Réttur - 01.01.1954, Side 41

RÉTTUR
41
og amerískri auðmannastétt og þjóðfélagsháttum auðshyggjunnar
að gera þjóð vora að borgaralegri þjóð, að auðvaldsþjóð, — og það
á síðasta skeiði auðvaldsskipulagsins, hnignunarskeiði þess, þegar
það að gerast borgaraleg þjóð á ameríska vísu, þýðir að týna sjálfri
sér, glata þjóðareðli og -arfi sínum, enda sér þegar á hvernig verið
er að reyna að tortíma þjóðarstoltinu og sæmdartilfinningunni.
Það hefur verið gæfa þeirra þjóða, sem upplifa hina borgaralegu
þróun, myndun og uppgang auðvaldsskipulagsins um marga
mannsaldra, að um leið og verkalýðurinn hefur skapast hjá þeim,
þá hefur og verkalýðshreyfingin og síðan sósíalisminn komið upp
hjá alþýðunni, fest þar rætur, umskapað verkalýðinn og gefið hon-
um eigi aðeins það vald, sem hann nú hefur, heldur og þá reisn og
það stolt, sem er aðal hans og byggir á meðvitund hans um sitt
sögulega hlutverk, um forustu sína fyrir fólkinu á leið mannfé-
lagsins til sósíalismans.
Vald verkalýðssamtakanna þróast í sjálfri stéttabaráttunni, sem
auðvaldsskipulaginu fylgir, en reisn sína og meðvitund um veg-
legt hlutskipti fær verkalýðurinn aðeins fyrir vökula andlega og
siðferðilega baráttu við sjálfan sig og umhverfi sitt, pólitískt sjálfs-
uppeldi, er gerir hann að sósíalistiskum verkalýð.
Engels reit eitt sinn, er illa horfði um andlega velferð ensks
verkalýðs, að svo liti út sem sterkasta borgarastétt heimsins (hin
enska) væri ekki aðeins að skapa við hlið sér borgaralegan aðal,
heldur ætlaði hún líka að skapa hjá sér borgaralegan verkalýð. —
Og baráttunni við að afstýra þeirri hættu að henni tækist það,
er langt frá því lokið enn. — Og ef við lítum til Bandaríkjanna,
þá má líta þar hörmulega sjón: hvernig ríkustu auðmannastétt
jarðar hefur tekizt að gera verkalýð Bandaríkjanna svo borgara-
legan, svo auðvaldssinnaðan, að síðan 1912, að Eugene Debs sem
forsetaefni verkalýðsins fékk yfir milljón atkvæða, hefur sósíal-
istiskri meðvitund hvað f j öldaútbreiðslu snertir, hrakað, þótt sósí-
alistisk umsköpun heimsins hafi gerst með risaskréfum á meðan.
Og ef við hugsum til Bandaríkjaþjóðarinnar í dag, til hleypidóm-
anna, sem formyrkva huga mikils hluta hennar, til Grýlunnar,
sem heltekið hefur þorra þjóðarinnar, til vitfirrtrar árásarhervæð-
ingar, sem hún lætur misnota sig til að koma á, þegar hægt væri
fyrir hana með annarri pólitík að útrýma allri fátækt hjá sér, —
og til smekkleysisins og spillingarinnar, sem er að gera „amerískt"
að skammaryrði í andlegum efnum, — þá er von oss komi í hug