
fái að kjósa beint um ákveðin mál
meti forseti nauðsyn á því.
Þetta er forystu Sjálfstæð-
isflokksins framandi, enda beint lýð-
ræði nánast óþekkt á Íslandi. Þar
sem flokkurinn hefur deilt og
drottnað linnulítið frá lýðveld-
isstofnun. Nú er hinsvegar, að því er
virðist, að skapast samstaða í stjórn-
arskrárnefnd um að leggja til að
bætt verði við ákvæði í stjórnarskrá
um að tiltekinn hluti annar svegar
þingmanna og hins vegar þjóð-
arinnar geti kallað einstök mál í
þjóðaratkvæði.
Það eru tímamót í sjálfu sér sem
ber að fagna enda verið baráttumál
okkar jafnaðarmanna um árabil að
efla beint lýðræði í landinu. Þar höf-
um við átt marga
sterka bandamenn.
T.d. Morgunblaðið sem
hefur verið óþreytandi
við að berjast fyrir
beinu lýðræði sem nú
loks glittir í að fyrstu
skrefin verði tekin í
áttina að. Skref sem
voru tekin um víða ver-
öld fyrir áratugum
bæði í Bandaríkjunum,
á hinum Norðurlönd-
unum og í mörgum
Evrópuríkjum.
Hemjið heiftina
Því er það dapurlegt að Sjálfstæð-
isflokkurinn geti ekki hamið heift
sína í garð forsetans og forsetaemb-
ættisins við endurskoðun stjórn-
arskrárinnar, einsog fram kom á
landsfundi flokksins á dögunum.
Fundurinn ályktaði m.a. „óhjá-
kvæmilegt að ákvæði 26. gr. um
synjunarvald forseta verði fellt úr
gildi“. Þetta er fráleitt að mínu mati.
Ekki síst þar sem forsenda álykt-
unarinnar er meint árás á þingræð-
ið! Sú túlkun sjálfstæðismanna á
þingræðinu er í besta falli brosleg og
á einkennilegum misskilningi byggð.
Málskotsrétt forsetans á að
standa vörð um. Um er að ræða mál-
skotsrétt forseta til þjóðar en ekki
synjun á lögum. Þetta er sjálfstæður
réttur forsetans til að vísa málum til
þjóðarinnar. Hann stendur full-
komlega sem slíkur ásamt sjálf-
stæðum ákvæðum um þjóðar-
atkvæðagreiðslur. Þetta á að spila
saman en ekki útiloka hvert annað;
þing, þjóð og forseti.
Í þessu ljósi er sókn Sjálfstæð-
isflokksins að forsetaembættinu og
inntaki þess fráleit. Sú sókn mun án
efa einangra flokkinn á vettvangi
stjórnmálanna og gera hann að fjar-
lægari kosti til samstarfs í rík-
isstjórn. Um leið og ofstopi Sjálf-
stæðisflokksins í garð forseta-
embættisins þjappar öðrum
stjórnmálaöflum í landinu saman.
Sjálfstæðisflokkur sækir
að forsetaembættinu
Björgvin G. Sigurðsson fjallar
um ályktun landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins ’Í þessu ljósi er sóknSjálfstæðisflokksins að
forsetaembættinu og
inntaki þess fráleit.‘
Björgvin G. Sigurðsson
Höfundur er þingmaður
Samfylkingarinnar.
Á FINNLANDSRÁÐSTEFNU
sem haldin var í Helsinki dagana 9.–
11. september sl. og fjallaði um frjáls
félagasamtök byggða, og hvort
stofna ætti samevrópsk samtök á því
sviði, var einnig boðið nokkrum
fulltrúum stórra samtaka, sem vinna
á svipuðu sviði og heild-
arsamtök byggða. Má
þar nefna samtök um
evrópsk fjöll eða Euro-
montana.
Markmið Euromont-
ana er að styðja og
stuðla að vexti og við-
gangi fjallasvæða með
áherslu á að draga það
fram, sem hver staður
hefur gott upp á að
bjóða, bæði með tilliti
til landslags, útivistar,
afurða, matar og
drykkjar.
Gæði og það að vera
öðruvísi er það sem fólk vill og er að
sækjast eftir.
Á fyrstu tveimur árum hinna
frjálsu byggðasamtaka á Íslandi,
Landsbyggðin lifi, LBL, var tölu-
verður uppgangur í samtökunum og
ný aðildarfélög risu upp, hvert af
öðru.
Árið 2002 komumst við á fjárlög, á
breiðu brautina eins og sagt er. Um
leið vaknaði verulegur áhugi karla á
formannssætinu, sem var jú í hönd-
um konu, reykvískrar konu.
Á fyrstu tveimur árunum höfðu
samtökin LBL vakið athygli sem
spennandi félag sem ætti framtíðina
fyrir sér. Vildu sum lönd, sem þá
voru að vinna að stofnun sinna lands-
samtaka, svo sem Eistar, Lettar,
Litháar og fleiri, fá hina íslensku
konu, sem ruddi brautina að stofnun
heildarsamtakanna í sínu heima-
landi, í heimsókn til sín til að kenna
þeim, hvernig ætti að stofna frjáls fé-
lagasamtök byggða svo vel færi.
Einkum þótti til fyrirmyndar sú
aðferðafræði sem notuð var á Íslandi
að hafa yfirvöld viðkomandi staða
strax með í ráðum í upphafi ferils við
stofnun nýs aðildarfélags að LBL.
Slíkt var álitið geta greitt götu hins
nýja félags.
Oft vildu sveitarstjórarnir vera
meðlimir í hinu nýja íbúafélagi. Enda
er unnið að svipuðum málum á báð-
um stöðum, í sveitarstjórnunum og í
grasrótinni, bara við aðrar aðstæður.
Þetta gefur forsendur fyrir meiri
skilningi á störfum hins aðilans, og
um leið grundvöll fyrir meiri sveigj-
anleika og tillitssemi þar á milli.
Mestu máli tel ég þó skipta, að
með vinnu sinni að almannaþörfum á
sínu svæði, öðlast íbúarnir sjálfir þá
tilfinningu, að þeir skipti meira máli,
sjálfstraust þeirra vex
og þeir verða sáttari við
sig, líður betur.
Í þeirri aðferðafræði
sem LBL stóð fyrir í
upphafi var sérstaklega
á það bent að vera ekki
að skipta sér af afar
heitum málum t.d.
virkjana- eða samein-
ingarmálum, sem gæti
skipt íbúunum í tvær
andstæðar fylkingar.
Nóg væri af öðrum
málum.
Að vinna í takt við
sitjandi stjórn hlýtur að
vera akkur fyrir báða aðila.
Grundvallaratriði er að fólk virði
hvert annað, geti talað saman, og
geti unnið saman eða sér eftir því
sem við á að ýmsum verkefnum til
góða fyrir heimabyggðina og sam-
félagið um leið. Sem sagt íslenska
módelið var álitið til fyrirmyndar í
fyrstu.
Pólitík og klíkuskapur
helstu óvinirnir
Formaður finnsku landssamtak-
anna, Eero Uusitalo, er alveg sann-
færður um að það sé veikleiki fyrir
frjáls heildarsamtök að hafa mjög
pólitískan mann í stöðu formanns.
Fólk sé mismunandi glöggt að átta
sig á þessu. Að mati Eeros vill póli-
tíkusinn fyrst og fremst vekja at-
hygli á sjálfum sér, ná völdum og
hafa áhrif. Vinna að almannaheill
skipti hann minna máli.
Ég fór að velta þessu fyrir mér og
komst að þeirri niðurstöðu að mjög
pólitískur formaður hlyti að fæla
hluta fólks frá þátttöku í frjálsum
samtökum og eflaust draga úr áhuga
og vilja margra til félagslegra starfa.
Á sama tíma mætti búast við að skoð-
anabræðrum formannsins myndi
fjölga innan stjórnar og/eða í nefnd-
um á vegum samtakanna vegna þess
að þeir yrðu jú, látnir sitja fyrir. Í
kjölfarið myndi ímynd félagsins
smám saman fá á sig ímynd ákveðins
stjórnmálaflokks. Um leið missti fé-
lagið gildi sitt og gæti dagað uppi,
orðið að eins konar nátttrölli. Fróðir
menn telja pólitík og klíkuskap til
helstu óvina frjálsra félagasamtaka.
Í nútímanum gengur þeim fyr-
irtækjum best þar sem einstaklingar
búa við ákveðið frelsi til athafna.
Frumkvæði og ábyrgð í starfi eru
þar mikilsmetin. Þetta leiðir af sér
velgengni, vellíðan starfsfólks og
gott orðspor fyrirtækisins. Það sama
á við um félög.
Góður í að afla fjár
Margir telja helstu styrkleika
finnska formannsins, Eeros Uusi-
talo, vera fólgna í trúverðugleika
hans, og hversu vel honum gengur að
afla fjár til starfseminnar. Að auki á
hann gott með að fá ólíkar persónur
til að vinna saman.
Í inngangsræðu sinni á finnsku
ráðstefnunni, minntist Eero formað-
ur á að fyrir nokkrum árum hefðu
finnsku landssamtökin gengið í
gegnum erfiða tíma. Á þeim árum
hefði verið lítið um framfarir. Ástæð-
an fyrir þessari stöðnun var sú, að
ekki hafði verið vel valin stjórn.
„Þá var ekki gaman að lifa. En
þeir sem raunverulega höfðu áhuga á
efninu, þraukuðu þar til aðstæður
breyttust. Eftir það fór að birta til og
félagið tók verulegum framförum
sem haldist hafa nokkuð stöðug síð-
an,“ sagði Eero.
Það var gott að heyra.
Hér á landi þurfum við í samtök-
unum LBL að stuðla að umbótum í
stjórn, þróun og lærdómi.
Íslenska módelið til fyrirmyndar
Fríða Vala Ásbjörnsdóttir
fjallar um ný samevrópsk
byggðasamtök, The European
Rural Alliance, ERA
’Hér á landi þurfum viðí samtökunum LBL að
stuðla að umbótum í
stjórn, þróun og lær-
dómi.‘
Fríða Vala
Ásbjörnsdóttir
Höfundur er formaður Landsbyggð-
arvina í Reykjavík og nágrenni. land-
lif@simnet.is
TENGLAR
.....................................................
www.landlif.is
Í borgarstjórnarkosningunum í vor
verður kosið um borgarskipulagið, um
það hvort borgarsam-
félag eigi sér framtíð á
Íslandi og um það hvort
Reykvíkingar sjálfir fái
að ráða örlögum höf-
uðborgarinnar. Þetta er
helsta hagsmunamál
ungs fólks og óborinna
kynslóða Reykvíkinga,
þeirra mál fremur en
okkar hinna, sem eldri
erum.
Fylgi Sjálfstæð-
isflokksins óx verulega
sl. vor þegar nýjar
áherslur borgarstjórn-
arflokks sjálfstæð-
ismanna í skipulags-
málum Reykjavíkur
litu dagsins ljós og nú
gæti flokkurinn náð
völdum í Reykjavík á
næsta kjörtímabili, ef
rétt er haldið á spil-
unum.
Öll hefðbundin borg-
armálefni í Reykjavík líða fyrir afleitt
borgarskipulag: hagur heimila, at-
vinnurekstrar og borgar, útsvarið og
aðrar álögur, dagvistun, heilsugæsla,
menntun og menning, já og sjálft lýð-
ræðið. Því borgin er umgjörð um allt
líf íbúanna. Það er mikið verk að vinna
og tel ég að næsta kjörtímabil geti
orðið örlagaríkt fyrir framtíð borg-
arinnar.
Ég vil stuðla að því að vel takist til
og gef því kost á mér í prófkjöri
flokksins, sem fram fer 4. og 5. nóv-
ember 2005, augljóslega ekki í krafti
æsku og fegurðar heldur vegna mik-
illar þekkingar á borgarskipulaginu
og á málefnum Reykjavíkur. Í dag kl.
16:30 opna ég kosn-
ingaskrifstofu á Suður-
landsbraut 8 og eru allir
sjálfstæðismenn, velunn-
arar og áhugamenn um
borgarskipulagið vel-
komnir.
Ég og félagar mínir
lögðum grunninn að
þeirri umræðu, sem
fram hefur farið um
borgarskipulagið sl. tíu
ár, umræðu um Vatns-
mýrina, um stjórnlausa
útþenslu byggðarinnar,
um vanda miðborg-
arinnar, um bíla-
samfélagið, stofnbraut-
irnar og Hringbrautina
svo eitthvað sé nefnt.
Ég tel það vel við hæfi
að Sjálfstæðisflokkurinn
ryðji úr vegi þeim hindr-
unum, sem nú hamla
eðlilegri þróun menning-
arlegs og skilvirks borg-
arsamfélags á 21. öldinni og þar vil ég
leggja hönd á plóg. Upplýsingar um
baráttumál mín er að finna á heima-
síðu minni: internet.is/arkorn
Opnuð kosninga-
skrifstofa
Örn Sigurðsson vekur athygli á
kosningaskrifstofu sinni
Örn Sigurðsson
’Ég vil stuðlaað því að vel
takist til og gef
því kost á mér í
prófkjöri flokks-
ins…‘
Höfundur er sjálfstætt starfandi arki-
tekt, stjórnarmaður í Samtökum um
betri byggð, formaður Höfuðborg-
arsamtakanna og gefur kost á sér í
4.–5. sæti í prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík
UPP hafa komið
áhugaverðar spurn-
ingar í framhaldi af
grein sem ég skrifaði og
birtist í Fréttablaðinu
fyrir nokkrum dögum.
Greinin fjallaði um
Rope-æfingar og að
mínu mati óréttlæt-
anlega tengingu þeirra
við jóga. Ef einhver
reynir að misnota jóga
eða tengja nafn þess við
vöru sína eða þjónustu
án þess að tengingin sé
réttlætanleg, hver á þá
að koma til varnar jóga?
Hver á að standa upp
og segja hingað og ekki
lengra?
Jóga hefur verið skil-
greint sem ástand,
fræðigrein, upplifun, æfingar, heim-
speki og margt fleira. Jóga rekur upp-
runa sinn aftur um þúsundir ára. Mið-
að við þessar víðfeðmu skilgreiningar
getur enginn sagst eiga jóga eða neitt
sem því er tengt. Það þýðir t.d. að hver
sem er getur sagst vera jógakennari
án þess að nokkuð liggi að baki því.
Hver sem er getur notað orðið jóga í
tengslum við hvað sem er án þess að
þurfa að gjalda fyrir það með einum
eða öðrum hætti.
Í þau fáu skipti sem ég hef tekið að
mér hlutverk verjandans vakna aðrar
spurningar: Er það raunverulega mitt
hlutverk að verja jóga? Ef ég geri það
ekki, hver gerir það þá? Þetta er vand-
meðfarið mál. Hér á landi þurfa allir
sem unna jógafræðunum að leggjast
undir feld og hugsa vandlega um það
hvernig fræðin verða best varðveitt.
Svipuð umræða hefur ítrekað komið
upp í Bandaríkjunum en þar eru vin-
sældir jóga í formi líkamsæfinga hvað
mestar. Talið er að rúmlega tuttugu
milljónir Bandaríkjamanna stundi
jóga reglulega.
Flestar lausnir sem komið hafa
fram á alþjóðamarkaði beinast í átt að
aukinni fræðslu, jafnt fyrir almenning
og jógakennara. Aukin
fræðsla á öllum víg-
stöðvum skilar vissulega
árangri.
En hverjir eiga að
taka að sér þessa
fræðslu? Miðað við auk-
inn áhuga og þann gíf-
urlega fjölda fólks sem
útskrifast hefur hér á
landi úr leiðbeinanda- og/
eða jógakennaranámi af
einhverju tagi ættu mun
fleiri að geta lagt lóð sín á
vogarskálarnar. Á síð-
ustu öld var fjöldi bóka
þýddur og skrifaður um
jóga. Hvar er sú blóm-
lega útgáfa núna? Best
er að líta til meistaranna
eftir leiðsögn en skrifa
leiðbeiningar á tungu-
máli fólksins í dag.
Ef enginn stendur upp
og kemur jóga til varnar
mun nafnið smám saman þynnast út
og missa alla merkingu.
Til varnar jóga?
Guðjón Bergmann
skrifar um jóga
Guðjón Bergmann
’... þá munnafnið smám
saman þynnast
út og missa alla
merkingu.‘
Höfundur er jógakennari
og rithöfundur.
Eggert B. Ólafsson: Vega-
gerðin hafnar hagstæðasta til-
boði í flugvallarrútuna.
Örn Sigurðsson: Bornir eru
saman fjórir valkostir fyrir nýj-
an innanlandsflugvöll.
Jónína Benediktsdóttir: Sem
dæmi um kaldrifjaðan siðblind-
an mann fyrri tíma má nefna
Rockefeller sem Hare telur
einn spilltasta mógúl spilltustu
tíma
Prófkjörsgreinar á mbl.is
www.mbl.is/profkjor
PRÓFKJÖR
Heimir L. Fjeldsted styður
Kjartan Magnússon.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar