Réttur - 01.01.1954, Side 84

I
84 RÉTTUR
styrjöld með nýtízku morðvopnum verður hvorki lyftistöng
Vesturlanda né neinnar siðmenningar. Vestrænar þjóðir urðu
seint siðmenntaðar og hafa löngum verið afskekktar í veröld-
inni. Blómaskeið þeirra er tengt róttækni í samfélagsmálum. Á
útskeri því, sem Bretland nefnist, hóf borgarastéttin byltingu
á 17. öld, drap konunginn og kom á tiltölulega frjálslyndri
stjórnskipan aðals og auðmanna. Enska stjómskipanin var ekki
lýðræðisleg í þá daga, en þó var hún sú frjálslyndasta, sem þá
þekktist, og hleypti kappi í kinn borgaranna á meginlandinu,
efldi þá til þess að berjast fyrir stjórnarbótum í heimalöndum
sínum, og auðvitað voru þeir stimplaðir útsendarar Englendinga.
Athugið einungis, hvað sagt er um „þann djöfuls þræl“ Crom-
well í íslenzkum samtíma annálum. En sökum yfirburða sinna
í stjórnarháttum varð England um skeið forysturíki heims.
Eftir frönsku byltinguna var sem sjálf festing himinsins hefði
razkast að dómi yfirstéttar þess tíma.. Almennur kosningaréttur
var í þá daga miklu róttækari framkvæmd í augum máttar-
valdanna en alger þjóðnýting á vorum dögum. Borgarar og
bændur einræðíslanda Evrópu fylltust slíkri hrifningu af Frökk-
um, að sjálfur Goethe fagnaði ósigri landa sinni, þegar Frakkar
sigruðu Þjóðverja við Valmy 20. sept. 1792. Þá skrifaði hann í
dagbók sína: „Á þessum stað og degi hófst nýtt skeið í sögu
veraldarinnar, og þér munið geta sagt, ég var þar“. Þá sagði
hinn frægi þýzki heimspekingur Fichte, að Frakkland væri hið
eina sanna föðurland hvers frelsisunnandi manns. — Ég þarf
ekki að rekja þessa sögu lengra. Þeir, sem barizt hafa fyrir
stjórnarbótum og velgengni þjóða sinna, hafa jafnan verið út-
hrópaðir af afturhaldi síhs tíma sem flugumenn og föðurlands-
svikarar. Afturhaldið er aldrei frumlegt á neinu sviði og forð-
ast alltaf að ræða um málin á hlutlægum grundvelli, því að
hlutlægar rökræður eru verstu óvinir þess.
Nú hrópar það ókvæðisorð og Rússaníð að þeim mönnum, sem
berjast fyrir stjórnarbótum og velgengni Vesturlanda, til þess
að draga athygli fólks frá skemmdarverkum sínum í þjóðfé-
laginu.