Réttur - 01.01.1954, Síða 34

34
RÉTTUR
getur haft hag af að standa í sambandi við. Slík stjórn myndi
kost kapps um að hafa góð vináttu- og verzlunarsambönd við
Sovétríkin og önnur alþýðuríki, því væntanlega yrði slíkri stjórn
ljóst að einmitt sósíalisminn sem þjóðfélagsform þessara landa
veitir íslenzku atvinnulífi í senn hina þýðingarmestu tryggingu
gegn kreppu, atvinnuleysi og öðrum vágestum auðvaldsskipulags-
ins og skapar öryggi efnahagslegra framfara. En slík stjórn myndi
einnig kosta kapps um að hafa góð vináttu- og viðskiptasambönd
við Bretland, Bandaríkin og önnur auðvaldsríki, því vissulega væri
íslandi í því mikill hagur og síst vilji íslenzkrar alþýðu að lenda
í nokkurri óvináttu við hinar miklu og merku þjóðir þeirra landa,
þótt ágreiningur kynni að vera um ýms mál við ríkisstjórnir þeirra.
Og alveg sérstaklega myndi alþýðustjórn á íslandi leggja áherzlu
á að koma á sem beztum menningar- og vináttusamböndum við
allar Norðurlandaþjóðirnar, gera félagsleg tengsl þessara ianda
meiri og gagnlegri alþýðu manna en nú er og efla stórum gagn-
kvæman skilning þessara frændþjóða hverrar á annarri og virðingu
þeirra fyrir rétti hvor annarrar.
Þótt öllum skyni bornum mönnum þyki viðskiptasambönd við
lönd sósíalismans sjálfsagður hlutur, þá hefur samt íslenzkur
verkalýður orðið að heyja harða baráttu fyrir þeim. Þegar Sósíal-
istaflokkurinn var í ríkisstjórn 1944—47, voru hin dýrmætu við-
skiptasambönd við Sovétríkin, Pólland og Tékkóslóvakíu opnuð.
Eftir að Bandaríkin höfðu hafið íhlutun sína um íslenzkt stjórn-
arfar, byrjað kalda stríðið, sleit leppstjórn þeirra á íslandi við-
skiptasamböndin við Sovétríkin með frekju og móðgunum í þeirra
garð. Það var og með ósvífni og ögrunum reynt að eyðileggja
samböndin við Tékkóslóvakíu. En íslenzk alþýða herti í sífellu
kröfurnar um viðskiptasamböndin og sama gerði þorri atvinnu-
rekenda, sem þarna hafði hagsmuna að gæta. Og eftir að Mar-
shallpólitíkin hafði leitt atvinnuleysi, sölukreppu og stöðnun ár-
anna 1951—2 yfir ísland, urðu valdhafarnir að beygja sig og taka
1953 aftur upp viðskiptin við Sovétríkin með hinum mikla samn-
ingi, er þá var gerður og gerbreytti efnahagsástandinu á íslandi.
Viðskiptasamböndin við Tékkóslóvakíu hafði aldrei tekizt að slíta.
Og viðskiptin við Austur-Þýzkaland, sem hægt var að hefja strax
1950, gátu valdhafarnir heldur ekki lengur hindrað að hafin væru
fyrir alvöru á árinu 1953. Þannig hafa þau viðskiptasambönd
verið harðvítug baráttumál, meðan ísland lét hafa sig að peði