Fréttablaðið - 11.11.2006, Síða 79

Þ
etta er tímamótasýn-
ing. Hvað hef ég hald-
ið margar sýningar?
Ég veit það ekki.
Alveg örugglega …
bíddu, ein, tvær …
nei, ég veit það ekki. Örugglega
sex til sjö stórar einkasýningar.“
Spessi hefur verið lengi að,
með hléum þó.
„Tuttugu ár? Já, eða síðan 1990.
Eða, sko, ég tók myndir þegar ég
var tíu ára. Fór þá út með mynda-
vél. Bara til að taka myndir. Eins
og prófessional ljósmyndarar
gera. Klára filmuna. Venjulegt
fólk tekur eina mynd og svo tvær
eftir mánuð. Svo gerðist ekkert
fyrr en ég er 24 ára. Þá bjó ég í
Kaupmannahöfn og keypti mér
eldgamla Canon vél. Og þar var
líka Siggi vinur minn áhugaljós-
myndari sem kenndi mér á vélina.
Ég var mjög fljótur að skilja
hvernig myndavélin virkaði. Var
einhvern veginn alveg með þetta á
hreinu. Og byrjaði að taka myndir.
Strax komu flottar myndir. Ég var
að þvælast í Kristjaníu með
myndavél í allri hassvímunni. Þær
voru að virka. Það var eitthvað.
Einhver galdur.“
Og þannig byrjaði það. Spessi bjó í
Kaupmannahöfn í eitt og hálft ár.
„Já, og var mikið niðri í Kristj-
aníu. Var á sósíalnum. Vaknaði á
daginn og fór niður í Kristjaníu.
Hékk á Felleskökken.“
Líður tíminn og 9. áratugurinn
rennur upp. Spessi tók myndir,
ómarkvisst þó.
„Ég var eitthvað farinn að
kunna að framkalla og svona. Fer
ég til Hollands í skóla. Svo kemur
sumarið og ég heim. Er að fara í
skólann aftur næsta vetur. Þá er
Gunnar Smári og þeir að taka við
Pressunni. Þá vantaði ljósmynd-
ara. Ég sæki um og fæ bara djobb-
ið. Skemmtilegt tímabil og mikið
að gerast. Ég myndaði allt blaðið.
Þarna voru framsæknir menn. Jón
Óskar var í umbrotinu og ég hafði
mikið frelsi. Og var mjög frum-
stæður í aðferðum. Notaði aldrei
flass. Var skrítinn blaðaljósmynd-
ari. Var með þrífót og var lengi að
taka myndir. Lúxorlampi notaður
og það sem var til á staðnum. Ég
var að vinna við hliðina á Einari
Óla ljósmyndara fyrir Alþýðu-
blaðið. Hann er einn sá skrautleg-
asti í myrkrakompunni. Með inn-
byggðan tæmer í stækkuninni.
Stórfurðulegt hvernig hann gerði
þetta. Ég lærði mikið af honum.“
Spessi var í tvö ár á Pressunni. Í
botnlausri vinnu.
„Strax vinn ég til verðlauna á
blaðaljósmyndarasýningu fyrir
portrettmynd af Hallgrími Helga-
syni. Mér fór strax að ganga vel.
Ljósmyndir þar voru öðruvísi en
voru að birtast í öðrum blöðum.
Þá. Af einhverjum ástæðum rekur
Gunnar Smári mig. Ég held að
hann hafi bara verið eitthvað pirr-
aður. Og ég sem fékk verðlaun
bæði árin. En þegar ég horfi til
baka þakka ég Gunnari Smára
fyrir að hafa sparkað mér. Þá
þurfti ég að hugsa upp á nýtt. Var
að vinna í lausamennsku eftir
þetta, gerði plötu-cover og svona.
Síðan fer ég að spá í hvað ég væri
að gera. Hvað situr eftir? Eftir
alla þessa vinnu. Portrett þar og
portrett hér. Ekkert samhengi.
Mér fannst þetta vera tilgangs-
laust. Ekki neitt merkilegt sem
maður var að gera. Vonleysistíma-
bil.“
En árið 1993 bregður Spessi sér
aftur í skóla.
„Ég valdi myndlistarskóla.
Ekkert að pæla í ljósmyndum
bara. Og ekkert verið að spá í
hvort mynd sé falleg eða ljót – allt
gengur út á hugmyndina. Consept-
skóli. AKI í Hollandi. Já, neinei, ég
var alveg streit þegar ég fór til
Hollands. Engin hassvíma þá. Í
skólanum var skemmtileg
umræða, pælingar um myndlist:
Hvað er hún? Hvenær verður ljós-
mynd myndlist? … Fyrstu önnina
tók ég enga mynd. Var bara að
pæla, skoða myndlist og sýningar.
Ég gerði eina stóra sýningu í skól-
anum. Lenti inni á síðasta ári í
þessum skóla. Og fékk ég að taka
lokapróf. Hafði verið búinn að
gera svo mikið. Fékk sjálfur að
velja mér kennara. Og velja hvað
ég vildi gera. Athyglisvert. Öll
sýningin mín var unnin í húsinu
sem ég bjó í. Fór ekkert lengra
með myndavélina.“
Þegar Spessi kemur heim er allt
breytt. Ljósmyndir hans einnig.
„Ég er þá orðinn allt öðruvísi
hugsandi maður í sambandi við
ljósmyndun. Um myndlist og ljós-
myndun og allt mögulegt. Síðan
hef ég bara einhvern veginn mynd-
að út frá einhverjum hugmyndum
frekar en mynda bara eitthvað. Í
dag mynda ég ekkert nema ég sé
búinn að pæla eitthvað í því. Og hef
gert mörg konsept-verk eftir það.
Seríur: Hetjur. Maður. Fólk. Bens-
ín. Tjaldstæði. Og núna: Location.
Jájá, upp á enskuna. Ekkert
íslenskt orð yfir þetta. Staðsetning
nær því ekki alveg. Og svo er að
koma út bók núna í byrjun desem-
ber sem heitir Location -- 224 blað-
síðna doðrantur. Í stóru broti. Ég
gef þetta bara út sjálfur. Bókin er í
hönnun núna í New York. Hjá
Karlsson Wilker – spútnikstrákar í
hönnun.“
Spessi spólar yfir ferilinn
Strax komu flottar myndir. Ég var að þvælast í Kristjaníu
með myndavél í allri hassvímunni. Þær voru að virka.
Einn okkar allra sér-
stæðasti ljósmyndari er
Spessi. Svo sérstæður
að tala má um „spess-
aðan“ stíl. Um helgina
verður opnuð sýning á
nýjustu verkum hans í
Hafnarborg í Hafnar-
firði. Í samtali við Jakob
Bjarnar Grétarsson fer
hann yfir ævintýra-
legan og brokkgengan
feril sinn með nokkrum
svipmyndum.