Tíminn - 28.09.1975, Blaðsíða 28

28
TÍMINN
Sunnudagur 28. september 1975
Konan, sem varð
hættulegasti
óvinur
Bandaríkjanna
Ameríkanar létu hjá líða að nota
kjarnorkuvopn til að binda endi
á Víetnamstríðið ekki sízt
af ótta við hefndaraðgerðir
Kínverja. Kona, að nafni Chase
Hinton, gerði Kínverjum það kleift
að ná þeim völdum,
sem kjarnorkuvopn gefa.
Hún var einu sinni trúlofuð
manninum, sem segir
sögu hennar hér
LÖNGU EFTIR að
hún hvarf gat ég enn
heyrt rödd hennar og séð
bros hennar. Tilfinning-
arnar sögðu, að ég elsk-
aði hana og þráði hana.
Skynsemin sagði, að
þessi kona væri hættu-
legasta kona i heimi.
Hún var há, vel vaxin
ogaðlaðandi, en kannski
nokkuð hlédræg og virt-
ist litið kæra sig um
karlmenn. Hún kann að
hafa fælt frá marga,
sem annars hefðu laðazt
að henni, þvi að hún
hafði þann óþægilega sið
að horfa á mann með
stóru bláu augunum sin-
um, eins og hún gæti les-
ið hugsanir manns.
En ég lét Joan Chase Hinton
ekki fæla mig frá sér. Ég elskaði
hana og vildi giftast henni. U.þ.b.
ári eftir að við hittumst fyrst i
Washington D.C. bað ég hennar.
Hún leit rólega á mig og sagði:
Hvers vegna vilt þú giftast mér,
Leonard?
— Af þvi að ég elska þig. Er
það ekki algengasta ástæðan til
þess að maður og kona ganga i
hjónaband?
— Ast? Nefndu það frekar kyn-
líf. En ef þú vilt eiga mig að vini,
og kynlifið verður bara i kaup-
bæti, getur verið að ég segi já. Ég
vil bara gifta mig, ef ég kæri mig
svo mikið um mann, að ég geti
hugsað mér hann sem vin ævi-
langt.
— Samt sem áður elska ég þig,
Joan, sagði ég — og ég held, að
mér geti liðið vel með þér það
sem eftir er ævinnar, ef þú tekur
mér.
— Ég veit ekki, hvað framtiðin
geymir okkur, Leonard. Mér
finnst ég svo ringluð, þvi að ég hef
séð svo margt til að hata i
Ameriku og svo fátt, sem er þess
virði að elska. Ég tók þátt i að
drepa mörg þúsund manns i
Japan. Ég veit, að mér likar vel
við þig og þarfnast þin, en samt
sem áöur.... Hún þagði smástund.
— Getum við ekki trúlofað okk-
WESTON
DANSKA WESTON teppaverksmiðjan er ein stærsta
teppaverksmiðja Evrópu og þekkt fyrir gæða-
framleiðslu.
Til þess að gefa viðskiptavinum okkar færi á að kynnast
þessari úrvalsframleiðslu höfum við
wes roiv
á Weston TEPPUM og gefur þar á að líta yfir 100 mis-
munandi gerðir og liti, allt frá ódýrum gerviefnum og
upp í dýrustu alullarteppi.
Þér veljiðgerðina, við tökum máliðaf íbúðinni —og inn-
an þriggja til f jögurra vikna er teppið komið, nákvæm-'
lega sniðið á flötinn.
Þér greiðið aðeins eftir máli flatarins — þ.e.a.s. engin
aukagreiðsla vegna afganga.
Teppadeild • Hringbraut 121
• Simi 10-603
ur, og ákveðið síðan eftir ár hvar
og hvenær við giftum okkur?
ÞANNIG trúlofuðum við Joan
Chase Hinton okkur vorkvöld eitt
árið 1947. Ég var 29 ára og hún 28,
og þá gat mig ekki órað fyrir, að
bara einu ári siðar yrði hún orðin
mest hataða konan i ameriskri
sögu og svarnasti óvinur
Ameriku.
Ég vissi, að Joan leit á það sem
gifurlega byrði, að hafa tekið þátt
I að búa til sprengjurnar, sem
drápu svo marga Japani, og ég
hélt þá, og held enn að hún hafi
reynt að bæta fyrir það með þvi,
sem hún gerði sfðar.
Eftir að við höfðum trúlofað
okkur, var ég kynntur fyrir bróð-
ur hennar, William, og yngri syst-
ur, Jean, svo og móðurinni,
Carmelitu Mullen Hinton einni
indælustu konu, sem ég hef
kynnzt.
Frú Hinton sgði mér, að hún.
hefði verið kennari i Chicago þeg-
ar hún kynntistSebastian Hinton,
sem starfaði við sama skóla.
Hann var fæddur i Englandi, en
fjölskylda hans fluttist til
Ameriku, þegar hann var fimm
ára.
Þau giftu sig og öll börnin
þeirra þrjú voru fædd i Chicago.
En William, sem var elztur barn-
anna, var bara sex ára, þegar
faðirinn dó skyndilega, og móðir-
in sat uppi alein með börnin og al-
gerlega eignalaus. Hún för að
vinna við ræstingar til að sjá fyrir
börnunum og til að borga skóla-
göngu þeirra.
Árið 1935, þegar Joan var 16
ára, stofnaði frú Hinton litinn
stúlknaskóla i Vermont, sem
gekk svo vel, að hún fékk tækifæri
til að sjá börnum sinum fyrir
ágætri menntun. Frú Hinton var
strangur uppalandi og rak mikið
á eftir börnunum i náminu.
Arangurinn varð sá, að William
komst i háskólana Cornell og
Harvard.
EN WILLIAM likaði ekki við
Ameriku. Honum likaði ekki
ameriskur lifsmáti, honum likaði
ekki kapitalisminn, en trúði á
verkafólk. 1 Harvard varð hann
sannfærður marxisti og kynnti
sér gaumgæfilega rússnesku
byltinguna og baráttu verkalýðs-
ins um allan heim. Þegar hann
var kallaður til herþjónustu i sið-
ari heimsstyrjöldinni, neitaði
hann að gegna kalli vegna sam-
vizku sinnar.
Þegar á þetta er litið, er það
kannski merkilegt, að striðsupp-
lýsingaskrifstofa Bandarikja-
stjórnar skyldi senda hann til
Kina. Hann kom aftur til Ameriku
1946, en sneri brátt aftur til Kina á
vegum UNRRA.
Ég vissi ekki um allt þetta, þeg-
ar ég hitti William Hinton fyrst.
Löngu seinna sagði mér það fólk,
sem ráðlagði mér að vera varkár,
þar eð ég væri ekki i góðum
félagsskap, þar sem hann væri.
Joan og Jean voru ákaflega
ólikar. Það eina, sem Jean óskaði
sér I lifinu, var góður eiginmaður
og börn, og þá ósk fékk hUn upp-
fyllta. Hún giftist efnuðum
manni, eignaðist þrjú börn, og
þar með er hún úr þessari sögu.
Joan var aftur á móti bráðgáf-
uð stúlka, sérlega vel fallin til
rannsóknastarfa. Móðirin eyddi
meiri péhingum i menntun henn-
ar, en beggja systkinanna hinna
samanlagt. Hún var bara tvitug,
þegar hún tók sitt fyrsta háskóla-
próf i náttúruvisindum við
Bennington College i Vermont ár-
ið 1939. Hún hélt áfram námi við
háskólann i Wisconsín og nám þá
eðlisfræði, og 22ja ára varð hun
háskólastyrkþegi i eðlisfræði við
kjamorkurannsóknarstofnunina i
háskólanum i Chicago — yngsta
konan, sem nokkurn tima hefur
hlotið slikan heiður.
Hún hafði mestan áhuga á
kjamorkurannsóknum og fór til
New York til að vinna að hinni
svokölluðu Manhattanáætlun
um gerð kjarnorkusprengju. Þeg-
ar þessi áætlun komst á fram-
leiðslu-og prófunaéstig, var Joan
þátttakandi, og stjórnandi
áætlunarinnar, j. Robert Oppen-
heimer, var gamall fjölskyldu-
vinur.
í febrúarmánuði, árið 1944, var
hún send I prófunarstöðvarnar i
Los Alamos, og fristundum eyddi
hún sem gestur á búgarði Oppen-
heimers. Hún tók þátt i að búa til
kjarnorkusprengjurnar, sem
sleppt var yfir Hiroshima og
Nagasaki,ogmargir álita að eftir
þaðhafi sektartilfinning stjórnað
lifi hennar.
U.þ.b. fjórum mánuðum eftir
að við trúlofuðum okkur sagði
Joan upp úr þurm: Ég get ekki
losnað við þá tilfinningu, að ég
beri ábyrgð á þessum sprengjum,
Leonard. Ég hugsa og hugsa
þangað til mér finnst höfuðið á
mér vera að springa. Ég er hrædd
um, að ef við giftunist, komi þetta
til með að standa á milli okkar og
koma I veg fyrir, að ég geti lifað
góðu lifi með þér.
Hvað segir þú við stúlkuna, sem
þú vilt giftast, þegar hún hefur
svona þunga sketartilfinningu
vegna verks, sem hún gaf ekki
skipun um, en átti stóran þátt i?
Þá var Joan ein af færustu kjarn-
orkuvisindamönnum heims og
vissi sennilega meira um fram-
leiðslu kjamorkusprengjunnar en
nokkur annar.
— Það var ekki þér að kenna,
sagði ég, — þúskilaðir bara af þér
starfi, sem þú varst sett i.
— Það er auðvelt að segja svo
Leonard, en ég hef haldið á
sprengjunum i höndunum sem
varpað var yfir Hiroshima og
Nagasaki, og ég skammast min
svo hræðilega fyrir þennan glæp,
sem ég hef framið gegn öllu
mannkyni, og þó sérstaklega
Japönum. Ég held, að Amerika
hefði getað unnið stri'ðið án þess
að fara út I svona öfgar.
— Margir Amerikanar týndu
lífinu, sagði ég, og þeir hefðu orð-
ið fleiri, ef við hefðum ekki notað
kjarnorkusprengjuna.
— En þeir hefðu getað gefið
Japönum tækifæri til að gefast
upp. Þeir hefðu getað tilkynnt, að
sprengjunum yrði varpað, ef
Japanir gæfust ekki upp. Mér
verður illt af aö hugsa um strið,
eðlisfræði og sprengjuna. Nú vil
ég gera eitthvað gott fyrir
mannkynið. Ég hef hugsað mér
að fara til Kina til að vinna fyrir
klnversku hjálparstofnunina.
Mér þykir það leitt, Leonard,
vegna þess, að mér þykir svo
væntum þig, en ég vil ekki giftast
þér. Það er of margt að brjótast
um I mér til þess að ég geti hugs-
að um hjónaband.
Ég vissi, að bróðir hennar var i
Kina, en það liðu mörg ár áður en
ég áttaði mig á, að hann hafði
skrifað henni og fengið hana til að
flytja einnig til Kina. Dag nokk-