Fréttablaðið - 04.10.2006, Qupperneq 21

MIÐVIKUDAGUR 4. október 2006
AF NETINU
Umræðan
Önnur grein af fjórum eftir
Jóhann Óla Guðmundsson um
heilbrigðis- og öldrunarmál.
Grein eftir Dagbjörtu Þyri Þorvarðardóttur, hjúkrunar-
fræðing, lektor og fyrrverandi
hjúkrunarforstjóra Hrafnistu,
sem birtist í Morgunblaðinu þann
26. ágúst sl., er mjög gott innlegg
í umræðuna um þjónustusamn-
inga sem forsvars-
menn hjúkrunarheim-
ilanna hafa óskað eftir
að verði gerðir við þá.
Í umræddri grein
kemur fram að ríkið
er nú þegar að greiða
til sumra hjúkrunar-
heimila fyrir þjónustu
sem ekki er veitt og
hefur um áratuga
skeið ekki verið veitt
að því er virðist.
Alþingi Íslendinga er
ábyrgt fyrir því að
veita árlega og eftirlitslaust
fjármunum í þessa ósýnilegu hít
og hefur látið fara fram opinberar
rannsóknir af minna tilefni en hér
blasir við.
Ég tek algerlega undir þá
gagnrýni sem sett hefur verið
fram af stjórnendum nokkurra
hjúkrunarheimila og öðrum þeim
sem láta sig þessi mál varða, um
það að ríkið þurfi að gera
skilgreinda þjónustusamninga við
öll hjúkrunarheimili í landinu,
annað er beinlínis fásinna. Þetta á
reyndar líka við um rekstur allrar
almennrar dvalarheimilisþjón-
ustu. Það blasir við að óskilgreind
og eftirlitslaus þjónusta, sem
greitt er fyrir af almannafé, er
haldlítil trygging
fyrir umönnunar-
gæðum og á sér
naumast hliðstæðu í
neinni tegund
verktöku, sbr.
upplýsingar úr grein
Dagbjartar Þyri. Því
miður er hér um að
ræða algerlega
óviðunandi ástand
fyrir alla aðila
málsins og verður ekki annað séð
en þetta verklag skrifist á
viljaskort og sláandi getuleysi
heilbrigðisráðuneytisins til að
sinna hlutverki sínu með
viðunandi hætti.
Biðlistakerfið – hverjum þjónar
það:
Stjórnmálamenn eiga að taka
þeirri áskorun sem sjálfsagðri, að
fjalla heildstætt um málefni
aldraðra sem og alls heilbrigðis-
kerfisins með opinni umræðu á
kosningavetri og kanna þar hug
þjóðarinnar til þess hvort
stjórnvöld eru á réttri leið með
hina grimmu sjálfsfækkunar-
stefnu biðlistanna, eða hvort
þjóðin vill nýjar áherslur í
heilbrigðismálum sínum. Í
Bretlandi er biðlistakúltúrinn
skammaryrði og nota fjölmiðlar
hann sem stöðuga mælingu og
aðhald á frammistöðu stjórnvalda
þar í landi við að mæta kröfum
almennings um bætt ástand og
aðgengi að heilbrigðisþjónustu.
Umbylting heilbrigðiskerfisins á
Íslandi er sannarlega komin á
dagskrá og verður fróðlegt að sjá
hvernig þjóðin sjálf heldur á
málum sínum í þeirri umbóta-
baráttu. Þetta á jafnt við um alla
aldurshópa og er það einskær
sjálfsblekking að halda því fram
að biðlistar séu eitthvað sem
þjóðin á að una við í þeim mæli
sem nú viðgengst. Mér væri nær
að kalla þessa biðlista, „dauða-
lista“ og tel alla meðvitaða um það
réttnefni. Þessir listar eru lítið
annað en tilboð ríkisins til
almennings um að spila við sig
„rússneska rúllettu“ með líf og
heilsu þeirra þjáðu. Hér er kerfið
að þjóna sjálfu sér en ekki velferð
þjóðarinnar. Þó hefði ég haldið að
þetta tvennt ætti að fara
saman. Eðlilegt aðgengi
að heilbrigðisþjónustu í
nútíma velferðarsamfé-
lagi er grunnkrafa sem
á ekki að þurfa að lúta
lögmálum rúllettuspils.
Biðlistamenningin
mætir ekki slíkri
grunnkröfu, hún er
þvert á móti andstæð-
ingur hennar. Það
verður ekki lengra
haldið á þessari
óheillabraut, enda eru
fónarlömbin orðin allt of mörg. En
spurningin er; af hverju þarf ríkið
eða kerfið með sínum nafnlausu
einstaklingum að vera andstæð-
ingur þjóðarinnar, í stað þess að
vera þjónn hennar. Hver er til
fyrir hvern? Nýrra skilgreininga
og viðmiðana er þörf og hvet ég
þingmenn til að taka af alvöru á
þessu mikilvæga viðfangsefni í
stað endalausra undanbragða.
„Foreldraflokkurinn“ þarf að bæta
úr misheppnuðu uppeldi:
Undanfarið hafa komið fram
hugmyndir um að vinna að
sjálfstæðu þverpólitísku framboði
á vegum aldraðra. Mig undrar
ekki að slík umræða fari fram og
er viss um að slíkt
framboð fengi
gríðarlegt fylgi, því
réttmæti slíks
framboðs er
yfirþyrmandi ljóst.
Ég er nokkuð viss
um að slíkt skref
kallaði fram mun
hraðvirkari og
heildstæðari
aðgerðir í mála-
flokknum og ég er viss um að
aldraðir myndu valda slíkri
pólitískri ábyrgð vel, í stað barna
þeirra sem lítið vilja aðhafast í
málefnum þeirra. Það er undarleg
staðreynd að ráðandi kynslóð
alþingismanna lætur sem aldraðir
eigi beinlínis að betla úr lófa
þeirra eða barna sinna þau
lágmarks mannréttindi að eiga
sér viðeigandi samastað á
ævikvöldinu. Okkar kynslóð ætti
að skammast sín og biðja aldraða
afsökunar á afglöpum sínum og
hafa hraðan á við að lagfæra
þessa skömm. Ef af yrði þá myndi
ég gefa þessum nýja flokki nafnið
„Foreldraflokkurinn“ og ætti
tilvist hans að bæta úr þeim
uppeldis- og tillitsskorti sem
virðist hrjá allt of marga innan
þings sem utan gagnvart þessum
málum. Hér þarf þverpólitíska
samstöðu en ekki ómarkvissa og
útþynnta flokkapólitík, málefnið
er yfir slíkt hafið. Það er nokkuð
heillandi hugsýn að sjá fyrir sér
þingmenn „Foreldraflokksins“
vanda um fyrir misvel meðvituð-
um börnum sínum í þingsölum
Alþingis og ekki finnst mér veita
af í þessu efni.
Höfundur er stjórnarformaður
Öldungs hf. sem rekur hjúkrunar-
heimilið Sóltún.
Þjónustusamning-
ar eða svindl
JÓHANN ÓLI
GUÐMUNDSSON
Jón Valur og varnirnar
Skelmir skrifar á Visir.is.
Það er heldur óvíst að landið hafi grætt
á herverunni eins og JVJ [Jón Valur
Jensson] segir. Í fyrsta lagi eyðilagði
Breta- og Kanavinna íslenskt vinnusið-
ferði, vinnusvik urðu eðlilegur hlutur.
Í öðru lagi treystu Íslendingar því að
„ameríski herinn svo réttsýnn og rogginn
rétti þeim eitthvað í gogginn“. Afleiðingin
var algert ábyrgðarleysi í efnahagsmálum
bæði hjá ríki og einkafyrirtækjum. Í þriðja
lagi græddu alls konar illa gefnir kónar á
Kananum og fengu Íslendingar þá flugu
í höfuðið að menntamenn væru lítils
virði því þeir græddu ekkert. Þess vegna
hefur það tekið landa vora langan tíma
að skilja að menntun er leið til velsældar.
Ábyrgðarleysi í menntamálum sem er
óbein afleiðing hernámsins hefur verið
efnahagslífinu feykidýrkeypt.
Það blasir við að óskil-
greind og eftirlitslaus
þjónusta, sem greitt er
fyrir af almannafé, er
haldlítil trygging fyrir
umönnunargæðum.