Tíminn - 11.11.1973, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 11. nóvember 1973.
Smjörlíki hf.
Smjörlíkisframleiðendur
í Reykjavík hófu samstarf.
Samruni fjögurra
smjörlíkisgerða í eina stóra.
Smjörllki var upphaf-
lega fundið upp i Frakk-
landi. Árið 1869 tókst
frönskum efnafræðingi
að nafni Mége Mouriez
að framleiða smjörliki.
Hann nefndi hina nýju
vöru margarine. Nafnið
er dregið af griska
orðinu margaron, sem
þýðir perla. Þetta var I
fransk-þýzka striðinu,
og hlaut Mége Mouriez
verðlaun Napóleons
III., sem verið hafði
hvatamaður að tilraun-
unum.
Smjörliki var eftir-
liking af smjör,- sem
ekki innihélt mjólkur-
fitu. Mége Mouriez
notaði nautafitu.
Þessi nýja framleiðsla varð
fljótlega kunn um allan heim, og
smjörlíkisframleiðsla hófst i fjöl-
mörgum löndum.
Fyrsta smjörlikisgerðin
á íslandi byrjaði|ll>19
Fvrsta smjörlikisgerðin tók til
starfa hér á landi árið 1919, en það
var h.f. Smjörlikisgerðin.
Árið 1920 er þannig talið, að
átta manns hafi atvinnu af smjör-
likisgerö.Árið 1921 fékk iðnaður-
inn hér á landi nýjan aflgjafa,
þegar Rafmagnsveita
Reykjavikur tók til starfa.
Breyting á tollalögum árið 1924
varð einnig til að efla iönað á
tslandi.
Sm jörlikisgerð reyndist
nytsamur iðnaður hér á landi,
sem annars staðar. Tuttugu árum
siðar voru smjörlikisgerðirnar i
Reykjavik orðnar fjórar, en tvær
voru á Akureyri og ein á tsafirði,
og fór framleiðslan vaxandi.
Smjörliki var einnig flutt inn til
landsins, og voru þannig árið 1930
flutt inn 149 tonn af smjörliki, en
innanlandsframleiðslan nam 1040
tonnum, sem framleidd vorui sex
verksmiðjum. Arið 1941 voru
framleidd hér á landi um 1700
tonn, en nú er heildarfram-
leiðslan röskar 2600 lestir.
Smjörliki hf. i Reykjavik er
stærsta smjörlikisgerð landsins
og framleiöir og selur bróður-
partinn af öllu þvi smjörliki, er
tslendingar neyta, en fyrirtækið
varð til fyrir samruna minni
framleiðenda, sem á sinum tima
tóku saman höndum um
smjörlikisgerð.
Timinn kynnir Smjörliki hf. að
þessu'sinni og birtir viðtal við
Davið Sch. Thorsteinsson fram-
kvæmdastjóra, sem verið hefur
umsvifamikill framkvæmda-
Bjarni Bjarnason, verkstjóri viö feitigeymslutanka. Fyllsta hreinlætis
er gætt við snijiirlfk’ .-amleiðsluna og geymarnir eru úr ryðfriu stáli.
Samruni fyrirtækja
hefur
tekizt hjá framleiðend-
um smjörlikis — er það
einsdæmi?
Merkilegast við þetta mál
finnst mér vera, að þarna tekst i
fyrsta sinn samruni margra
fyrirtækja, en það er einmitt sú
hugmynd, sem nú er rædd i sam-
bandi við EFTA-inngönguna, að
stuðlað verði að stærri rekstrar-
einingum. Ég veit ekki til að
þetta hafi enn tekizt i iðnaðinum,
Magnús Sch. Thorsteinsson, forstjóri Smjörlikis hf. og stjórnar-
formaður. Stofnandi Ljóma 1931 og varð fyrsti forstjóri i samstarfs-
fyrirtæki Smjörlíkisgerðanna og ávallt siðan.
Davið Sch. Thorsteinsson, framkvæmdastjóri Sjörlikis hf. Davið Sch. Thorsteinsson hefur starfað hjá
Smjörliki siðan árið 1951. Hann lauk stúdentsprófi árið 1949 og las siðan læknisfræði viö háskóla tslnds i
eitt og hálf ár, þar sem hann mcðal annars lauk þeim efnafræðiprófum er tilheyrðu læknadeildinni, en
hætti þá námi. Hefur siöan unniö hjá Smjörliki hf. og hefur aflað sér yfirgripsmikillar þekkingar á sinu
sviöi. Daviö Sch. Thorsteinsson er kunnur af ýmsum opinberum störfum fyrir iðnaðinn og hann var um
2ja ára skeið formaður Rauðakross tslands og formaður fióttamannaráðs og um ára bil I stjórn.
Daviö er varaformaður Félags lsl. iðnrekenda, á sæti I stjórn Vinnuveitendasambands tslands. I fram-
kvæmdastjórn Verzlunarráðsins og er i stjórn fjölmargra hlutafélaga. Hann var I stjórn Iðnsýningar-
innar 1966 og sat um skeið i bankaráði Iðnaðarbaknans.
maður i þessari starfsgrein og er
meðal þeirra, sem aflað hafa
þessari framleiðslu álits.
Viðtal við Davið Sch.
Thorsteinsson. Ekki
einokun
Við byrjum á að spyrja, hvort
einokunarsjónarmið hafi ráðið
þvi, að smjörlikisframleiðendur
sameinuðust um eina smjörlikis-
gerð. Um þetta sagði Davið Sch.
Thorsteinsson.
— Ég held, að þegar smjörlikis-
gerðirnar i Reykjavik hófu sam-
starf með stofnun á Afgreiðslu
Smjörlikisgerðanna h.f, sem var,
eins og nafið bendir til, sameigin-
leg'afgreiðsla fyrir smjörlikis-
gerðirnar i Reykjavik, það er Hf.
Smjörlikisgerðina. Smjörlikis-
gerðina Ljóma hf, Asgarð hf og
Smjörlikisgerðina Svan hf., hafi
það verið af hagkvæmnis-
ástæðum fyrst og fremst.
I smjörlikisiðnaðinum var, og
er, mikil samkeppni. Samvinnu-
hreyfingin rekur smjörlikisgerð á
Akureyri, og þar er einnig önnur
smjörlikisgerð, og smjörlikisgerð
var á Isafirði. Samkeppni var
ekki úr sögunni, þótt afgreiðsla
verksmiðjanna I Reykjavik væri
sameinuð, og síðar framleiðslan
lika.
nema hjá smjörlikisgerðunum i
Reykjavik.
Það sem fyrst og fremst hefur
komið út úr þessu samstarfi er
hagkvæmni i rekstri.
Fyrstu stjórn Afgreiðslu smjör-
likisgerðanna hf. skipuðu þeir
Magnús Sch. Thorsteinsson
stjórnarformaður, Friðrik
Gunnarsson Ásgarði, vara-
formaður, og Ragnar Jónsson i
Smára ritari.
Samstarf þetta var eingöngu
um sölu og afgreiðslu. Smjörlikis-
gerðirnar héldu áfram störfum
eins og áður og framleiddu sin
vörumerki.
Napóelon III. veitti verðlaun fyrir
uppfinningu smjörlíkis órið 1869.