Morgunblaðið - 15.11.2005, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÝMSIR góðir menn ráku upp stór
augu, þegar nýr formaður Samfylk-
ingar mætti á árshátíð LÍÚ og færði
þeim þann fagnaðarboðskap að ekk-
ert stæði eftir af ágreiningi í sjáv-
arútvegsmálum annað
en að gagnrýnendur
stefnu ráðstjórnar
gleymdu gjafakvót-
anum, enda væri upp-
haf hans orðin tóm
„sagnfræði“; og svo að
lénsherrarnir hættu að
tala um að þeir ættu
sjávarauðlindina. Þeim
væri nóg að eiga rétt-
inn til nýtingar hennar
sem jafngilti eign-
arhaldi. Sem sagt:
Einkanýtingarréttur
sem gengur kaupum
og sölum og í arf.
Þannig mæltist formanninum
nýja, þegar hann talaði út úr skáp
Ágústs Einarssonar, kvótakóngs, á
sigurhátíð sægreifa.
Þá, sem fylgst hafa með gangi
sjávarútvegsmála hjá Samfylkingu,
rak ekki í rogastans. Þess ber þó að
geta að margur maður í röðum
flokksins hefir tekið drengilegan
þátt í baráttunni gegn svívirðunni,
sem felst í stefnu stjórnvalda í út-
vegsmálum. Í þingliði Samfylkingar
fyrr og nú má t.d. nefna Gísla Ein-
arsson, Jóhann Ársælsson og Karl
V. Matthíasson.
En fagnaðarerindi frúarinnar á
LÍÚ-hátíðinni hefði ekki þurft að
koma neinum í opna skjöldu. Á kjör-
dag 2003 sendi Ingibjörg Gísladóttir
Halldóri Ásgrímssyni orðsendingu
og bauð honum fylgi Samfylkingar
að gerast forsætisráðherra ef flokk-
arnir tveir næðu meirihluta á Al-
þingi.
Sem og varð og kostaði formann
Sjálfstæðisflokksins
forsætisráðherrastól-
inn að ná furti úr faðm-
laginu.
Boð forsætisráð-
herraefnis Samfylk-
ingar var gert án nokk-
urs fyrirvara, hvorki í
sjávarútvegsmálum né
heldur vegna hern-
aðarumsvifa ráðstjórn-
armanna.
Þegar svo var komið
var eðlilegt að ætla að
fyrningarstefna flokks-
ins í sjávarútvegs-
málum væri marklaus. Með yfirlýs-
ingu sinni nú væri nýi formaðurinn
aðeins að staðfesta það sem sjá
mátti í athöfnum hans á kjördag
2003.
Ein er sú staðreynd, sem öllum al-
menningi er hollt að horfast í augu
við, en það eru þau undirtök, sem
auðmagnið hefir náð á Íslandi á ör-
skömmum tíma. Og undir það ok
hefir nýr formaður Samfylkingar
gengið – og kennir sig svo samtímis
við jafnaðarmennsku!
En brýnustu nauðsynina ber mest
að meta. Það kostar mikið fé nú til
dags að brjótast til valda, hvort held-
ur er innan flokka eða á landsvísu.
Það fé er ekki gripið upp af götunni.
Þessvegna er hjóllyndið mikilvægur
kostur til að koma einkaár sinni fyrir
borð, – og undir merki jafn-
aðarstefnu ef svo ber undir. Sér í
lagi ef hægt er að gera styrkveit-
anda greiða í staðinn.
Ágúst Einarsson og uppgrip hans
í gjafakvóta er álitleg „sagnfræði“
fyrir jafnaðarmenn í valdatafli að
kynna sér. Alveg sérstaklega þá
staðreynd að hann fékk á sínum tíma
frá Halldóri Ásgrímssyni auka-
gjafakvóta, sem þá nam að verðmæti
3.000.000.000. –þrjú þúsund millj-
ónum króna. Að vísu fékk Samherji
enn stærri hnyskju, sem nam að
verðmæti 4.400.000.000. – fjögurþús-
undogfjögurhundruð milljónum
króna. Með þeirri „sögulegu“ stað-
reynd fylgdust forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins og Framsókn-
arflokksins í Norðausturkjördæmi
nákvæmlega og nutu góðs af.
Enda eru það fleiri en jafn-
aðarmenn sem kjósa að mata krók-
inn. Á Íslandi virðist auðvaldinu
leyfast að hafa alla króka í frammi
eins og nú er komið högum undir
ráðstjórn.
„Sagnfræði“
Sverrir Hermannsson fjallar
um sjávarútvegsmál ’Á Íslandi virðist auð-valdinu leyfast að hafa
alla króka í frammi eins
og nú er komið högum
undir ráðstjórn.‘
Sverrir Hermannsson
Höfundur er fv. formaður
Frjálslynda flokksins.
NÝLEGA var samstarfsverkefnið
„Ungmenni í Evrópu gegn fíkniefn-
um“ kynnt á Bessastöðum. Viðfangs-
efni þess eru rannsóknir á fíkniefna-
neyslu ungmenna,
viðhorfum þeirra og að-
stæðum í tíu evrópsk-
um borgum. Stjórn
rannsóknanna er í
höndum Reykjavík-
urborgar og sérstakur
verndari verkefnisins
er forseti Íslands, Ólaf-
ur Ragnar Grímsson.
Af þessu tilefni mætti
forsetinn í Kastljós fyr-
ir skömmu og kynnti
þar mat sitt á stöðu
fíkniefnamála, ekki að-
eins á Íslandi heldur
einnig í Hollandi.
Forsetinn fullyrti að fíkniefna-
neysla væri ekki aðeins vaxandi
vandamál hér á landi heldur vand-
kvæðum bundið að fá þjóðina og
ráðamenn til að horfast í augu við
staðreyndir málsins. Þannig væri t.d.
ekki nægilega viðurkennt að alþjóð-
legir glæpahringir hafi á allra síð-
ustu árum teygt arma sína til Íslands
í gegnum fíkniefnamarkaðinn. Að-
spurður um hvort ekki væri nær að
lögleiða einhvern hluta vímuefnanna
til að losna við glæpastarfsemina
sem væri fylgifiskur bannsins kvaðst
forsetinn eindregið vera andvígur
því. Hann sagðist hafa rætt þetta mál
við lögregluyfirvöld í öðrum löndum
sem væru sammála um að ef við
leyfðum sölu vægari vímuefna fylgdu
önnur í kjölfarið. Að sögn forsetans
myndum við þá lenda í gífurlegum
vandamálum sem yrðu nánast óvið-
ráðanleg og benti á Holland sem víti
til varnaðar í þeim efnum.
Vegna þess að forseti Íslands ætl-
ar ekki aðeins að setja nafn sitt við
verkefnið heldur koma að því með
virkum hætti er mikilvægt að hann
kynni sér betur stefnu Hollendinga í
fíkniefnavörnum og hvaða árangur
hún hefur skilað. Fyrir þrjátíu árum
lögðu þeir til hliðar gömul markmið
að uppræta með öllu ólögleg vímu-
efni en tóku þess í stað upp stefnu
sem miðar að því að draga úr skað-
anum sem fíkniefnaneysla og fíkni-
efnabannið veldur. Varsla lítils
magns af kannabis er lögleg í Hol-
landi. Öllum sem náð hafa átján ára
aldri er heimilt að kaupa og neyta
kannabisefna í sérstökum kaffi-
húsum sem lúta eftirliti yfirvalda.
Markmiðið er að skilja fíkniefna-
markaðinn í sundur svo
að neytendur hass og
maríúana þurfi ekki að
blanda geði við sölu-
menn og neytendur
hættulegri vímuefna.
Frá árinu 1993 hefur
Evrópusambandið
(EMCDDA) sent frá
sér skýrslur um ástand
fíkniefnamála í aðild-
arríkjunum. Skýrsl-
urnar eru aðgengilegar
á netinu og því hægð-
arleikur að leita þangað
fyrir þá sem vilja kynna
sér ástandið í Hollandi
og bera það saman við önnur lönd
þar sem refsistefnan er ennþá við
lýði. Þegar upplýsingarnar sem þar
koma fram eru skoðaðar verður ekki
annað sagt en að tilraun hollenskra
yfirvalda til að fara aðrar leiðir við
lausn fíkniefnavandans hafi borið ár-
angur. Öfugt við það sem margir ótt-
uðust hefur sala kannabisefna í ríf-
lega 1800 kaffihúsum vítt og breitt
um landið ekki valdið umtalsverðri
aukningu á kannabisneyslu ungs
fólks. Fjöldi þeirra sem hafa prófað
kannabis, eða neyta þess jöfnum
höndum, er sambærilegur og í mörg-
um tilvikum minni í Hollandi en hjá
öðrum Evrópuþjóðum sem fylgja
mun strangari stefnu í fíkniefna-
málum.
Í nýlegri ársskýrslu EMCDDA
kemur fram að hlutfallslega fleiri á
aldrinum 15–34 ára neyttu kannabis-
efna á liðnu ári í Austurríki, Eng-
landi, Spáni, Frakklandi, Þýskalandi
og Danmörku heldur en í Hollandi.
Stórneytendur kannabisefna meðal
15 ára unglinga eru að sama skapi
hlutfallslega færri í Hollandi en í
Englandi, Spáni, Belgíu, Skotlandi,
Frakklandi, Írlandi, Slóveníu og
Þýskalandi. Ávinningur af stefnu
stjórnvalda er einnig augljós þegar
kemur að neyslu sterkari efna. Veru-
lega hefur dregið úr nýliðun í hópi
heróínneytenda í Hollandi en hún er
hvergi minni miðað við öll önnur lönd
Evrópusambandsins. Hollendingar
eru í hópi þjóða þar sem sprautu-
neysla er með því minnsta á meg-
inlandi Evrópu. Þannig hefur neysla
heróíns og misnotkun örvandi efna
dregist saman í Hollandi sl. áratug á
sama tíma og hún hefur vaxið í lönd-
um eins og Danmörku, Lúxemborg,
Finnlandi, Svíþjóð, Bretlandi og
Noregi. Í ljósi þess að Íslendingar
líta gjarnan á Svía sem fyrirmynd í
þessum málaflokki er vert að geta
þess að þar í landi eru hlutfallslega
helmingi fleiri misnotendur sterkra
fíkniefna en í Hollandi.
Hollensk yfirvöld gera öðru hverju
nauðsynlegar leiðréttingar á löggjöf
sinni en enginn vilji er fyrir því að
hverfa frá núverandi stefnu enda er
meirihluti þjóðarinnar og fíkniefna-
lögreglan þar í landi ánægð með
þann árangur sem náðst hefur. For-
seti Íslands, Ólafur Ragnar Gríms-
son, getur leyft sér ýmsar getgátur í
sjónvarpi um ástand fíkniefnamála á
Íslandi því hér eru ekki að finna nein
gögn sem sanna eða afsannað orð
hans. Áður en forsetinn ákvað að
fullyrða svona eindregið um stöðu
mála í Hollandi hefði hann hins vegar
betur kynnt sér þær upplýsingar
sem fyrir liggja um ástand fíkniefna-
mála þar í landi, t.d. hjá eftirlits-
stofnun Evrópusambandsins. Auð-
vitað ber að fagna samstarfsverkefni
Reykjavíkurborgar en forvarn-
arstarf verður aðeins skilvirkt ef það
miðlar réttum og óvilhöllum upplýs-
ingum, hvort sem um afleiðingar af
neyslu einstakra vímuefna eða ár-
angur af fíkniefnastefnu þjóða er að
ræða.
Forsetinn og fíkniefnin
Gudmundur Sigurfreyr Jónas-
son fjallar um fíkniefnavanda ’Auðvitað ber að fagnasamstarfsverkefni
Reykjavíkurborgar en
forvarnarstarf verður
aðeins skilvirkt ef það
miðlar réttum og óvil-
höllum upplýsing-
um …‘
Guðmundur Sigurfreyr
Jónasson
Höfundur er kerfisfræðingur
og umsjónarmaður vefritsins
Sigurfreyr.com.
✝ Sólveig Bene-diktsdóttir
fæddist á Erpsstöð-
um í Miðdölum 20.
júní 1914 og and-
aðist á Hjúkrunar-
heimilinu Eir 7.
nóvember síðastlið-
inn, 91 árs að aldri.
Foreldrar hennar
voru hjónin Bene-
dikt Snorrason, f.
6.4. 1878, d. 20.3.
1960, og Guðrún
Guðmundsdóttir, f.
9.8. 1879, d. 15.8.
1947, er bjuggu fyrst í Kirkju-
skógi 1901–14 og síðan á Erps-
stöðum 1914–1947. Systkini Sól-
veigar eru: Hólmfríður, f. 9.2.
1902, d. 30.6. 1988, Katrín, f.
16.2. 1903, d. 14.6. 1904, Elísa-
bet, f. 23.7. 1905, Guðmundur, f.
3.5. 1907, d. 13.6. 1990, Guð-
finna, f. 2.4. 1909, d. 19.10. 1980,
Friðmey, f. 22.6. 1911, d. 12.9.
2003, Ragnheiður, f. 1.7. 1917,
og Anna, f. 23.4. 1919, d. 28.10.
1996. Fóstursystkini eru Guð-
mundur, f. 19.12.
1899, d. 18.10.
1993, og Halldóra,
f. 9.10. 1925.
Sólveig ólst upp
til tvítugs í föður-
húsum og vann öll
tilfallandi störf sem
tíðkuðust til sveita.
Árið 1934 fluttist
hún til Reykjavíkur
og fór árið eftir í
vist til Páls Árna-
sonar og Elínar
Halldórsdóttur á
Bárugötu 21. Í lok
fimmta áratugarins hóf Sólveig
störf á saumastofu og síðar í
Reykjavíkurapóteki, en lauk
starfsævinni í Vesturbæjarapó-
teki. Hún ílentist alla tíð á heim-
ilinu á Bárugötu 21, eftir lát
Páls og Elínar hjá dóttur þeirra
Líneyju, þar til hún fyrir þremur
árum fór á Hjúkrunarheimilið
Eir.
Útför Sólveigar fer fram frá
Bústaðakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Hún Veiga hafði alltaf verið í
húsinu. Þessu húsi með vistarver-
um á fjórum hæðum þar sem ung-
ur drengur gat fundið sér hljóðlátt
horn til að lesa bók laus við hávaða
í þremur fyrirferðarmiklum systk-
inum. Í þessu hljóðláta horni hinna
fullorðnu (þar var herbergi Veigu
uppi á háalofti í hvað öruggastri
fjarlægð frá látunum) var hann
látinn í friði nema þegar væn eldri
kona (allar konur fannst honum
vera gamlar) leit inn og kom með
mjólk í glasi og rúgbrauðssneið
með osti. Þetta var hinn góði und-
irleikur við bækurnar um Óla og
Magga, Benna flugkappa, og hvað
þær hétu nú allar þessar þægilegu
bókmenntir sunnudagsins í her-
bergi Veigu.
Sólveig kom til Reykjavíkur rétt
rúmlega tvítug að aldri til að fara í
vist, eins og margar ungar stúlkur
gerðu á þeim árum. Atvinnutæki-
færin voru ekki mörg í heimahög-
unum og Reykjavík þeirra ára
bauð möguleika sem fjölmargar
ungar konur nýttu sér. Fyrsta ára-
tuginn í Reykjavík var Sólveig í
vist á umfangsmiklu heimili afa
míns og ömmu á Bárugötunni, en
aflaði sér síðan menntunar í
saumaskap. Hún starfaði síðan í
allmörg ár á saumastofu, en kaus
að búa áfram á heimili afa og
ömmu. Þegar undirritaður fer að
muna eftir sér fyrir rúmum fjórum
áratugum starfaði Sólveig í
Reykjavíkurapóteki og kom þaðan
hlaðin spennandi apótekaralakkrís
sem hún var örlát á, stundum flaut
eitt og annað Prins Póló með fyrir
barnið sem hitti á rétta stund.
Það sem einkenndi Sólveigu var
sú þægilega nærvera sem hún
hafði. Hún var hjartahlý mann-
eskja sem lét sér annt um fólk.
Þessir mannkostir gerðu hana að
sjálfsögðum og mikilvægum þátt-
takanda í lífi fjölda fólks, bæði
henni skyldu og óskyldu. Systkini
hennar og afkomendur þeirra eru
samheldið mannkostafólk sem hún
naut samvista við. Í sjö áratugi bjó
SÓLVEIG
BENEDIKTSDÓTTIR
MINNINGAR
Kveðja frá
Öldrunarsamtök-
unum Höfn
Góðvinur okkar hefur kvatt
þennan heim. Hann var einstak-
lega ljúfur maður, sannkallaður
birtugjafi. Nærvera hans bætti
alltaf andrúmsloftið og gerði sam-
verustundir okkar innihaldsmeiri
með ljúfum tónum og spaugsyrð-
um.
Fyrir allmörgum árum fór Grett-
ir að leika á harmonikuna sína á
tyllidögum í Höfn í afmælum, garð-
veislum, ferðalögum eða bara til
hversdags, þegar hann gæddi litla
notalega söngstund slíku lífi, að
sérhver viðstaddur fór glaðari af
hans fundi. Grettir hreif fólk með
sér án nokkurra átaka. Hann
minnti um margt á annan eftir-
minnilegan tónlistarmann, Sigfús
Halldórsson.
Ekki spillti það gæðum Grettis,
að hann var mikið náttúrubarn og
hestaunnandi. Hann naut þess að
GRETTIR
BJÖRNSSON
✝ Grettir Björns-son harmoniku-
leikari fæddist á
Bjargi í Miðfirði 2.
maí 1931. Hann lést
á blóðlækningadeild
Landspítala – há-
skólasjúkrahúss 20.
október síðastliðinn
og var útför hans
gerð frá Fossvogs-
kirkju 28. október.
lýsa langferðum sín-
um á hestum að sum-
arlagi um hálendi
landsins. Hann var
víðförulli en flestir á
þeim vettvangi, kröft-
ugur Húnvetningur.
Grettir lék oftast
einn á samverustund-
um okkar, stundum
var annar meðreiðar-
maður, Ragnar Páll,
eða jafnvel allt upp í
hljómsveit. Allt lét
honum jafnvel.
Fyrir kom að
heimamenn lögðu honum lið í spila-
mennskunni, drógu fram nikkuna
sína og lærðu af meistaranum.
Alltaf sýndi hann sömu ljúf-
mennskuna. Fordild og hroki yfir
eigin ágæti voru ekki til í hans
nótnabók.
Í júlí í sumar voru lokatónleikar
Grettis með okkur. Í fjölmennri
kvöldveislu í Hestheimum í Rang-
árþingi í lok ferðalags roskinna
Hafnfirðinga kom hann til móts við
okkur, sjúkur, en spilaði og söng í
kvöldblíðunni ásamt þremur öðrum
nikkurum. Þá var Bleik brugðið, en
samt var staðið við sín heit.
Við minnumst með hlýhug góðs
manns, sem auðgaði líf okkar og
minnti svo oft á að maður er
manns gaman.
Við sendum eiginkonu hans,
börnum og fjölskyldum þeirra hug-
heilar samúðarkveðjur.
Góður drengur er genginn.
Kristján Guðmundsson.