Réttur - 01.01.1973, Qupperneq 30

Frá Bandaríkjunum streymdu miljarðar dollara til
Evrópu. Marshall-hjálp og lán auk beinna banda-
rískra fjárfestinga, sem hröðuðu uppbyggingu V-
Evrópu. Bandarísku auðhringarnir sáu sér góðan
leik á borði. Með því að nota ágóðann af stríðinu,
gátu þeir fjárfest svo mikið í Evrópu að Evrópa
varð efnahagslega háð Bandaríkjunum, auk þess
sem Evrópa varð eftir sem áður arðvænlegur
markaður.
Evrópsku auðhringarnir, sem tóku að lifna við,
voru ekki sáttir við þessa þróun. Þeir vildu sjálfir
ríkja á evrópskum mörkuðum, en þeir voru enn of
veikir og sundraðir til þess. Til þess að bæta svo-
litið upp veikleika sinn gagnvart Bandarikjunum,
mynduðu V-Þýzkaland, BeNeLux-löndin, Frakkland
og Italía Kola- og stálsambandið árið 1952. Kol og
stál eru undirstöðu hráefni fyrir annan iðnað. Þess
vegna varð sterk stáleinokun fyrsta skrefið. Litlar
og óarðbærar kolanámur voru lagðar niður og heil
héruð í Belgíu og Italíu urðu án atvinnu. Fólkið
varð að flytja til iðnaðarþéttbýlisins i atvinnuleit,
þar sem ódýrara var að arðræna það.
Stáliðnaðurinn í V-Evrópu óx hratt og út fyrir
landamæri sín. En samtímis varð hann fyrir stöð-
ugt harðari þrýstingi frá bandarísku einokunarauð-
valdi. Þetta neyddi evrópska auðhringa til að sam-
ræma krafta sína. Árið 1958 var EBE — Efna-
hagsbandalag Evrópu — stofnað.
HVERRA HAGSMUNA GÆTIR EBE?
„EBE þjónar, sem grundvöllur fyrir evrópskan
iðnað og sem æfingavöllur fyrir alþjóðlegan sam-
keppnismátt hans.“ (Walter Hallstein, „stofnandi"
EBE).
Rómarsamningurinn veitir auðhringunum frjálsar
hendur innan marka EBE. Þeir eru varðir gegn er-
lendum (þ. e. utan EBE) auðhringum með háum
tollmúrum. Þeir geta staðsett fjármagn sitt þar
sem þeir fá mestan hagnað og flutt vinnuafl
þangað.
Auk þess að þeir geta flutt til vinnuafl í stórum
stíl innan EBE, eru verkamenn fluttir inn í miljóna-
tali. Fleiri miljónir „gestaverkamanna" eru nú í
V-Þýzkalandi og vinna við lakari kjör en innfæddum
bjóðast auk þess sem þeir eru settir útundan á
flestum sviðum í daglegu lífi í þjóðfélaginu. Þeim
er haldið fáfróðum og sundruðum, en einmitt þessi
tvö atriði eru helzti dragbítur á alla hagsmunabar-
ALBERT EINARSSON stnndar nám
í þjóðfélagsfrœðum við háskólann í
Oslo. Hann er fœddur 1949 á Siglu-
firði og er stúdent frá Menntaskólan-
um á Akureyri. Eftir hann er það Ijóð,
sem birtist í þessu hefti á 22. síðu.
áttu verkamanna og notfærir auðvaldið sér það.
EBE er byggt upp fyrst og fremst fyrir þá stóru,
og af þeim stóru. Á þingi EBE sitja fremstu sér-
fræðingar EBE. Sérfræðingar í hverra þágu? For-
seti þingsins heitir Mansholt og hann kallar sig
sósíalista. Hann segir að ...... í öðru lagi hefur
stóriðnaðurinn, hin fjölþjóðlegu stórfyrirtæki, gífur-
leg völd í Evrópu. Þau ákveða hvar leggja á niður
iðnað og hvar stofna skal iðnaðarfyrirtæki. Enginn
getur haft áhrif á þetta .... Þetta er nauðsynlegt
ef iðnaðurinn á að geta keppt við tilsvarandi iðnað
í Bandaríkjunum, Sovétríkjunum og Japan."
EBE er ekki annað en óskaland auðvaldssinna,
tæki fyrir auðfjölskyldurnar Krupp, Rotschild, Flick
o. fl. til þess að þær verði enn ríkari og komist
hjá því að verða gleyptar af fjölskyldum Rockefeller,
duPont og Watson í Bandaríkjunum.
ÞRÓUNIN í EBE
Smáfyrirtækin eru að hverfa eitt af öðru og sam-
þjöppun fjármagns og valda verður æ meiri.
4 stærstu 4 stærstu í 4 stærstu í
stálhringarnir efnaiðnaði bílaframleiðslu
1960 58% 40%
1970 90 % 70% 90%
Taflan sýnir markaðshluta fjögurra stærstu fyrir-
tækja í þrem iðngreinum, hvernig hlutarnir hafa
vaxið á tíu árum. Það er þetta sem kallað er sam-
þjöppun fjármagns.
Fyrirtæki með yfir 100 miljónir DM (þýzka mörk)
í hlutafé juku hluta sinn af hlutabréfum frá 37%
30