Réttur - 01.01.1970, Side 38

NEISTAR
Leo Huberman
um sósíalisma:
Sósíalisminn mun ekki færa oss
fullkomnun. Hann mun ekki skapa
paradís. Hann mun ekki leysa öll
vandamál mannkynsins. Sósialism-
inn mun aðeins leysa þau vanda-
mál sem hægt er að leysa á því
þróunarstigi mannsins, sem vér nú
stöndum á.
★
Sannleikurinn er sá að allar
byltingar standa ekki aðeins einu
sinni heidur hvað eftir annað
frammi fyrir óleysanlegum vanda-
málum. Þessvegna búast óvinir
þeirra alltaf við falli byltingarinn-
ar. En vandamálin eru aðeins ó-
leysanleg á mælikvarða fortíðar-
innar og það er einmitt eðli bylt-
inga að vaxa upp úr viðmiðun
hinna gömlu mælikvarða, að
mæta hverri áskorun, sem ögrar
þeim, með nýjum aðferðum og
leysa úr læðingi áður ósnert öfl.
Og með því að leysa óleysanlegu
vandamálin vex byltingunum ás-
megin, þær töfra fram dulin mátt
og mannkosti þeirra stétta, er
styðja byltinguna, og stæla þær
gagnvart árásum óvina þeirra.
★
Við vitum nú það, sem okkur
grunaði ekki áður:
Að það að bylta auðvaldinu og
hefja framkvæmd sósialismans
skapar ekki í skyndi hinn sósíal-
isticka mann. Efnahagsleg hvöt,
sem elur á eigingirni, er hvatinn
í auðvaldsþjóðfélagi; það er ekki
fyrr en siðferðileg hvöt hefur leyst
hana af hólmi í sósíalistísku þjóð-
félagi að hinn sósíalistíski maður
verður til.
Að ójöfnuður, forréttindi og
embættismennskan (bureaucracy)
hverfa ekki, heldur verður i sífellu
að berjast gegn þessum fyrirbrigð-
um.
Að neitun ráðandi hóps að tak-
ast á við eigin sögu, að treysta í
reynd þeim fjölda, sem hópurinn
tignar í fræðum sínum, leiðir tii
aðskilnaðar fólksins frá ríkis-
stjórninni, til mismunarins á ,,okk-
ur" og ,þeim“.
Að ósamkomulag og metnaður
milli sósialistiskra ríkja getur
hvað ákefð snertir jafnazt á við
ágreining milli auðvaldsþjóða.
Að bardaginn fyrir að koma á
sósialisma er aðeins hluti af bar-
áttunni; að unnum þeim bardaga,
verður baráttan að halda áfram —
til þess að tryggja mannhelgi hins
nýja mannfélags.
Þetta er viðhorf, sem veldur
raunsæi, en ef við skiljum það, ef
við lærum að framkvæma í reynd
kjörorð Marx ,,að efast um allt,"
bá komumst við hjá margri hjarta-
raun og frekari vonbrigðum á
komandi tímum.
★
Fyrst verðum við að berjast til
þess að koma sósíalisma á; síðan
verðum við að berjast til þess að
láta sósíalismann uppfylla fyrir-
heit sín. [ stuttu máli: baráttan
endar aldrei. Það er lögmál lífsins.
Vandamál og aðvaranir
vísindamanna
„Hæfileiki mannsins til þess í
hugsanaleysi að eyðileggja um-
heim sinn er næstum því ótak-
markaður."
S. R. Stebbins, prófessor í
náttúrufræði við Californiu-
háskóla.
★
„Framfarir i tæknitækjum eru
samferða öfugþróun afmönnunar.
Það er hætta á að framfarirnar
eyðileggi það markmið, sem þær
áttu að gera að veruleika: hug-
sjónina um manninn."
Max Horkheimer, heimspek-
ingur, 1946.
★
„Við höfum ennþá engan ótvi-
ræðan vísindalegan mælikvarða
til þess að meta þjóðfélagskerfi.
.... Við komum alltaf aftur að
spurningunni: „Hver hefur vald-
ið".“
Dr. S. Schorr, forstjóri hugs-
anaverksmiðju ..General El-
ectric" „Tempo".
★
„Af hverju hafa hinar óskap-
legu framfarir visindanna ekki
aðeins brugðist því hlutverki að
leysa grundvallar-vandamál mann-
félagsins, heldur beinlínis gert
þau verri......
Þannig er í öllu landinu ekkert
úrskurðarvald, þar sem félagsleg-
ar þarfir eru settar ofar hagsmun-
um hringanna; en hagsmunir
hringanna geta aðeins miðazt við
sem mestan gróða og sem stærsta
markaðshlutdeild."
Allan S. Weinrub, eðlisfræð-
ingur við Harvard-háskólann.
*
„Vald kjarnorkunnar, sem við
höfum leyst úr læðingi, hefur
breytt öllu, bara ekki hugsunar-
hætti vorum. Og því rekur oss nú
til eyðileggingar, sem á engan
sinn líka."
Albert Einstein 1945.