Fréttablaðið - 31.05.2007, Qupperneq 22

Í ársskýrslu mannréttinda-
samtakanna Amnesty Inter-
national fyrir árið 2006 er
greint frá ástandi mann-
réttinda í 153 löndum.
Sérstaklega er fjallað um
„stríðið gegn hryðjuverk-
um“ og afleiðingar þess.
Alþjóðasamfélagið er sagt
einkennast af vantrausti og
sundrungu. Ríkisstjórnir
ali á ótta almennings.
Í ársskýrslu Amnesty Internation-
al eru ýmsar voldugar ríkisstjórnir
sagðar vinna markvisst að því að
grafa undan mannréttindum með
ógnarstjórn; því að ala á ótta meðal
almennings og skapa andúð milli
ólíkra hópa. Sama sé að segja um
vopnaða og valdaminni and-
spyrnuhópa, þeir beiti sömu her-
tækni til að ala á fordómum gegn
vestrænum ríkjum.
Þetta hefur verið sérstaklega
greinilegt eftir 11. september
2001, segja forsvarsmenn samtak-
anna. Síðan Tvíburaturnarnir
hrundu hafi ríkisstjórnir, sérstak-
lega Bandaríkjastjórn, nýtt sér
hryðjuverkaógnina sem skálka-
skjól til að fara sínu fram.
„Það hefur verið ákveðinn þráð-
ur í gegnum skýrslur Amnesty
síðustu árin,“ segir Jóhanna K.
Eyjólfsdóttir, framkvæmdastjóri
Íslandsdeildar Amnesty Inter-
national. „Stjórnvöld um allan
heim brugðust við árásinni á Tví-
buraturnana með setningu laga
sem hefta mannréttindi fólks.“
Jóhanna bendir á lagasetningar í
Kína, Bandaríkjum, Rússlandi og
Bretlandi sem dæmi.
Í ársskýrslunni er Bandaríkja-
stjórn, voldugasta ríkisstjórn
heims, sögð líta á heiminn sem
risastóran vígvöll í stríði sínu
gegn hryðjuverkum. Þau hafi
„hnattvætt mannréttindabrot“
meðal annars með mannránum,
handahófskenndum fangelsunum
og pyntingum.
En það finnast einnig ljósir
punktar og Jóhanna telur til rann-
sókn Evrópuráðsins á ólöglegu
fangaflugi Bandaríkjamanna.
„Evrópuráðið stóð fyrir umfangs-
mikilli rannsókn á þessum málum
og það sýnir að það er verið að
reyna að spyrna við fótum og
fylgja mannréttindum,“ segir hún
og telur þetta til marks um að
fólk átti sig betur á mikilvægi
grundvallarreglna í samfélagi
manna. „Það er aukin meðvitund
um það að eina leiðin til að koma
á betra ástandi í heiminum er
virðing fyrir mannréttindum og
lögfesta, að víkja ekki frá þessum
grundvallarreglum.“
En hvað geta íslensk stjórnvöld
gert til að styðja við mannréttindi á
alþjóðagrundvelli? „Íslensk stjórn-
völd geta gert mjög mikið. Við
eigum aðild að Sameinuðu þjóðun-
um, Evrópuráðinu og fleiri alþjóða-
stofnunum og það er mjög mikil-
vægt að mannréttindi séu alltaf í
fyrsta sæti í öllum samskiptum við
önnur ríki og í framgangi Íslands á
alþjóðavettvangi,“ segir Jóhanna.
Hún nefnir sem ánægjulegt dæmi
að í apríl hafi fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, Valgerður Sverrisdóttir,
kynnt ítarlegt skjal sem kallast
Mannréttindi í íslenskri utanríkis-
stefnu.
„Það er mjög vel unnið og þar
er tekist á við öll mikilvægustu
málin. Það er til dæmis einn kafli
um mannréttindi, viðskipti og
ábyrgð fyrirtækja, sem er mjög
nauðsynlegt í dag þar sem íslensk
fyrirtæki eru í mikilli útrás.“
Jóhanna segir þetta skjal þáver-
andi utanríkissráðherra „mjög
framsækna og jákvæða stefnu.
Við vonum að ný ríkisstjórn og
nýr utanríkisráðherra taki þessa
stefnu upp á arma sína og fram-
fylgi henni“.
fréttir og fróðleikur
Írönum hótað frekari refsiaðgerðum
Kemur ekki
á óvart
Alið á ótta fólks og fordómum
Eina leiðin til að koma á
betra ástandi í heimin-
um er virðing fyrir mannréttind-
um og lögfesta, að víkja ekki frá
þessum grundvallarreglum.