Réttur - 01.10.1930, Side 44

356
HREYFING ÍSL. ÖREIGAÆSKU
[Rjettur
guðs forsjón og líta til fuglanna í loftinu, sem hvorki
sá né uppskera, en þó fæði hinn himneski faðir þá. —
Hann hefir raunar oft fundið helfrosna snjótitlinga
undir mosaþúfu, en hann hugsar ekkert út í það. Svo
er honum líka kennt, að hann skuli eigi rísa gegn vald-
höfunum, því að allt valdboð sé frá guði og sá, sem
rísi móti valdhöfunum, rísi einnig móti guði. Hann er
einnig á því fræddur, að hann skuli auðmjúkur og
hlýðinn sínum yfirboðurum. Og hann veit fjölmargt
fleira, en þó veit kennarinn allt af miklu meira og
honum finnst jafnvel, að hann viti allt, þó að hann
vilji eigi segja það allt. Og hann finnur hversu óend-
anlega mikill hann er, lýtur honum í lotningu, eigi sem
bróður og leiðbeinara, heldur sem yfirmanni, æðri
veru. Margt nemur hann fleira. Honum er kennd saga,
sem sýnir og sannar hvernig miklir menn skapa rás
viðburðanna með hjálp æðri valda. Sagan er um kon-
ungana, afreksverk þeirra, orustur, ríkisár. Hún snýst
ekki um fólkið, atvinnuhætti þess og kjör, þrautir og
þol. Hann fær að skilja og sjá, hvernig þessir afreks-
menn og hetjur mennta þjóðina og efla, auka fram-
kvæmdir og gera hana sigursæla í baráttunni. Svo lær-
ir hann líka margt um slungna stjórnmálamenn og
sitthvað um vísinda og uppfyndingamenn, sem standa
langt ofan við fjöldann og með hugviti sínu, snilli og
innblæstri finna það, sem öðrum er hulið. Sjaldan er
minnst á stéttarbaráttu, enda eru þær lýsingar lítið
hrífandi. Því að eins og æðri borgarar vita, þá er
saurgandi að fást við stjórnmál. Og óþarflega forvitn-
um öreigum er líka sagt, að það séu, að minnsta kosti,
þrenn mál, stjórnmál, trúmál og ástamál, sem aldrei
fáist botn í í heimi hér. En samt man hann eftir frá-
sögnum um »skríl«, sem gerðist svo djarfur og ó-
kurteis, að rísa gegn valdhöfunum, en var auðvitað
kúgaður. Spartakus og þýzku bændurnir á 16. öld
gerðu sig seka í þessu guðleysi. Hann man hvað sagt