Réttur - 01.07.1983, Blaðsíða 12

sífellt meir á Eövarð sem leiðtoga sinn.
Atkvæðatala þess við stjórnarkosningar
ferfaldaðist frá 1934 til 1936.
Á árinu 1936, þann 29. mars, bar Eð-
varð fram tillögu í Dagsbrún um að skipa
nefnd, er gengist fyrir kjarabótum hafn-
arverkamanna. Var tillagan samþykkt,
Eðvarð einn af nefndarmönnum og til-
lögur nefndarinnar á síðari fundi um
miklar endurbætur á þessu sviði einróma
samþykktar og framkvæmdar. Kommún-
istaliðið í Dagsbrún var áhugasamt um
fundarsókn, agi góður og áhrif sívaxandi,
eins og best kom fram er samþykktar
voru kröfur um samstarf 1. maí og síðan
um samstarf verkalýðsflokkanna. Varð
Eðvarð einn ræðumanna á geysifjöl-
mennum fundi, er K.F.Í. boðaði til í
Barnaskólaportinu 12. júní 1936 og bauð
stjórn Dagsbrúnar og Alþýðuflokksins
þátttöku. Töluðu þar og menn þeir, er
nú voru farnir að rísa upp í Alþýðu-
flokknum og taka opinberlega undir
kröfuna um samfylkingu verkalýðsins,
svo sem Árni Ágústsson o. fl.
Svo kom sigurár K.F.Í. 1937, er flokk-
urinn fékk 3 menn á þing. Og á þessum
sigursæla lista voru verkalýðsleiðtogar
eins og Eðvarð, Björn Bjarnason og Loft-
ur Þorsteinsson ásamt fremstu stór-
skáldum íslendinga: Halldóri Laxness og
Jóhannesi úr Kötlum. Það varð ekki stað-
ið lengur gegn þeirri samfylkingu verka-
lýðsins, er K.F.Í. hafði beitt sér svo ein-
dregið fyrir.
15. júlí 1937 flytur Héðinn Valdimars-
son hina sögulegu tillögu um að Dags-
brún skori á verkalýðsflokkana báða að
taka upp samninga um sameiningu — og
er þessi tillaga formanns Dagsbrúnar og
varaformanns Alþýðuflokksins samþykkt
einróma.
Þeir sögulegu atburðir og miklu átök,
er á eftir fóru á árunum 1938-41 skulu ei
rædd hér. En minnt skal á er breska inn-
rásarliðið hugðist brjóta verkfall Dags-
brúnar á bak aftur með breskum her-
mönnum sem verkfallsbrjótum og gefið
var út dreifibréfið fræga til verkamanna í
breskum herbúningi, þá var Eðvarð einn
þeirra, er breska herliðið handtók og hót-
aði öllu illu í fangelsi Breta á Kirkju-
sandi. Og þegar þjóðstjórnin samdi við
breska innrásarliðið um að fá fangana af-
henta gegn því að láta hæstarétt dæma
nokkra þeirra, þá kvað Pétur Magnússon
hæstaréttarlögmaður, — einn besti og
mesti maður, sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefur átt, — upp eftirfarandi dóm í vörn-
inni fyrir fangana: Sú stjórn, sem lætur
dæma þessa menn, er landráðastjórn.
Eðvarð hlaut 4 mánaða fangelsisvist á
Litla-Hrauni eins og Ásgeir Pétursson, en
Eggert og Hallgrímur 15 mánuði hvor.
Eru dómar þessir og framkoman öll við
fangana fyrir og eftir að þeir eru settir í
fangelsið eilífur smánarblettur á íslensk-
um dómstólum og refsivist.
★
En Dagsbrúnarverkfallið 1941, — sem
breskur innrásarher og íslensk afturhalds-
stjórn braut á bak aftur, enda forusta
Dagsbrúnar þá lin, — varð síðasta verk-
fallið, sem Dagsbrún tapaði.
Pegar þjóðstjórn afturhaldsins 1942
hugðist brjóta íslenska verkalýðshreyf-
ingu á bak aftur með gerðardómslögun-
um illræmdu í janúar-byrjun 1942, þá reis
íslenskur verkalýður upp undir forustu
sósíalista og samstarfsmanna þeirra og
hóf „skæruhernaðinn11 fræga. Og þegar
stjórnarbylting varð í Dagsbrún í febrúar
og þeir Eðvarð, Sigurður Guðnason,
Hannes Stephensen og fleiri ágætir menn
140