Réttur - 01.01.1970, Blaðsíða 22

„Jeg er neyddur til að fara fram á brottför mina
úr miðstjórninni, sem jeg hérmeð geri, og áskilja
mér frelsi til áróðurs í lægri flokkssamtökunum og á
flokksþinginu." (Leturbr. Leníns. Tilvitnun í „Die
Krise ist herangereift". Safnrit á þýzku, 26. bindi,
bls. 67.).
Því hlaut höfuðatriðið að vera að vanda sam-
setningu miðstjórnarinnar, tryggja mannval þrosk-
aðra, sjólfstætt hugsandi flokksfélaga, sem sam-
eiginlega gætu metið málin frá mörgum hliðum
og komist að réttri niðurstöðu án þess ofstæki,
persónulegur metnaður eða klíkubarátta um völd
hefði þar áhrif á. — Og jafnframt varð að tryggja
flokksfélögunum þann rétt til okírskotunar til flokks-
heildarinnar, sem Lenín áskildi sjálfum sér í ofan-
greindu bréfi. — Það var því greinilegt að Lenín
hafði trú á að rétt stefna myndi sigra, ef skír-
skotað væri til flokksins og frjálsar umræður færu
þar fram, eftir að miðstjórnarmeirihluti hefði tekið
ranga ákvörðun.
Þegar Lenín, þann 23.—26. des. 1922 lætur
skrifa það bréf, sem hér er birt á eftir til komandi
'flokksþings, er það auðsjéanlega tvennt, sem
hann hefur í huga, er tryggt geti frá hans sjónar-
miði að flokknum yrði stjórnað rétt áfram.
I fyrsta lagi að fjölga stórum í miðstjórninni, frá
50—100 menn beint úr verkamannastéttinni, sem
áfram séu í stöðugum og lifandi tengslum við hana,
m.a. með eigin vinnu þar. Þar með átti að vinna
gegn hættunni af embættismannaveldi, tryggja tök
verkalýðsins á sjálfu ríkisvaldinu, stjórnartækinu,
og koma í veg fyrir spillingu eða ofmetnað þeirra,
er þangað eru settir, og vinna gegn áhrifum þeirra
gömlu keisaralegu embættismanna, er bolshevíkk-
arnir höfðu neyðst til að hagnýta. Lenín virtist hafa
trú á að einmitt þessir beztu fulltrúar verkamanna-
stéttarinnar sjálfrar létu ekki villa sér sýn, létu
ekki neinar valdaklíkur stjórna sér, heldur bæru
gæfu til þess sjálfstætt, er þeir hefðu kynnt sér
málavexti alhliða, að taka hinar réttu ákvarðanir.
—- Og það er ótvírætt að er til lengdar lætur verð-
ur framtíð hvers sósíalistísks flokks undír slíku
mannvali hans komið, ef það mannval veldur marx-
ismanum sem vísindalegu vopni til skilgreiningar á
aðstæðum og ákvörðunar á aðferðum, fær að
þroskast frjálst og móta stefnu sína sjálfstætt.
( öðru lagi skerpir Lenin fyrir flokknum lífsnauð-
syn samheldninnar. Hann sér klofningshættuna,
álítur nauðsynlegt að halda flokknum saman, þrátt
fyrir ágreining og skoðanamun, og treystir ekki
síst hinum nýju verkalýðsfulltrúum til þess. Hann
brýnir fyrir flokknum hættuna á ofstæki, nauðsyn
á því að voldugasti maður flokksins, aðalritarinn,
sé umburðarlyndari en Stalín og varar við því,
sem af persónulegum ágreiningi Trotskís og Sta-
líns geti leitt. — En hann treystir sér ekki til að
benda örugglega á einn úr hópnum, er tekið geti
við.
Það brást ýmlslegt af því, sem Lenín gerði sér
vonir um i þessu bréfi, „erfðaskránni". Sjálf var
hún ekki birt opinberlega fyrr en 1956 á dögum
Krústjoffs. Klofningnum varð ekki afstýrt. Hann var
framkvæmdur með hörku og síðar meir blindu of-
stæki sem leiddi til sorgleikja þeirra málaferla þar
sem beztu samstarfsmenn Lenins voru dregnir fyrir
dóm og drepnir. En því dýrmætasta var bjargað.
Voldugasta stórvirki Leníns, flokksins og fólksins,
Sovétrikin sjálf, lifðu, unnu sín afrek, gerðust ann-
að mesta iðnaðar- og vísindaveldi heims, sigruð-
ust á fasismanum í voðalegustu styrjöld allra tíma,
lögðu grundvöll að sósíalismanum, — en allt með
margfalt meiri og sárari fórnum en þurfti, ef rétt
hefði verið að farið.
En „erfðaskrá" Leníns á alltaf erindi til allra
sósíalista heims, jafnt þeirra, sem þegar eru við
völd sem hinna er berjast fyrir að ná þeim. Ein-
ingarboðskapurinn á ekki sizt erindi til þeirra vold-
ugustu nú.
Alltaf vofa þær hættur yfir, er Lenín varaði við:
hætta á embættismenskunni, hvar sem hreyfing
verður voldug og sterk, — hætta á ofstæki og
skorti á umburðarlyndi, einkum þegar rikisvaldið er
I höndum flokksins, — hættan á klofningi í röðum
þeirrar hreyfingar er ábyrgðina ber á baráttu og
sigri alþýðunnar.
Og þótt slíkir afburða foringjar sem Lenín var
geti um tíma afstýrt öllum slíkum hættum í krafti
yfirburða sinna, þá verður flokki alþýðunnar aldrei
til lengdar bjargað á þann hátt frá hættum þessum,
þó slíkt geti stundum komið honum yfir örðugasta
hjallann. Er til lengdar lætur verður það að afstýra
slíkum hættum að vera verk alþýðunnar sjálfrar,
fjöldans sjálfs, hins bezta, sem til er í röðum
hinnar vinnandi stéttar sjálfrar.
Því eiga áhyggjur Leníns í þessum efnum og
h'n almennu ráð hans ætíð erindi til allra þeirra,
er berjast fyrir sósíalismanum. Það er verkefni fyrir
alla sósíalista að vinna að því að láta rætast vonir
hans um virka forystu verkalýðsins sjálfs í sósíal-
istískum samtökum hans, um eininguna í hverjum
22