Fréttablaðið - 26.07.2007, Qupperneq 18

fréttir og fróðleikur
Vonuðust eftir
lægri tölum
Íslendingar eru efstir á lista
þrjátíu þjóða í Evrópu þar
sem deilt er í lífshamingju
þegnanna með mengun.
Helsta ástæðan er sú hversu
Íslendingar losa lítið af kol-
efnissamböndum út í and-
rúmsloftið samanborið við
önnur lönd. Fjórar Norður-
landaþjóðir eru í sex efstu
sætunum. Sjálfstæð bresk
hugmyndaveita sem kallast
New Economics Foundation
(NEF) gerði rannsóknina.
Hún telur að niðurstöðurnar
séu innlegg í baráttuna við
hlýnun jarðar.
Hugmyndaveitan kemst að þeirri
niðurstöðu að Ísland sé efst á skala
sem hún kallar Happy Planet Index
(HPI). Hann er fenginn með því að
deila í lífshamingju þegnanna með
því magni kolefnissambanda sem
losað er út í andrúmsloftið í land-
inu.
Lífshamingja þjóða í könnuninni
er fundin út með því að skoða þætti
eins og lífslíkur, menntunarstig og
verga landsframleiðslu, en einnig
huglæga þætti eins og lífsham-
ingju þegnanna í löndunum þrjátíu
úr fjórum rannsóknum sem gerðar
voru á árunum 2003 til 2004.
Hamingja Íslendinga goldin lægra
Niðurstaðan er sú að Íslending-
ar séu mjög hamingjusamir þrátt
fyrir að menga lítið; að þeir greiði
lífshamingju sína lægra verði en
aðrar þjóðir.
Ísland fær rúm 72 stig á skalanum
og er Svíþjóð í næsta sæti með
rúm 63.
Ástæðan fyrir því að Ísland er í
efsta sæti á listanum er að landið
er í þriðja sæti yfir hamingjusöm-
ustu þjóðir á listanum, aðeins
Danir og Svisslendingar eru ham-
ingjusamari, lífslíkur í landinu
eru þær þriðju hæstu og aðeins í
Lettlandi er losað minna af kolefn-
issamböndum út í andrúmsloftið
að meðaltali á íbúa. Íslendingar
eru með 1,06 „kolefnisfótspor“ á
íbúa eins og höfundarnir kalla það.
Þarna skilur að meðal Íslendinga
og hinna Norðurlandaþjóðanna
því þær menga meira en þeir.
Að mati höfunda skýrslunnar er
miklvægasta forsendan fyrir því
að Íslendingar losi minna af kol-
efnissamböndum út í andrúms-
loftið sú að þeir noti mikið af end-
urnýjanlegum orkugjöfum, meðal
annars að heitt vatn sé notað til að
kynda híbýli í stað jarðefnaelds-
neytis. Þeir segja að þetta spari
íslenska þjóðarbúinu tæpar sex-
hundruð milljónir króna á ári, því
annars þyrfti að flytja inn olíu til
húshitunar. Auk þess sem 99,9 pró-
sent af öllu rafmagni í landinu sé
búið til í vatnsafls- eða jarðvarma-
virkjunum. Höfundarnir segja að
eingöngu í þunga- og fiskiðnaði,
sem og í útblæstri farartækja, sé
losað umtalsvert magn kolefnis-
sambanda út í andrúmsloftið á
Íslandi.
Þeir segja að grunngerð sam-
félagsins á Íslandi líkist þeirri á
hinum Norðurlöndunum því
miklum fjármunum sé varið í
grunnþjónustu við þegnana. Jafn-
framt verji ríkisstjórn landsins
meira fé til heilbrigðismála en
nokkurt annað land í Evrópu og
því sé lífslíkur háar - lífslíkur á
Íslandi eru tæp áttatíu ár og eru
aðeins hærri í Sviss og Svíþjóð.
Jafnframt segja höfundarnir
að Íslendingar treysti stjórnvöld-
um í landinu vel og að hræðsla
við glæpi sé lítil.
Þeir nefna einnig að Íslending-
ar horfi lítið á sjónvarpið saman-
borið við aðrar þjóðir; til að
mynda tæplega þrjátíu prósent-
um minna að meðaltali á dag en
Bretar.
Ísland, Svíþjóð og Noregur eru í
þremur efstu sætunum á listanum
og Danmörk í því fimmta. Skýrslu-
höfundar telja því að önnur lönd geti
lært ýmislegt af þeim. Meðal þeirra
atriða sem höfundarnir undirstrika
eru þau að tekjumunur sé lítill á
milli manna á Norðurlöndunum, rík-
isvaldið verji miklu fé til heilbrigð-
is- og menntamála og að stjórnvöld
og þegnarnir láti sig umhverfismál
miklu varða.
Eistland, Lúxemborg og Búlgaría
reka lestina á listanum með um 30
stig hvert. Margar þeirra þjóða sem
eru neðstar á listanum eru í Austur-
Evrópu. Þær þjóðir sem eru neðstar
eiga það flestar sameiginlegt að
Trjám plantað til að vega á móti mengun