Fréttablaðið - 05.10.2006, Síða 68

5. október 2006 FIMMTUDAGUR32
nám, fróðleikur og vísindi
MENNTUN Í lögum um háskóla, sem
samþykkt voru á seinustu dögum
sumarþings nú í sumar, er í fyrsta
skipti kveðið á um í lögum að
háskólum beri að sinna innra gæða-
mati með kerfisbundnu eftirliti
með gæðum kennslu og rannsókna
auk þess sem menntamálaráðu-
neyti skuli sinna ytra gæðamati.
Gæðaeftirlit háskólastigs er
mjög misjafnt eftir löndum í Evr-
ópu að sögn Eyrúnar Jónsdóttur,
framkvæmdastjóra Bandalags
íslenskra námsmanna. „Sum lönd
eru komin miklu framar en við í
þessum málum meðan önnur eru
rétt að taka fyrstu skrefin. Sam-
kvæmt skyldum Bolognaferlisins,
sem Ísland er aðili að ásamt öðrum
Evrópuríkjum, á gæðaeftirlit með
háskólum að vera komið í lög fyrir
árið 2010. Með því að festa þetta í
rammalögum um háskóla núna er
Ísland að taka þetta skrefinu lengra
heldur en mörg önnur lönd.“ Eyrún
segir það muna gríðarlega miklu
fyrir háskólamenntun að gæðaeft-
irlit sé lögfest og bendir á að skort-
ur á því hafi verið stór þáttur í því
sem var gagnrýnt í nýlegri skýrslu
frá Efnahags- og framfarastofnun
Evrópu um menntun á Íslandi.
Í lögunum segir að menntamála-
ráðherra gefur út reglur um viður-
kenningu háskóla sem byggjast á
alþjóðlegum viðmiðum um háskóla-
starfsemi. Í reglunum eru skilyrði
sem háskólar eiga að fullnægja til
að öðlast viðurkenningu og lúta
þau meðal annars að fyrirkomulagi
kennslu og rannsókna, hæfisskil-
yrðum starfsmanna, innra gæða-
kerfi og lýsingu á inntaki náms út
frá þekkingu, hæfni og færni við
námslok.
Viðurkenning háskóla er bundin
við tiltekin fræðasvið og uppfylli
háskóli sem fengið hefur viður-
kenningu ekki ákvæði laganna eða
þær kröfur sem gerðar eru til
kennslu og rannsókna getur
menntamálaráðherra afturkallað
viðurkenningu á einstökum fræða-
sviðum eða að fullu. Háskólar fá
tveggja ára aðlögunartíma til að
verða sér úti um viðurkenningar.
Vinna við gerð reglna um viður-
kenningar er nú í gangi hjá mennta-
málaráðuneytinu að sögn Hellenar
M. Gunnarsdóttur, deildarstjóra
háskóladeildar hjá menntamála-
ráðuneytinu. „Það verða væntan-
lega þrjár leiðir. Í fyrsta lagi þegar
viðurkenning verður veitt, í öðru
lagi verður viðurkenning veitt með
skilyrðum til úrbóta og í þriðja lagi
verður viðurkenning ekki veitt.“
Eyrún vonar að þessu verði
fylgt eftir. „Það skiptir sköpum
fyrir alla háskólanema að ganga að
því vísu að þeirra nám sé viður-
kennt og farið sé eftir öllum sett-
um reglum og gæðastuðlum. Fyrir
nemendur sem greiða skólagjöld
er þetta sérstaklega þýðingarmik-
ið, eins og staðan er í dag geta
háskólar hækkað skólagjöldin ár
eftir ár þrátt fyrir að nemendur
hafi í raun enga tryggingu fyrir
gæðum námsins sem skólarnir
bjóða upp á.“
Eyrún segir eðlilegt að háskóli
fái tíma og svigrúm til að bæta úr
ef hann uppfyllir ekki þær kröfur
sem gerðar eru til hans samkvæmt
þeirri viðurkenningu sem skólinn
hefur hlotið. „En gerist það ekki
segir það sig sjálft að svipta þarf
skólana áður fenginni viðurkenn-
ingu.“ sdg@frettabladid.is
Háskólinn í Reykjavík ætlar að bjóða öllum
grunnskólanemendum 5. til 8. bekkja í Reykja-
vík á námskeið í ólympíustærðfræði í vetur.
Námskeiðin eru hluti af átaki sem heitir Stærð-
fræði er skemmtileg. Átakið snýst um eflingu
stærðfræðimenntunar í íslensku samfélagi og
hefur öllum grunnskólabörnum á aldrinum 10-
13 ára í Reykjavík verið boðið að taka þátt. Alls
eru þetta á sjötta þúsund nemenda og verða
námskeiðin haldin í 17 skólum borgarinnar í
vetur og ennfremur í húsnæði Háskólans í
Reykjavík. Ólympíustærðfræði byggist á þraut-
um sem reyna á hugmyndaflug og rökhugsun
og má rekja þetta verkefni aftur til 1977. Að
þessu sinni taka 40 lönd þátt í verkefninu og
eru þátttakendur um 150.000 börn um allan
heim. Nemendur í Hlíðaskóla tóku þátt í nám-
skeiði af þessu tagi í fyrra og tókst svo vel til að
ekkert brottfall varð í hópnum.
„Ég byrjaði á því að kenna í grunnskóla og fannst það
alveg óskaplega gaman. Þegar ég fór svo að kenna í
framhaldsskóla, af því mig langaði að prófa að kenna
eldri krökkum, komst ég að því að það er alveg jafn
skemmtilegt. Mér fannst ég hins vegar vera svolít-
ið gamaldags í kennsluháttum og langaði að kenna
öðruvísi og betur, þannig að ég fór í framhaldsnám.
Í kjölfarið var mér boðið að byggja upp nýtt nám við
háskólann sem heitir kennslufræði tungumála. Það
var allt of freistandi til að hafna,“ segir Hafdís E. Ingv-
arsdóttir, dósent í uppeldis- og menntunarfræði við
Háskóla Íslands um fyrstu skref sín inn í fræðin.
„Það eru mannlegu samskiptin sem gera kennslu
á öllum skólastigum svona skemmtilega, þau eru
bæði svo gefandi og krefjandi. Maður er alltaf að
endurnýja sig, prófa eitthvað nýtt og
hitta nýtt fólk.“ Hún segir oft gleymast
hvað kennarastarfið býður upp á mikla
möguleika og hvað það getur gefið fólki
mikið. „Þetta er svo einstaklega gefandi
starf.“
Hafdís segist á kafi í rannsóknum
þessa dagana, enda eru þær mjög stór hluti
af starfinu. „Ég er að vinna að stóru rann-
sóknarverkefni sem fjallar um breytingar á
kennsluháttum í framhaldsskólum. Kennsla
í framhaldsskólum hefur mjög lítið verið
rannsökuð, en það er svið sem er mjög
mikilvægt að skoða svo við getum breytt
og bætt framhaldsskólakennsluna.“
KENNARINN: HAFDÍS E. INGVARSDÓTTIR, DÓSENT Í UPPELDIS- OG KENNSLUFRÆÐI
Mannlegu samskiptin gera
kennsluna skemmtilega
Kjarni málsins
> Fjöldi nema í viðskipta- og hagfræði á Íslandi
65
8
2.
98
8
74
4
1985
2005
1995
Gæðaeftirlit viðhaft
með háskólastiginu
Í fyrsta skipti er bundið í lög á Íslandi að háskólar þurfa að sækja um viður-
kenningu til menntamálaráðherra. Skiptir sköpum fyrir nema að vita að nám
þeirra sé viðurkennt, segir framkvæmdastjóri Bandalags íslenskra námsmanna.
EINBEITTIR NEMENDUR HJÁ EINBEITTUM KENNARA Menntamálaráðuneytið hefur verið að gera úttektir í einstaka deildum og
skólum en ekkert í því magni sem það á að gera, segir framkvæmdastjóri Bandalags íslenskra námsmanna.
MENNTUN „ISO 9001 er alþjóðleg-
ur gæðastaðall vottaður af utan-
aðkomandi aðila sem kemur
tvisvar á ári og tekur út starf-
semina,“ segir Jón B. Stefánsson,
skólameistari Fjöltækniskóla
Íslands. „Staðallinn gengur út á
það að það er fyrirfram ákveðið
hvernig hlutirnir eiga að gerast.
Hvernig við innritum nemendur,
hvernig við kennum og hvernig
við kaupum búnað til dæmis.
Síðan kemur úttektaraðilinn og
gengur úr skugga um að rétt sé
staðið að málum.“
Engir aðrir skólar nota þetta
gæðakerfi að sögn Jóns en Verk-
menntaskólinn á Akureyri og
Menntaskólinn í Kópavogi eru í
vottunarferli. „Háskólarnir vinna
eftir eigin gæðakerfi en það tekur
þau enginn út og vottar. Þar er
verulegur munur á því vottorð
kallar á það að við þurfum að
vera á tánum gagnvart úttektar-
aðila. Sé vottun ekki í lagi megum
við ekki útskrifa nemendur.“
Jón segir Fjöltækniskólann
töluvert á undan íslensku skóla-
samfélagi og að mikill munur
hafi sést á skólastarfinu eftir að
gæðakerfið var tekið í notkun.
„Við búum í raun til okkar kerfi
og það er mikil vinna sem felst í
því að teikna allt upp í ferla. Við
afhendum síðan hverjum sem vill
þetta kerfi og förum yfir hvernig
hægt er að nýta það.“ - sdg
Fjöltækniskólinn hefur búið til eigið gæðakerfi til
að uppfylla alþjóðlega staðla:
Eini skólinn með
ISO staðal
■ Háskólinn í Reykjavík býður upp á ólympíustærðfræði:
Hugmyndaflug og rökhugsun
Fyrst þú ert að lesa þetta þá hefurðu
fengið Fréttablaðið. En til vonar
og vara skaltu klippa þetta símanúmer
út og hringja í það ef Fréttablaðið
kemur einhverntímann ekki.
550 5600
Ekkert blað?
- mest lesið
Rannsóknarþing norðursins hófst í Oulu í Finn-
landi í gær. Yfirskrift þingsins er að þessu sinni
Norðurslóðir án landamæra og munu fjölmargir
vísindamenn frá Norðurlöndunum, Bandaríkjun-
um, Kanada og Rússlandi kynna rannsóknir sínar.
Meðal viðfangsefna þingsins eru atvinnulíf og
tækniþróun á norðurslóðum, samvinna í efna-
hags-, menningar- og umhverfismálum, jafnrétt-
ismál og réttindi þjóðarbrota, löggjöf og sam-
göngur. Það var Tarja Halonen, forseti Finnlands,
sem setti þingið en Ólafur Ragnar Grímsson, for-
seti Íslands, flutti ávarp við opnunina. Forsetarnir
hafa einnig efnt til viðræðufundar um vaxandi samvinnu landanna á fjölda sviða
sem og samstarfi um málefni þróunarlandanna. Fjölmargir fræðimenn, forystu-
menn í atvinnulífi og fulltrúar frumbyggja á norðurslóðum sitja þingið, sem var
stofnað fyrir sex árum að frumkvæði Ólafs Ragnars.
■ Rannsóknarþing norðursins:
Aukin samvinna milli Íslands og Finna