Fréttablaðið - 12.04.2008, Blaðsíða 18

18 12. apríl 2008 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Bæjarmál í Hafn-
arfirði
Meirihluti Sam-fylkingarinnar í
bæjarstjórn Hafnar-
fjarðar hefur ákveðið
að taka þriggja millj-
arða króna erlent lán.
Ástæðan er sögð
miklar framkvæmdir
í bæjarfélaginu á
árinu. Þessi lántaka er því miður
glöggt dæmi um afar lélega áætl-
anagerð og fjármálastjórn Sam-
fylkingarinnar því að í desember
samþykkti sami meirihluti fjár-
hagsáætlun fyrir árið 2008 þar
sem segir: „Þrátt fyrir þessar
stórfelldu framkvæmdir og fjár-
festingar á árinu 2008 er ekki
gert ráð fyrir hækkun langtíma-
lána nema um 200 m.kr. vegna
átaks við fjölgun leiguíbúða.“
Hvað hefur breyst á örfáum
vikum? Hvers konar áætlana-
gerð er þetta? Af hverju þarf
Hafnarfjarðarbær fyrst sveitar-
félaga að taka lán um leið og
harðnar á dalnum í efnahagslíf-
inu?
Meirihluti Samfylkingarinnar
hefur í stjórnartíð sinni hingað
til hitt á óskastund því góðæri
þjóðarinnar hefur verið í sögu-
legu hámarki. Skatttekjur síð-
ustu ára hafa ævinlega verið
mun hærri en áætlað var. Nú
þegar hægir á hjólum efnahags-
lífsins kemur strax í ljós hversu
illa Samfylkingin hefur stýrt
fjármálum bæjarins.
Bæjarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins lögðu til á
bæjarstjórnarfundi
4. september síðast-
liðinn að hlutur Hafn-
arfjarðar í Hitaveitu
Suðurnesja yrði seld-
ur strax til Orku-
veitu Reykjavíkur en
fyrir lá tæplega átta
milljarða króna til-
boð sem gilti til ára-
móta. Tillagan var
felld af Samfylking-
unni. Þar vildu menn
bíða – staldra við og skoða málin.
Næstu mánuði breyttust hratt
aðstæður í efnahagslífinu. Nú er
svo komið að Samkeppniseftirlit-
ið gerir miklar athugasemdir við
fyrirhuguð kaup og málið er í
erfiðum hnút.
Hefði strax verið farið að til-
lögu sjálfstæðismanna væri
staða bæjarsjóðs miklu betri.
Hægt hefði verið að greiða niður
tvö erlend lán sem síðan þá hafa
hækkað um 1.300 milljónir króna
vegna falls krónunnar. Auk þess
væri bærinn að fá hundruð millj-
óna króna í vexti af eftirstöðvum
söluandvirðisins. Þess í stað
horfum við nú upp á háar lántök-
ur með tilheyrandi skuldaaukn-
ingu bæjarins. Líkt og í álvers-
málinu forðum var meirihluta
Samfylkingarinnar fyrirmunað
að taka ákvörðun. Þessi ákvörð-
unarfælni hefur kostað Hafn-
firðinga 1.500 milljónir króna.
Það munar um minna.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í
Hafnarfirði.
UMRÆÐAN
Háskólamenntun
Viðskiptamenntun sú sem er forveri
núverandi viðskipta-
menntunar við Háskól-
ann á Bifröst hófst árið
1918 og hefur því verið
óslitin í 90 ár. Stjórn
Sambands íslenskra
samvinnufélaga sam-
þykkti í ágúst 1918 að
halda skóla „fyrir samvinnumenn“
og varð Jónas Jónsson frá Hriflu
fyrsti skólastjórinn. Jónas skil-
greindi skólann sem foringjaskóla
og mótaði hann eftir fyrirmynd
Ruskin College í Oxford þar sem
hann hafði sjálfur verið við nám.
Hliðstæður skóli var stofnaður í
Kaupmannahöfn árinu áður í sama
tilgangi og fyrir samvinnuhreyf-
inguna sem þá var starfandi þar.
Þetta var forveri Copenhagen
Business School – CBS – sem er
einn af samstarfsskólum Háskól-
ans á Bifröst í dag.
Sumarið 1955 var skólinn flutt-
ur að Bifröst í Norðurárdal í Borg-
arfirði og hefur verið starfræktur
þar síðan. Árið 1988 verður skól-
inn sérskóli á háskólastigi. Sam-
vinnuskólinn, Samvinnuháskólinn,
Viðskiptaháskólinn á Bifröst og
Háskólinn á Bifröst eru ein og
sama stofnunin. Fram til 1990 var
skólinn deild innan Sambands
íslenskra samvinnufélaga og í
eigu þess. Frá 1990 hefur skólinn
verið sjálfseignarstofnun.
Í dag er Háskólinn á Bifröst
fjölbreyttur háskóli, sem býður
nemendum sínum upp á framúr-
skarandi fræðslu, þekkingu og
þjálfun í viðskiptafræði og við-
skiptalögfræði sem og heimspeki,
hagfræði og stjórnmálafræði.
Hlutverk skólans er að búa nem-
endur undir ábyrgðar-, forystu- og
stjórnunarstörf í innlendu og
alþjóðlegu samkeppnisumhverfi.
Viðskiptadeild Háskólans á Bif-
röst býður nú upp á þrjár línur í
meistaranámi: MS í alþjóðlegri
banka- og fjármála-
starfsemi sem er ætlað
þeim sem vinna eða
vilja vinna í fjármála-
starfsemi, MS í
alþjóðaviðskiptum
sem er ætlað öllum
þeim sem vilja vinna í
alþjóðlegu viðskipta-
umhverfi hér á landi
og erlendis og MS í
stjórnun heilbrigðis-
þjónustu ætlað þeim
sem vilja taka þátt í
stjórnun einkarekinnar eða opin-
berrar heilbrigðisþjónustu í sinni
víðustu mynd.
Meistaranámið er þannig upp
byggt að nemendur geta stundað
vinnu samhliða því en kennslan er
sambland af stað- og fjarnámi. Um
helmingur kennara kennir við
erlenda háskóla eða er viður-
kenndir sérfræðingar á sínu sviði
erlendis.
Auk meistaranámsins býður
viðskiptadeildin upp á BS í við-
skiptafræði sem kennd er í stað-
námi á Bifröst annars vegar á
íslensku og hins vegar á ensku.
Einnig er boðið upp á viðskipta-
menntun í fjarnámi.
Fjarnámið við Háskólann á Bif-
röst byggist á notkun netsins og
sérhæfðs hugbúnaðar þannig að
kennarar geta haldið fyrirlestra
þar sem þeir eru staddir hverju
sinni og nemendur geta sótt
kennsluefni og verkefni hvar sem
þeir eru og þegar best hentar.
Þannig geta nemendur aðlagað
nám, vinnu og fjölskyldulíf og
gert menntun að eðlilegum þætti
daglegs lífs.
Til þess að þjálfa og þroska
nemendur býðst þeim að stunda
hluta af námi sínu við erlenda
samstarfsskóla og nemendur frá
þeim stunda nám við Háskólann á
Bifröst. Því má segja að Háskól-
inn á Bifröst taki virkan þátt í
útrásinni með íslensku atvinnu-
lífi.
Höfundur er forseti viðskipta-
deildar Háskólans á Bifröst.
UMRÆÐAN
Þjóðmenning
Sumardagurinn fyrsti er á næsta leiti. Ein-
hvern veginn hefur
merking þessa frídags
máðst út í nútímanum
og nú er svo komið að
margir vilja fá hann
færðan til föstudags.
Það er því ekki úr vegi
að rifja upp af hverju
það er frí þennan fyrsta dag í hörpu
sem var lengi vel eini frídagurinn
sem ekki var tengdur helgihaldi.
Tvær árstíðir
Áður fyrr var sumardagurinn fyrsti
annar af mikilvægustu frídögum
fólks en hinn dagurinn var aðfanga-
dagur jóla. Jafnvel sá siður að gefa
sumardagsgjafir er eldri en að gefa
gjafir á jólum. Þennan dag klæddist
fólk sparifötum og unnin voru ein-
ungis brýnustu nauðsynjastörf. Sér-
staklega var horft til veðurs og þótti
vita á gott ef sumar og vetur frusu
saman. Í gamla norræna tímatalinu
skiptist árið í tvær árstíðir, sumar
og vetur. Þegar Íslendingar tóku
upp rómverska tímatalið var hið
norræna lagað að því en ekki lagt
niður. Dagurinn merkir því ekki að
sumarið sé komið heldur að sumar-
misseri sé hafið. Þetta kemur meðal
annars fram í Sögu daganna eftir
Árna Björnsson þjóðháttafræðing.
Magafylli á fyrsta sumardegi
Í handritum Jóns Pálssonar segir frá
miklum veislum á Eyrarbakka á
sumardaginn fyrsta á 19. öld. Menn
hlökkuðu til þessa dags og byrjuðu
að afla fanga með góðum fyrirvara.
Húsfreyjur geymdu grjón og sauða-
kjöt til dagsins en þótt
hungur væri byrjað að
sverfa að fengu allir
magafylli þennan dag.
Borða mátti ótakmarkað
af sumardagsgrautnum,
sem var oftast hrísgrjóna-
grautur með rúsínum og
kanel. Kaffið flæddi og
bökuð voru fjöll af lumm-
um. Brennivín þótti jafn
nauðsynlegt í sumardags-
gleðina og hangikjöt á
jólum og kaupmaðurinn
neitaði engum um pott af brennivíni
sama hver skuldastaðan var. Útgerð-
armenn buðu vermönnum og fjöl-
skyldum þeirra í sumardagsveislu
og var ekkert til sparað. Menn hristu
af sér vetrarhaminn og gátu komið
með athugasemdir um náungann til
að gera upp veturinn án þess að það
væri erft við þá á eftir. Brennivíns-
drykkjan má kannski alveg missa sig
og eins sá siður að láta samferða-
mennina „heyra það“. Grauturinn og
lummurnar ættu hins vegar að vera
á hvers manns diski á sumardaginn
fyrsta eins og skata á Þorláksmessu.
Veitingahús landsins gætu til dæmis
tekið upp þann sið að bjóða lands-
mönnum upp á sérstakan sumar-
dagsmatseðil með þessum kræsing-
um.
Vetur konungur og Sumardísin
Á Hvammstanga er sumri fagnað
með sérstökum hætti. Fyrir rúm-
lega hálfri öld ákvað ungt fólk í
þorpinu að halda hátíð og safna fé til
að rækta upp trjágarð. Garðurinn
var útbúinn en allar götur síðan
hefur hátíðin verið haldin með sama
sniði. Vetur konungur og Sumardís-
in eru persónugerð og fara fyrir
skrúðgöngu ásamt börnum sem eru
þeim til halds og trausts. Vetur kon-
ungur er virðulegur, með kórónu og
sítt skegg. Í félagsheimilinu flytur
hann ljóð og afhendir Sumardísinni,
sem er klædd litríkum sumarkjól í
ætt við sígauna, veldissprota sinn.
Táknræn og falleg athöfn um sum-
arkomuna. Þrátt fyrir að vera löngu
flutt í burtu fæ ég alltaf heimþrá á
sumardaginn fyrsta en í mínum
huga jafnast engin hátíð á við þessa.
Ef lesendur hafa áhuga á þessari
sérstæðu hátíð þá hefst hún klukkan
14.00 með skrúðgöngu en það eru
200 km frá Reykjavík til Hvamms-
tanga og því nóg að leggja af stað
þremur tímum fyrr.
Fögnum sumri
Ég ætla að gera það að tillögu minni
að landsmenn hristi af sér vetrar-
haminn á sumardaginn fyrsta, borði
hnausþykkan sumardagsgraut með
rúsínum og kanelsykri og heil fjöll
af lummum. Kaupum svo litlar gjaf-
ir handa yngstu kynslóðinni í tilefni
dagsins. Minnumst þannig forfeðra
og formæðra okkar sem fengu oft
magafylli þennan eina dag á vor-
mánuðum. Við skulum fagna sumri á
sumardaginn fyrsta að fornum sið.
Gleðilegt sumar.
Höfundur er sagnfræðingur og
rithöfundur.
EYRÚN
INGADÓTTIR
Sumardagsgrautur
með kanil og rúsínum
REYNIR KRISTINSSON
Viðskiptafræði-
menntun í 90 ár
Ég ætla gera það að tillögu minni
að landsmenn hristi af sér vetr-
arhaminn á sumardaginn fyrsta,
borði hnausþykkan sumardags-
graut með rúsínum og kanelsykri
og heil fjöll af lummum. Kaupum
svo litlar gjafir handa yngstu
kynslóðinni í tilefni dagsins.
Samfylkingin kostar
Hafnfirðinga milljarða
RÓSA GUÐBJARTSDÓTTIR