Fréttablaðið - 11.11.2006, Blaðsíða 77

K rystian Marek Wojcik er 31 árs smiður frá Szczecin í Pól-
landi. Hann hefur starfað sem
smiður og verkstjóri á byggingar-
svæði í Póllandi frá tvítugu og
hefur nú starfað hjá Ístak frá því í
janúar. Krystian er gott dæmi um
hinn dæmigerða Pólverja sem
hefur komið til starfa á Íslandi
síðustu misserin.
Krystian starfaði á vegum
Ístaks við byggingu Ikea í Garða-
bæ fyrr á árinu og vinnur nú við
byggingaframkvæmdir þar í
grenndinni. Hann hefur fimm ára
menntun sem smiður úr tækni-
skóla í heimaborg sinni, Szczecin,
og hefur starfað á byggingasvæð-
um þar og í borginni Stovgovd
Szczecinski. Hann segist hafa
komið til Íslands út af peningun-
um, hann fái miklu betri laun hér.
„Vinur minn hringdi í mig og
sagðist hafa fundið vinnu á Íslandi
á Netinu. Hann spurði hvort ég
vildi koma með til Íslands ef við
fengjum vinnuna og ég ákvað að
slá til,“ segir Krystian.
Krystian vinnur tíu tíma á dag
nú í skammdeginu og átta tíma á
laugardögum. Hann er ánægður
með launin, fær ókeypis húsnæði
og að hluta til ókeypis fæði. Hann
býr í stóru húsi í Hafnarfirði á
vegum Ístaks þar sem þeir búa
saman átján samstarfsmenn.
Krystian á fjölskyldu heima í
Póllandi, eiginkonu sem starfar í
Ráðhúsinu í Szczecin og tvo stráka,
sextán ára og tveggja og hálfs árs.
Hann fer heim á sex mánaða fresti
og dvelst hjá fjölskyldunni í hálf-
an mánuð.
Hann hefur áhuga á að vinna
hér út næsta ár og klára verkefni
Ístaks í Garðabænum, fara þá
heim til Póllands og ákveða með
fjölskyldunni hvort þau vilji flytja
hingað öll og setjast hér að.
Vinur fann vinnuna á netinu
U
m mánaðamótin
júní-júlí voru
íbúar landsins
rúmlega 300 þús-
und og voru horf-
ur á því að fólks-
fjölgunin yrði nálægt þremur
prósentum á árinu. Það er meiri
fjölgun á einu ári en hefur verið í
áratugi. Í septemberbyrjun var
ljóst að um og yfir sjö þúsund
útlendingar hefðu komið til lands-
ins fyrstu níu mánuði ársins.
Útlendingar eru nú taldir vera um
sextán þúsund talsins, þar af er
talið að um átta þúsund og fimm
hundruð hafi komið á þessu ári.
Útlendingar eru taldir vera nú um
5,4 prósent mannfjöldans á land-
inu.
Í dag eru það fyrst og fremst
karlar sem koma hingað til lands
og flestir fara þeir til starfa í fram-
kvæmdum og byggingariðnaði.
Segja má að hinn dæmigerði
útlendingur sé pólskur karlmaður
á fertugsaldri, líklega 37 ára eða
tæplega það, kvæntur með konu
og eitt til tvö börn í Póllandi. Hann
kemur hingað peninganna vegna,
til að geta búið fjölskyldunni betra
líf.
Pólverjinn hefur ráðið sig í beint
ráðningarsamband hjá verktaka-
fyrirtæki hér í gegnum vinnumiðl-
un í Póllandi eða í gegnum kunn-
ingsskap hér á landi og í Póllandi.
Hann starfar í byggingariðnaði
fyrir austan, eða á höfuðborgar-
svæðinu, og er annaðhvort á iðn-
aðarmanna- eða verkamannalaun-
um. Það fer þó algjörlega eftir
fyrirtækjum. Ef Pólverjinn er iðn-
lærður er hann að öllum líkindum
trésmiður. Margir eru líka bíl-
stjórar.
Hinn dæmigerði útlendingur er
líklega félagsmaður í Samiðn eða
Eflingu ef hann starfar á höfuð-
borgarsvæðinu eða Afli starfs-
greinafélagi fyrir austan.
Hinn dæmigerði pólski iðnað-
armaður á höfuðborgarsvæðinu
hefur líklega um 290 þúsund krón-
ur upp úr krafsinu á mánuði.
Byggingaverkamaðurinn hefur
125.850 krónur í grunnkaup, er þá
í sjötta launaflokki á Eflingartaxt-
anum með eins árs starfsreynslu.
Ef hann er með þriggja ára starfs-
reynslu fær hann 129.201 krónu í
dagvinnulaun á mánuði.
Sé hinn dæmigerði útlendingur
iðnaðarmaður með viðurkennt
sveinspróf þá hefur hann 184.575
krónur í dagvinnulaun á mánuði
samkvæmt samningum Samiðnar
og Samtaka atvinnulífsins. Þá er
miðað við eitt ár í starfsreynslu.
Hafi hann þriggja ára starfs-
reynslu er hann með 189.662 krón-
ur.
Rétt er að taka fram að hinn
dæmigerði útlendingur vinnur
myrkranna á milli, tíu til ellefu
tíma á dag, fimm daga vikunnar
og átta tíma á laugardögum. Hann
fær yfirvinnu borgaða samkvæmt
því. Hann er óhemjuduglegur og
mikill bjartsýnismaður, telur sig
geta gert allt hvað sem allri
menntun og réttindum líður.
Útlendingur, sem starfar fyrir
austan, býr þar í vinnubúðunum
og hefur eitt herbergi út af fyrir
sig. Starfi hann á höfuðborgar-
svæðinu er erfiðara að segja til
um húsnæðið þar sem engar opin-
berar tölur eru um það. Af samtöl-
um við menn í verktakageiranum
að dæma búa nokkrir saman í
íbúð, oft tveir saman í herbergi og
útvegar vinnuveitandinn oftast
húsnæðið. Ef Pólverjinn leigir
sjálfur þá deilir hann húsnæðinu
með öðrum og borgar kannski um
og yfir 30 þúsund í leigu á mán-
uði.
Hinn dæmigerði útlendingur er
tímabundið við störf hér á landi og
allar líkur eru taldar á því að hann
hverfi aftur til heimalandsins eða
fari til annars lands þegar störf-
um hans er lokið hér á landi. Ein-
hverjir velta því þó fyrir sér að
setjast hér að og festa rætur og
sýna opinberar tölur þá tilhneig-
ingu í auknum mæli, til dæmis
tölur um börn með erlent ríkis-
fang í leikskólum og grunnskól-
um.
Í opinberum gögnum kemur fram
að karlmenn eru í miklum meiri-
hluta þeirra útlendinga sem koma
hingað til lands, eða tvöfalt fleiri
en konurnar, og er það breyting
frá því sem áður var þegar konur
voru í meirihluta. Langflestir
þeirra koma frá nýju ríkjunum
átta í Evrópusambandinu en einn-
ig koma margir frá ríkjum utan
Evrópu. Pólverjar eru langflestir
á Íslandi eins og staðan er í dag,
Litháar eru einnig margir og svo
eru Kínverjar stór hópur, sérstak-
lega þó fyrir austan.
Langflestir karlanna fara til
starfa í byggingariðnaði og eru
langstærstu einstöku vinnuveit-
endurnir fyrir austan, Impregilo
og Bechtel, og stóru verktakafyr-
irtækin á höfuðborgarsvæðinu, til
dæmis Ístak og ÍAV.
Tölur hjá Hagstofunni sýna að
konur voru hér áður fyrr í meiri-
hluta þeirra sem komu til landsins
og fóru gjarnan í fiskvinnslu út
um landið. Þessi þróun er gjör-
breytt. Nú eru það karlarnir sem
koma fyrst og fremst hingað til
starfa og þeir búa flestallir og
starfa á höfuðborgarsvæðinu og
fyrir austan.
Fiskverkakona í Eflingu er 31
árs og fær sömu laun og Eflingar-
maðurinn, rúmlega 125 þúsund
krónur á mánuði fyrir fulla vinnu.
Hún fær um og yfir 120 krónur í
bónus á tímann.
Bjartsýnir farandverkamenn
Pólskur karlmaður milli þrítugs og fertugs kemur til Íslands í leit að tímabundinni vinnu í byggingariðnaði en skilur fjölskylduna
eftir í Póllandi. Guðrún Helga Sigurðardóttir dregur upp mynd af því hvernig hinn dæmigerði útlendingur lítur út.
• 13.778 ÚTLENDINGAR Á ÍSLANDI 2005
• 9.580 HAFA KOMIÐ TIL LANDSINS 2006