Réttur - 01.11.1964, Side 53

K E T T U R
245
í - ^ - ■ W!'- ~r
Vandamól landa sósíalismans
Eg held að óhætt sé að fullyrða að ofsafengin og smánarleg her-
ferð Kínverja og Albana á hendur Sovétríkjunum, Kommún.ista-
flokki Sovétríkjanna, og þá einkum félaga Krústjoff, hafi ekki feng-
ið slíkan hljómgrunn meðal alþýðu manna að ástæða sé til að gera
mikið veður út af henni, enda þótt hinn borgaralegi áróður hafi
notfært sér hana út í æsar. Virðing og áhrifavald Sovétríkjanna er
tnn geysilegt meðal alþýðunnar. Hinar fáránlegu ásakanir Kínverja
(endurreisn hurgeisanna í Sovétríkjunum o. s. frv.) eru alger vind-
högg. En það vefst liins vegar fyrir mönnum hvernig á því stóð að
sovézku tækifræðingarnir voru kvadd.ir heiin frá Kína.
Það sem menn velta mjög fyrir sér, allur almenningur og einnig
(a. m. k. í okkar landi) ekki óverulegur hópur kommúnista, er sjálf
sú staðreynd að kominn er upp slíkur heiftarlegur ágreiningur milli
tveggja landa, sem bæði komu á sósíalisma eftir sigur í tveimur
miklum byltingum. Þessi staðreynd vekur til umhugsunar um sjálf
grundvallaratriði sósíalismans og við verðum að leggja okkur alla
fram til að skýra, hverjar eru þær sögulegu, pólitísku, flokkslegu og
persónulegu ástæður, sem liggja til ágreiningsins og deilnanna. Hér
mætti nefna að á Ítalíu eru stór héruð, sem byggð eru fátækum
bændum og þar var kínverska byltingin orðin einkar vinsæl vegna
þess að hún var bændabylting. Af þessari ástæðu varð flokkurinn að
Laka lil ineðferðar sjónarmið Kinverja, gagnrýna þau og hafna þeim,
einnig fyrir opnum dyrum. Hins vegar liefur enginn virl Albana
viðtals, enda þótl á Suður-Ílalíu búi þjóðarbrot af albönskuin stofni.
Auk ágreiningsins við Kínverja eru önnur vandamál liins sósíal-
istíska heims, sem við vilduin að veitl væri athygli.
Það er ekki rétt að ræða um sósíalistísku löndin (og þetla á einnig
v.ið um Sovétríkin) eins og þar gangi ævintýralega allt að óskum.
Þetla er t. d. galli þess kafla ályktunarinnar frá 1960 þar sem fjall-
að er um þessi lönd. Það koma nefnilega stöðugt upp í öllum sósíal-
istísku löndunum erfiðleikar, andstæður, ný vandamál, sem verður
að lýsa undanbragðalaust. Enn verra er að láta sem allt gangi að
óskum, þegar við stöndum svo alll í einu fraimni fyrir þeirri nauð-
syn að þurfa að lala um erfiðleika og gefa skýringu á þeim. En
hér er ekki aðeins um einslök atriði eða mál að ræða. Þekking
manna á vesturlöndum á öllum þeim margvíslegu vandamálum,
sem snerta efnahagslega uppbyggingu sósíalismans er öll í mol-
um og oft æði frumslæð. Það skorlir þekkingu á breytilegum að-
stæðum í hinum ýmsu löndum, á mismunandi áætlunaraðferðum