Réttur - 01.01.1970, Page 36

ERLEND
VÍÐSJÁ wsm —rff
SNÝKJULÍFSAÐSTAÐA
AMERISKRAR
YFIRSTÉTTAR
Það er trú margra að Bandaríkin byggi
góða (en ójafna) afkomu sína á tækni sinni,
sem er rétt, — og á auðæfum landsins, en
hið síðara er ekki lengur rétt. Bandaríkin eiga
nú velmegun sína í vaxandi mæli undir því
að ræna auðæfum annarra bióða og arðræna
þær með háum vöxtum og lágu verði af-
urða og vinnu. Þessvegna keppist auðvald
Bandaríkjanna við að ná tökum á öðrum
löndum fjárhagslega og hernaðarlega. At-
hugum nokkrar tölur í því sambandi:
Bandaríkin eiga voldugasta alumíníum-
iðnað heims, framleiða 45% af alúmínmálmi
heimsins og nota það svo að segja allt heima
fyrir (nema 9%, jafngildi 313 þús. smálesta).
En Bandaríkin er fátækt af bauxit, sem alu-
mínium er unnið úr. 88% af því alumínium,
sem þau nota er unnið úr innfluttu hráefni.
Og bauxitnámur Bandaríkjanna geyma að-
eins 32 miljónir smálesta. Þessvegna reynir
bandaríska auðvaldið að klófesta bauxitnám-
ur erlendis: I Guyana eru 65 miljónir smá-
lesta af bauxit í jörðu, — þær skal klófesta.
Þessvegna m.a. steypti CIA — leyniþjónusta
Bandaríkjanna — alþýðustjórn Jagans þar.
— I Jamaica eru 320 miljónir smálesta af
bauxit, í Surinam 50 miljónir, í Brasilíu 200
miljónir, — í öllum þessum löndum herða
Bandaríkin tök sín. — I Ghana og Indónesíu
36
eru miklar bauxit-námur. Þar var róttækum
stjórnum steypt amerísku auðvaldi til óbland-
innar ánægju — og opnað fyrir erlent auð-
vald. — Það má að lokum minna á að alu-
minhringurinn bandaríski (Alcoa) og hið
kanadiska útibú hans (Alcoa) sem annast
heimsviðskiptin, er einn sterkasti auðhringur
heims.*
Bandaríkin nota 40% af nikkel-fram-
leiðslu heims, en framleiða aðeins 3%. Löng-
um fengu þau nikkel frá Kanada, en banda-
rískt auðvald á 60% af iðnaði Kanada og
ræður 60% af utanríkisverzlun þess lands.
Arið 1954 framleiddi Kanada t.d. 145 þús.
smálestir af þeim 185 þús. smálestum nikk-
els, sem framleiddar voru þá í heiminum.
En nikkelnámur Kanada geyma aðeins 4
miljónir smálesta. — Hinsvegar hafa nikkel-
námur Kúbu 24 miljónir smálesta að geyma.
Þær ætlaði auðvald Bandaríkjanna sér sem
varabirgðir, þegar búið væri að þurrausa
námur Kanada. En svo kom byltingin á
Kúbu.
I æ ríkara mæli þurfa Bandaríkin að flytja
inn frá öðrum löndum hráefni fyrir stór-
iðju sína, en gleypa í vaxandi mæli allt
* Nánar má lesa um amerisku heimsvaldastefn-
una í 1. hefti Réttar 1968 („Pax Americana"). Svo
er og um hana ágæt kylja eftir David Horovitz:
„Bandaríkin og þriðji heimurinn". Um alúmínhring-
ana má lesa grein í Rétti 1964, bls. 58—64. —
Frá Guyana og baráttu Jagans er sagt nokkuð i
Rétti 1967 bls. 179—180.
i