Réttur - 01.08.1970, Blaðsíða 46

INNLEND □ r'
VÍÐSJÁ n i
UM SPRENGINGAR
„Ekki er leið að öðlast frið. / Áin freyðir
gegnum hlið. / Þeir eru reiðir vestan við, /
Vaðlaheiðarjárntjaldið". — Svo kvað Egill
Jónasson á Húsavík skömmu eftir að Þingey-
ingar sprengdu stíflu Laxárvirkjunar í Mið-
kvísl milli Arnarvatns og Geirastaða. Þetta
mál hefur vakið mikla athygli og verður
rakin hér forsaga þess að nokkru: þegar lokið
var við stíflumannvirki 1960 í Yztukvísl hjá
Geirastöðum, þ.e. við Mývatnsósa, sneri Lax-
árvirkjunarstjórn sér næst að því að þurrstífla
Miðkvísl. Þingeyingar telja, að aldrei hafi
verið samið um þessa framkvæmd við land-
eigendur og verkið var unnið gegn vilja
þeirra. Engar skaðabætur hafa heldur fengizt
greiddar. Með þessum aðgerðum var alger-
lega lokað samgönguleiðum silungs milli Mý-
vatns og Laxár. Afleiðing þess hefur orðið
sú, að urriðaveiði hefur farið stórþverrandi
bæði í Mývatni og Laxá.
Aðgerðir við stífluna í Miðkvísl voru fyrst
og fremst við það miðaðar að sýna Laxár-
virkjunarstjórn að Þingeyingar láta ekki sitja
við orðin tóm í stríðinu um Gljúfurversvirkj-
un. — Svo segir í fréttaskeyti því er Þjóð-
viljinn birti daginn eftir sprenginguna, sem
var 2. ágúst sl.
Ekki er staður né stund til þess að rekja
þetta mál ítarlega hér í Rétti — verður von-
andi tækifæri til þess síðar. Að sinni verður
aðeins reynt að benda á fjögur mikilvæg
atriði, sem komið hafa í ljós í þessu máli,
sem hafa almenna þýðingu og unnt er að
draga lærdóma af síðar meir.
1. Að undanförnu hefur borið á því í vax-
andi mæli að almenningur telur að yfirvöld,
hvaða nafni sem þau nefnast, skilji ekki ann-
að en hörku; það hafi enga þýðingu lengur
að vera að gera samþykktir og ályktanir, á-
skoranir og bænarskjöl. Það verði að sýna
fulla hörku í viðskiptum við yfirvöld. Þetta
kemur fram í sprengingu Þingeyinga — sem
voru á annað hundrað talsins og koma fram
allir sem einn maður. Þetta kom fram í sendi-
ráði Islands í Stokkhólmi í vor — taka sendi-
ráðsins ýtti af stað skriðu, fyrst óánægju 03
andúðar, síðan skilnings á kjörum og erfið-
leikum íslenzkra námsmanna. Þessar aðgerðir
endurspegla því þá andúð á valdi — „átorí-
teti" — sem hefur víða birzt erlendis, m.a.
árás ungmenna í Vestur-Berlín á Springer-
pressuna.
2. Þessar aðgerðir, „harka" þeirra, reynist
hafa áhrif á yfirvöld og þar með hafa árangur
í för með sér. Það þýðir vafalaust áframhald
slíkra aðgerða nema yfirvöld láti sér skiljast
að valdbeiting — þó óbein sé af hálfn yfir-
valda þýðir gagnsvar. Með „valdbeiting"
á ég ekki einungis við sprengingar og
töku sendiráða — ég á líka við það
ofbeldi þegar yfirvöld neita að taka til-
lit til óska almennings og fara sínu fram án
þess að skeyta hið minnsta um hagsmuni og
134