Réttur - 01.10.1930, Blaðsíða 21

Rjettur]
KARL MAKX
333
milli. í greinum sínum í þessu tímariti, kemur Mai*x
þegar fram sem byltingarsinni. Gerist hann þar tals-
maður »miskunnarlausrar gagnrýni á allt það, sem er«
og skýtur máli sínu til fjöldans og öreiganna.
í sept. 1844 kom Friederich Engels til París til að
vera þar nokkra daga. Upp frá því varð hann nánasti
vinur Marx. Báðir tóku þeir hinn öflugasta þátt í hinu
þróttmikla og fjöruga lífi, sem þróaðist innan hinna
byltingarsinnuðu flokka eða flokksbrota í París. (Um
þetta bil var það kenning Proudhons, sem hafði sjer-
staklega mikið gildi og tók Marx hana til meðferðar í
bók sinni »Eymd heimspekinnar« 1847). Marx og En-
gels börðust snarplega gegn hinum ýmsu afbrigðum
smáborgaralega sósialismans. Sköpuðu þeir í baráttu
þessari undirstöðuna að kenningum og baráttuhögun
hins byltingarsinnaða öreiga-sosialisma eða kommún-
isma (Marxisma).
1845 var Marx að undirlagi prússnesku stjórnarinn-
ar vísað burt úr París sem hættulegum byltingarsinna.
Hann fór þá til Briissel. Vorið 1847 gengu Marx og
Engels í hið leynilega útbreiðslufélag, »Kommúnista-
sambandið«, og tóku þeir virkan þátt í þingi þessa sam-
bands (nóvember 1847 i Lundúnum). Eftir ósk sam-
bandsins skrifuðu þeir hið fræga »Kommúnistaávarp«,
sem kom út í febr. 1848. Rit þetta setur fram með
snildar skýrleika og skerpu hina nýju heimsskoðun,
hina samkvæmu efnishyggju, er grípur um öll fyrir-
brigði þjóðfélagslífsins. Þar er sett fram þróunarspek-
in (dialektik), sem fjölhæfasti og djúptækasti skilning-
ur á þróuninni, kenningin um stéttabaráttuna og hið
heimssögulega, byltingarsinnaða hlutverk, sem bíður'
öreiganna, skapara hins nýja kommúnistiska þjóðfé-
lags.
Þegar febrúarbyltingin 1848 færðist í aukana, var
Marx vísað burt úr Belgíu. Hann fór síðan á ný til
Parísar og þaðan eftií marzbyltinguna til Kölnar í