Fréttablaðið - 19.03.2008, Page 36

19. MARS 2008 MIÐVIKUDAGUR10 ● lh hestar
Reiðmennska snýst ekki
eingöngu um það hvernig á að
sitja á hesti og stjórna honum,
heldur líka hvernig á að detta
af baki – án þess að meiða sig
mikið!
Fyrir skömmu stóðu VÍS og Land-
búnaðarháskóli Íslands fyrir
námskeiði á Hvanneyri um ör-
yggi í hestamennsku. Sérfræð-
ingar í hestamennsku útskýrðu
hvernig komast má hjá óvæntum
uppá komum og meiðslum ef knapi
fellur af baki. Bjarni Friðriksson
júdókappi var einn þeirra sem sáu
um verklegu kennsluna á nám-
skeiðinu. Ekki vegna þess að hann
sé vanur að detta af baki, heldur
vegna kunnáttu sinnar í að lenda,
úr oft óblíðum fangbrögðum júdó
glímunnar.
FALLÆFINGAR HLUTI AF REIÐ
KENNSLU
Bjarni segir það öllu máli skipta
að knapinn komi niður af mýkt.
Það sé hægt með því að þjálfa sig í
að detta. Lykillinn að mjúkri lend-
ingu sé að knapinn fari inn í nokk-
urs konar kollhnís í fallinu, beri
hendurnar fyrir sig, rúlli síðan í
kollhnís og lendi á herðum, baki
eða hlið. Líka sé þýðingarmikið að
setja höku að bringu til að vernda
höfuðið.
„Þetta er eitthvað sem að
mínu viti ætti að taka inn í reið-
kennslu almennt. Þetta útheimt-
ir ekki mikla aðstöðu. Í júdóinu
köllum við þetta fallæfingar. Þær
eru hluti af hverri kennslustund.
Hestamenn sem hafa æft júdó og
lent í því að detta af baki segjast
ósjálfrátt beita fyrir sig falltækn-
inni úr júdóinu og hún komi að
góðum notum,“ segir Bjarni.
TRAUST HEFUR FORVARNARGILDI
Reynir Aðalsteinsson reiðkennari
og Elsa Albertsdóttir, hestamaður
og doktorsnemi í búvísindum við
LBHÍ, voru leiðbeinendur á nám-
skeiðinu. Þau lögðu meðal ann-
ars áherslu á að gott samband og
traust manns og hests skipti miklu
máli og hefði forvarnargildi:
„Hestur sem treystir manninum
fælist síður ef eitthvað kemur upp
á.“
Ragnheiður Davíðsdóttir for-
varnafulltrúi og Rúnar Þór Guð-
brandsson, deildarstjóri hjá VÍS,
sem bæði eru hestamenn, unnu að
undirbúningi námskeiðsins í sam-
vinnu við LBHÍ. Þau eru sammála
um nauðsyn þess að menn nálgist
hestinn á hans forsendum og læri
að þekkja inn á hann. Þannig sé
hægt að fækka slysum í hesta-
mennsku sem því miður hafa verið
of mörg á undanförnum árum.
Ýmis ráð eru notuð við þjálfun
hesta nú til dags og þykir eldri
hestamönnum lítið til sumra
þeirra koma.
Áður hefur verið fjallað um
hestasund hér í LH-Hestum.
Margir telja það gagnlegt við
þjálfun keppnishesta og hollt og
gott fyrir hesta yfirleitt, rétt eins
og menn. Öðrum finnst hesta-
sundið í besta falli broslegt og
býsna mikið í lagt. Ekki er það
svo ódýrt!
Annars konar þjálfunaraðferð
sem nú er í „tísku“ er að teyma
hrossin á fjórhjóli. Eru það eink-
um yngri tamningamenn sem
hafa tileinkað sér þessa tækni.
Finnst þeim, eins og með sund-
ið, að það sé kjörin aðferð til að
þjálfa upp þrek án þess að reyna
mikið á fætur hestanna.
Mörgum hinna eldri finnst að-
ferðin hins vegar bæði of hávaða-
og fyrirhafnarsöm. Svo eru aðrir
sem ná ekki upp í nef sér yfir
„letinni“ í ungdómnum; að nenna
ekki að ríða út með tvo til fjóra til
reiðar. Þá yrði fótum hlíft og enn
meira gagn að tamningunni, fyrir
utan hvað það er náttúrulegra og
skemmtilegra.
En strákarnir láta sér ekki
segjast og þeysast um allar triss-
ur á mótorfákunum með ferfætl-
ingana í eftirdragi. Svo er bara
spurning um hvað þessi „tíska“
endist lengi. Ekki síst með það
í huga hvað bensínið er orðið
dýrt!
Fjórhjól og ferfætlingar
Þjálfað í Holta- og Landsveit. MYND/JENS EINARSSON
Bjarni Friðriksson í „virkri“ leiðsögn á námskeiðinu á Hvanneyri. MYND/JENS EINARSSON
Að læra að detta af baki
WorldRanking er samheiti hestaíþróttamóta fyrir
íslenska hesta. Sérstaða þeirra er að einskonar
„heimslisti“ er haldinn yfir alla keppendur mót-
anna og árangur þeirra borinn saman.
Á annað hundrað WorldRanking-mót verða hald-
in í tólf FEIF-löndum á árinu. Eitt í Frakklandi, Ít-
alíu og Lúxemborg, fjögur í Sviss, fimm í Hollandi,
sex í Noregi, sjö í Austurríki, Danmörku og Finn-
landi, 14 á Íslandi og Svíþjóð og 38 í Þýskalandi.
Fyrir utan WR-mót eru haldin fjölmörg önnur
hestamót og sýningar á íslenskum hestum út um
allan heim á hverju ári.
Marko Mazeland, sportforseti FEIF, segir þetta
endurspegla mikinn áhuga á íslenska hestinum
um víða veröld. Alls tóku 1.815 knapar þátt í WR-
mótum á síðasta ári. Hann segir WorldRanking-
mót gefa kost á því að færa árangur keppenda í
WorldFeng, upprunaættbók íslenskra hrossa, og
reikna tölurnar saman við kynbótamatið (BLUP).
Hugmyndir um að reikna árangur í hestaíþróttum
inn í kynbótamat eru til umræðu hérlendis.
Marko segir að keppnishross á WR-mótum séu
betri helftin af hrossunum og gefi því ekki rétta
heildarmynd af keppnishrossunum. Þrjú til fjög-
ur þúsund keppendur taki þátt í mótum íslenskra
hesta á stærstu helgunum og það séu keppendur í
öllum styrkleikaflokkum, þar á meðal byrjendur.
Sjá WorldRanking lista FEIF: http//www.feif.org.
Internet íslenskra hesta
Marko Mazeland, til hægri, með þeim Sigurði Sæmunds-
syni og Göran Häggberg frá Svíþjóð í lokahófi FEIF-ráð-
stefnunnar á Skeiðvöllum í febrúar. MYND/JENS EINARSSON
Hafrar & bygg
4
Fyrsti vísir að kennsluefni
í tamningu hesta og reið-
mennsku eru tvær greinar eftir
Skagfirðinginn Gunnar Ólafsson,
sem birtust í Búnaðarriti Her-
manns Jónassonar árið 1894 og
1897. Greinarnar eru stórmerki-
legar og lýsa afburða kunnáttu
höfundar. Er ekki aðrar betri að
finna í dag, þótt þar sé einnig
að finna ýmislegt sem er barns
síns tíma. Dæmi um innsæi
Gunnars er til dæmis eftirfarandi
klausa, sem er nokkuð mögnuð
með tilliti til ártalsins:
„Að venja hestinn við að fram-
kvæma hreyfingarnar frjálslega
og liðlega fæst einkum með því,
að halda þétt við hann, en smá-
styðja fótunum að síðunum fyrir
aftan gjörðina. Hesturinn vill þá
rísa upp að framan og ganga
fastara að með afturfæturna;
fer þá að koma ofurlítil beygja
á liðamótin, mest um konungs-
nefin, sem gerir hreyfingarn-
ar mýkri og liðugri, og hestinn
miklu fríðari á velli.
Fer hann þá að verða smástíg-
ari á afturfótunum, sem einnig
gerir hann þægilegri ásetu fyrir
manninn. Af því að þungamiðja
hestsins er nú farin að færast
til afturhlutans, finnur hestur-
inn að hann má ekki fara mjög
langt fram með afturfæturna, til
að geta haldið jafnvægi á líkam-
anum. Framfæturnir takast þá
lengra fram og djarflegar, mað-
urinn fer að finna að hreyfing-
arnar verða liðugri og frjálsari,
því að framfæturnir fara að eiga
hægara með að bera undan
spyrniafli afturfótanna...
... Að hesturinn beri sig þannig,
er eitt af aðalskilyrðunum fyrir
því, að hann geti borið sig og
manninn lipurt og léttilega, og
haldið sínu meðskapaða fjöri.
Auðvitað er hægt að þrýsta
hestinum svo mikið saman, ef
honum er haldið mjög í ríg að
framan, en afturhlutinn rek-
inn innundir með fótunum, að
það verði hestinum erfitt; eink-
um er hætt við þessu ef hann
er lipur og fjörmikill. Það ríður
einnig á því að lofa hestinum að
teygja úr sér, ef hann er látinn
fara harðan sprett, en setja hann
svo aftur í jafnvægi þegar hann
er stilltur.“