Tíminn - 11.11.1973, Blaðsíða 8

8
* *,*
TÍMINN
Sunnudagur 11. nóvember 1973.
Marino Þorsteinsson, aðalbókari.
Smjörliki hefur tekið upp full-
komið vélabókhald, sem bæði er
notað I reikningshaldi og sem
stjórntæki i iðnaði.
Dagbjartur Björnsson, bifvéla-
virki. Smjörliki hefur fullkomið
bifreiðaverkstæði til viðgerða á
bilakosti sinum og ennfremur
vélaverkstæði, sem annast við-
gerðir og viðhald i verksmiðj-
unni. Þá sjá þeir sjálfir um niður-
setningu véla og búa i þeim
efnum að langri reynzlu.
Guðmundur Guðmundsson.
Astæður fyrir þessu kunna að
vera fleiri en ein. Til skamms
tima var þetta fátæktarstimpill,
og fólk hafði rótgróna andstyggð
á smjörliki og vildi ekki að börn
sin ælust upp á magarini, eins og
það hafði gert. A kreppuárunum
var smjörlikið talið annars
flokks vara. Þetta hefur breytzt,
þvi inn i þetta dæmi verður að
taka umtalsverða iðnþróun, nýjar
framleiðsluaðferðir og nýjar
tegundir, sem gefa ekkert eftir
þvi bezta sem þekkist. Unga
fólkið er á annarri skoðun en það
gamla. Það er laustvið kreddur
og notar smjörliki af hag-
kvæmnisástæðum.
Alvarlegt mál að
stjórna neyzluvenjum
með rikissjóði
Okkur hér finnst það á hinn
bóginn vera mjög alvarlegt,
þegar peningar eru teknir úr
rikissjóði til að hafa áhrif á
neyzluvenjur fólks. T.d. að verja
miklum fjárupphæðum til að fá
fólk til að borða lambakjöt, ef það
vill heldur nautakjöt, eða
kjúklinga. Sama er upp á
tengingnum, þegar almannafé er
varið — i mismunandi miklum
mæli þó — til að styrkja smjör-
framleiðsluna á kostnað smjör-
likis.
Smjörlikisnotkun vex samt frá
ári til árs, en þó hægar en við
vildum. Arið 1971 var undan-
tekning, en þá voru gifurlegar
niðurgreiðslur á smjöri. Nirður-
greiðsluþólitikin gengur, að þvi er
virðist, oft i berhögg við alla
skynsemi. Sumt fólk vill spara og
annað ekki, og það á að leyfa þvi
að velja á milli i vöruverði og
gæðum, án utanaðkomandi
áhrifa.
íslendingar nota 2500
tonn af smjörliki á ári —
Innlend hráefni.
— Hve mikið er framleitt af
smjörliki hér á landi?
— Smjörlikisframleiðslan á
Islandi er um 2500 tonn á ári. Þar
af framleiðir Smjörliki hf. á milli
50 og 60%, og hefur svo verið
undanfarin ár. 1 krónutölu er
þetta eitthvað hærra hlutfall, þvi
aö við framleiðum meira magn
af dýrari gerðum smjörlikis en
aðrir. Smjörliki er ekki flutt inn,
þar eð það er talið með land-
búnaðarvörum i EFTA-sam-
komulaginu.
— Eru notuð innlend efni i
smjörliki, annað en undanrennu-
duftið?
— Já, við notum mikið magn af
hertu loðnulýsi, hydrol, sem
framleitt er af einu lýsisherzlu-
verksmiðju landsins, HYDROL
hf.
Loðnulýsi er upphaflega fjöló-
mettað, en með þvi að hleypa
vetni gegnum það við mikinn
þrýsting, breytast eiginleikar
lýsisins. Það harðnar, fjöl-
ómettuðu feitisýrurnar mettast
og feitin breytist i mettaða feiti-
tegund, sem kölluð er hydrol.
Vetnið er keypt hjá Aburðarverk-
smiðju rikisins, svo að þetta er
innlend framleiðsla I orðsins
fyllstu merkingu. önnur aðal-
efnin sem við notum, eru kókos-
feiti, hert jarðhnetuolia og
sojabaunaolia, sem koma
erlendis frá.
— Er núverandi stærð
smjörlikisgerðarinnar
sambærileg við stærð erlendra
verksmiðja?
Smjörliki Hf. Stærsta
smjörlikisgerðin á
íslandi
Smjörliki hf. er, eins og áður
hefur komið fram, stærsta
smjörlikisgerð landsins.
Verksmiðjur af þessari stærð eru
nokkuð algengar erlendis, þó að
sjálfsögðu sé mikið um risastórar
verksmiðjur, sem framleiða sem
svarar ársnotkun Islendinga á
örfáum dögum. Unilever er
sennilega stærsti smjörlikisfram-
leiðandi i heiminum.
Eins og áður sagði er smjörliki
ekki flutt til landsins nú.
Smjörliki var flutt til landsins
meira og minna allt til byrjunar
siðari heimstyrjaldarinnar en
Islenzka smjörlikið hafði áður ýtt
þvi svo til út af markaðnum.
Erlent smjörlíki er auðvitað
svipað að gæðum og innihaldi og
innlendar smjörllkistegundir, en
þó eru framleiddar nokkrar
tegundir erlendis, sem ekki eru
framleiddar hér, svo sem
smjörlfki með mjög litlu feitiinni-
haldi, megrunarsmjörliki, og
ýmsar sérstæðar tegundir aðrar,
en islenzkur markaður leyfir ekki
slika framleiðslu hér á landi, þar
eð markaðurinn er of smár.
Er umbúðamunurinn
eini munurinn
á Ljóma og
Bláa borða?
— Svo vikið sé að einstökum
tegundum. Er það rétt, sem
stundum heyrist, að munurinn sé
mstur á hinum ýmsu umbúðateg-
undum af smjörliki?
— Við framleiðum þrjár
teg. af borðsmjörliki, en þær
eru Ljómi, Silfurskeifan og Blái
borðinn. Þetta er að sjálfsögðu
ekki sama tegundin, þótt það sé
framleitt i sömu vélum og aðal-
hráefnin séu hin sömu. Hver
tegund hefur sin einkenni hvað
snertir bragð og saltinnihald, og
ennfremur ýmsa aðra sérgreinda
eiginleika. Astæðan fyrir þvi, að
við höldum áfram að framleiða
þrjár tegundir, en ekki eina, er
sú, að hver tegund hefur sinn
ákveðna, trygga viðskiptavina-
hóp, fólk er vill fá það smjörliki
sem það hefur vanizt og þekkir öll
einkenni á. Við prentum
upplýsingar um innihald á
umbúðirnar á allri okkar vöru, og
höfum gert það lengi, en þetta er
einmitt það, sem nú er verið að
setja i reglugerðir.
Rannsóknastofa
og eftirlit
Við höfum eigin rannsókna-
stofu, þar sem fylgzt er með allri
framleiðslu okkar. Þegar við
erum að koma fram með nýjar
tegundir af smjörliki eða verið er
aö endurbæta þær gömlu, þá er
unnið að uppskriftunum hjá
okkur með tilraunum. Við
vinnum þá ýmist einir, eða fáum
erlenda sérfræðiaðstoð. Og við
fáum að vita um allar umtals-
verðar nýjungar, sem fram koma
erlendis hverju sinni. Þetta
kemur meðal annars fram i
nýjum og gömlum framleiðslu-
vörum okkar.
Jurtasmjörlíki
það bezta, sem við
getum framleitt
Jurtasmjörlikið er bragðbezta
smjörlikið, sem við getum fram-
leitt, og það er einkum notað ofan
á brauð og kex og i finar kökur.
Við höfum nú talsverða reynslu af
þeirri framleiðslu, og fólk hefur
kunnað að meta hana.
Jurtasmjörliki pökkum við i
þrjár stærðir af neytenda-
umbúðum, 500 gr., 250 gr. og 250
gr. dósir. Jurtasmjörlíkið er
framleitt i lokuðu kerfi, eins og
annað smjörliki, og súrefni og
óhreinindi komast ekki að þvi i
framleiðslunni. Undanrennan
sem i það er notuð, er dauð-
hreinsuð, eins og áður hefur
komið fram. Þetta tryggir m.a.
mikið geymsluþol.
Smára bökunar
smjörliki — oliur
frá Sólariöndum
Þá er að telja Smára bökunar-
smjörliki, sem einkum er notað til
baksturs i heimahúsum og
bakarasmjörliki, sem bakara-
meistarar og kexverksmiðjur
nota til bökunar. Þetta smjörliki
verður að hafa ákveðna
eiginleika. T.d. verður smjörliki,
sem nota á til hnoðurnar I deig,
að hafa nokkuð hærra bræðslu-
mark en venjulegt smjörliki, og
eru þessar tegundir gerðar eftir
sérstökum uppskriftum, en úr
sömu hráefnum og annað
smjörliki.
Hóimfríður Sveinbjörnsdóttir við pökkunarvél, sem pakkar
jurtasmjörliki.
Auk þessa framléiðum við svo
Palmin og Ljómajurtafeiti.
Þessi vara er hrein kókósfeiti,
komin frá suðrænum sólar-
löndum, og er mikið notuð til alls-
konar djúpsteikingar, t.d. á
kleinum og laufabrauði, svo
eitthvað sé nefnt. Ennfremur við
steikningu á frönskum kartöflum
og öðrum matvælum.
Loks er það svo Aurora-salat-
olia og Sólblómaolia, sem settar
eru á smáflöskur. Eftirspurnin er
orðin mikil á salatolium hér á
landi, en þetta eru fjölómettar
feititegundir.
,Fékkst þú>
Tropicana I
morgun?”
— Þið hafið byrjað framleiðslu
og sölu á hreinum ávaxtasafa,
Tropicana.
— Það er rétt. 8. febrúar 1973
hófum við pökkun á Tropicana
appelsinusafa frá Flórida. Sú
Smjörlíki fátækrastimpill?
Hefur margt gamalt fólk
rótgróna andstyggð á smjörlíki?
framleiðsla fer þannig fram, að
meginhluti vökvans er tekinn úr
appeláinunum vestur i
Bandarikjunum, en siðan er
ávöxturinn djúpfrystur og fluttur
hingað til lands með frysti-
skipum.
Við blöndum siðan hæfilegu
magni af vatni í þetta i fram-
leiðslunni, en ég vil þó taka það
fram, að við bætum um það bil
20% minna af vatni í, en upphaf-
lega var i appelsinunni, i þvi
skyni að fá betra bragð.
Safinn er siðan gerilsneyddur
og kældur, og honum er pakkað i
fernur, sem allir þekkja.
Sala þessa ávaxtasafa hefur
gengið mjög vel, og einkurp
liklega vegna þess, að ekki er
notuð nein rotvarnarefni I hann.
Umbúðamerking
og eftirlit
Við fylgjum þarna sömu reglu
og á öðrum vörum. Við
tilgreinum innihaldið og
eiginleika þess á neytenda-
Rósa Eðvaldsdóttir viö pökkun á jurta-smjörliki I dósir.