Réttur - 01.08.1970, Blaðsíða 11

1959 (haust) 1963 1967
Stjórnarflokk. 54,9 % 55,6 % 53,2 %
Stjórnarandst. 45,1 — 44,2 — 45,7 —
Aðrir Ut.fl.63. Óh. lýðr.67 0,2 — 1,1 —
Eins og hver maður sér eru hreyfingarnar
sáralitlar milli flokka á þessum tíma og það
er jafnvel sama þótt litið sé yfir lengra tíma-
bil. Ef miðað er við fyrri kosningarnar 1942
hefur Alþýðuflokkur fengið hlutfallslega
flest atkvæði 1946 eða 17,8% (ekki tekin
með í reikninginn talan frá 1956 —
„hræðslubandalagið" með Framsókn) en
lægst fer flokkurinn í kosningunum í júní
1959, í 12,5%. Framsóknarmenn komast
hæst í 28,2% 1963, en eru lægstir í 21,9
árið 1953 (þó með 15,7 1956, „hræðslu-
bandalag.). Sjálfstæðisflokkurinn fer hæst í
fyrri kosningunum 1959, í 42,5%, en fer
aldrei neðar en í 37,1% 1953. Sósíalista-
flokkur: Hæsta tala er 19,5% 1946 og 1949,
en lægsta tala flokksins var 16,1% 1953 í
síðasta sinn sem boðið var fram í nafni
flokksins. Alþýðubandalagið náði hæst í
næstu kosningum á eftir, 1956, 19,2% og fór
svo niður og neðst í 15,3% í fyrri kosning-
unum 1959 — þ.e. áður en flokkurinn
klofnaði 1967. Alþýðubandalagið hefur sem
sósíalískur stjórnmálaflokkur aldrei boðið
fram við alþingiskosningar, gerist það fyrst á
næsta ári, 1971.
Það er ennfremur fróðlegt að athuga að
Alþýðuflokksfylgi hreyfist alls um 5,3% af
heildarfylginu, en um ca. þriðjung af mesta
fylgi flokksins til hins lægsta. Fylgi Fram-
sóknar hreyfist um 6,3% af heildarfylginu
á tímabilinu eða sem svarar milli fjórðungs
og fimmtungs af mesta fylgi flokksins. Sjálf-
stæðisflokkurinn hreyfir sitt fylgi um aðeins
5,4% af heildarfylgi — um rúmlega tíunda
hluta mesta fylgis síns. Sósíalistar — Sósíal-
istaflokkur/Alþýðubandalag — hreyfa sitt
fylgi um 4,2% á tímabilinu, eða um ca.
fimmtung af mesta fylgi.
Af þessum tölum má sjá að breyting á fylgi
flokka hefur verið sáralítil um þrjátíu ára
skeið — í bartnœr mannsaldur hafa Islend-
ingar kosið svo til eins!
ÚT FYRIR RAMMANN
Þetta staðfestir að kosningar hafa á síð-
ustu árum breytt litlu — en það staðfestir
ekki að þær geti engu breytt. Það er stað-
reynd að á síðustu misserum hefur íslenzka
þjóðfélagið verið í deiglu — einkum þeir
yngstu í þjóðfélaginu. Yngsta kynslódin á
Islandi í dag er fyrsta kynslóð borgaralegra
þjóðlífshátta — hún er fyrsta kynslóðin sem
frá vöggu hefur fundið tóm neyzlusamfélags-
ins og hlýtur því að vera betur til þess fallin
að breyta því en fyrri kynslóðir.
Dæmin sem hér að framan hafa verið
nefnd úr klassískri gagnrýni á ríkisstjórn í
borgaralegu samfélagi um það hvernig ríkis-
stjórnin hefur svikið gefin fyrirheit — ttygg-
ingar, skattar — segja nefnilega ekki alla
sögu — raunar mjög takmarkaða því að
vankantar neyzluþjóðfélagsins verða ekki
einungis mældir í tölum — ekki einu sinni
í prósentum! Það er þess vegna takmörkuð
og þröng gagnrýni á þjóðfélaginu sem er að-
eins bundin við valdsvið stjórnarvalda sem
eru kjörin fjórða hvert ár. Gagnrýnin verður
að beinast að fleiri þáttum samfélagsins því
að valdamiðstöðvarnar eru annars staðar, ó-
lýðræðislegar, og því utan seilingar kjör-
klefalýðræðisins. Það verður með öðrum orð-
um að beina baráttunni að ólýðræðislegum
valdastofnunum hvaða nafni sem þær nefn-
ast — baráttan hlýtur að vera háð utan þings
sem innan. Utanþingsbarátta er einn grund-
vallarþáttur í starfi sósíalísks flokks og eftir
99