Morgunblaðið - 04.02.2006, Síða 42

42 LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Margrét Sveins-dóttir á Eyvind-
ará fæddist í Stóru-
tungu í Bárðardal
18. nóvember 1916.
Hún lést á Heil-
brigðisstofnun
Austurlands á Seyð-
isfirði 29. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Vilborg Kristjáns-
dóttir, f. 28. júní
1887, d. 21. apríl
1954, og Sveinn
Pálsson bóndi í
Stórutungu, f. 15. janúar 1868, d.
7. maí 1935. Systkini Margrétar
eru: Anna Guðrún, f. 4. sept. 1908,
d. 2001, bjó í Stórutungu, maki
Þórólfur Jónsson, d. 1991, Páll, f.
24. des. 1911, d. 15. júní 1994, bjó í
Hveragerði, maki Sigríður Jóns-
dóttir, d. 2005, og yngst er Krist-
ín, f. 9. apríl 1921, býr á Akranesi,
maki Garðar Halldórsson.
Margrét giftist Vilhjálmi Jóns-
syni, f. á Arnórsstöðum á Jökuldal
10. mars 1910, d. 1994. Foreldrar
hans voru Þórunn Vilhjálmsdóttir
Oddsen og Jón A. Stefánsson
bóndi í Möðrudal. Margrét og Vil-
hjálmur bjuggu í Möðrudal til
1962 en síðan á Eyvindará á Egils-
stöðum. Þau eignuðust tíu börn og
fæddust níu elstu börnin í Möðru-
dal en það yngsta á Egilsstöðum.
Þau eru: 1) Sveinn Vilberg, f.
1938, maki Kristín Jónsdóttir.
Þau eiga sjö dætur.
2) Vernharður Jón,
f. 1939, maki Anna
Birna Snæþórsdótt-
ir. Þau eiga fjögur
börn. 3) Þórunn Að-
albjörg, f. 1940,
maki Reynir Hólm,
látinn. Þau eiga
fjögur börn. 4) Vil-
borg, f. 1942, maki
Eðvald Jóhannsson.
Þau eiga sex börn.
5) Anna Kristín, f.
1943, maki (skilin)
Bjarni Garðarsson.
Þau eiga sex börn. 6) Brynhildur,
f. 1945, maki Sævar Gunnarsson.
Þau eiga þrjú börn. 7) Stefán Sig-
urður, f. 1946, d. 1987. 8) Þor-
steinn Jökull, f. 1947, maki Hrefna
Frímann. Þau eiga þrjú börn. 9)
Sigrún Margrét, f. 1951, maki
Haraldur Bjarnason. Þau eiga
þrjú börn. 10) Guðlaug Erla, f.
1956, maki Daníel Gunnarsson.
Þau áttu þrjú börn, eitt er látið.
Barnabarnabörnin eru fjörutíu og
fimm og barnabarnabarnabörnin
eru þrjú.
Margrét bjó á Eyvindará þar til
fyrir nokkrum árum að hún flutti
á Sambýli aldraðra á Egilsstöð-
um, en síðastliðið ár dvaldi hún á
Heilbrigðisstofnun Austurlands á
Seyðisfirði.
Útför Margrétar verður gerð
frá Egilsstaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Snaggaraleg, ákveðin, föst á sín-
um skoðunum, fljót til svara, stund-
um dómhörð en hugsaði vel um sitt
fólk. Þetta er það sem fyrst kemur
upp í huga minn þegar ég minnist
Margrétar Sveinsdóttur, tengda-
móður minnar, sem lést sunnudag-
inn 29. janúar síðastliðinn, á nítug-
asta aldursári.
Hún Magga var í raun orðin södd
sinna lífdaga og hafði oftar en ekki
orð á því síðustu árin að nú væri
komið nóg og hún hlakkaði til að
hitta marga vini sína fyrir handan,
enda efaðist hún ekki um að annað
og æðra tilverustig biði eftir jarð-
vistina. Hún sagði margoft við mig
að jarðneskar leifar fólks skiptu
ekki máli, né hvar þær væru. Það
væri sálin sem eftir stæði þegar
jarðvistinni lyki.
Já, hún Magga lifði tímana
tvenna eins og margt hennar sam-
tíðarfólk og átti sinn þátt í að
leggja grunninn að þeim allsnægt-
um sem afkomendurnir búa við í
dag. Hún hleypti ung heimdrag-
anum frá Stóru-Tungu í Bárðardal,
þar sem hún hafði hlotið gott og
eftirminnilegt uppeldi. Hún fór
ung, að vori, til sumardvalar í
Möðrudal á Efra-Fjalli, þar sem
Jón A. Stefánsson og Þórunn Vil-
hjálmsdóttir bjuggu með börnum
sínum. En hún skilaði sér ekki að
hausti til skólavistar að Laugum í
Reykjadal eins og áformað hafði
verið, enda þótti henni vistin góð á
Fjöllum. Magga sagði mér eitt sinn
að margir hefðu verið hissa á sér að
yfirgefa blómlega byggðina í Bárð-
ardal og halda norður á Fjöll. En
það voru hestarnir sem heilluðu.
Hún sagðist oft hafa heyrt fólk tala
um hestana í Möðrudal og að þar
væri fjöldi úrvalshesta. Þangað
vildi hún fyrir alla muni komast.
Þar kynntist hún mannsefninu Vil-
hjálmi Jónssyni, bóndasyninum á
bænum, myndarlegum ungum
manni sem þá hafði lokið námi í
bændaskólanum á Hvanneyri. Úr
varð farsæl og frjósöm sambúð,
fyrst á Fjöllum og síðan í rúma
þrjá áratugi á Héraði allt þar til
Vilhjálmur lést árið 1994, þá 84 ára.
Þeim hjónum varð 10 barna auðið
og lifa þau öll foreldra sína nema
Stefán Sigurður, sem lést árið 1987,
þá fertugur. Afkomendahópurinn
er stór og er nú um hundrað
manns.
Þau Magga og Villi voru um
margt ólík í háttum og útliti. Hún
lítil, snögg í hreyfingum, fljót til
verka og svara. Hann þessi þrekni,
rólegi og vinnusami bóndi, sem
ekkert haggaði, en heimsmaður
samt, fróðleiksfús, vel að sér í ýmsu
og hafði gaman af að kynna sér hin
ólíklegustu mál. Einhvern veginn
pössuðu þau samt svo vel saman.
Líklega fyrst og fremst af því að
þau virtu hvort annað og unnu sam-
an að því að koma sér og sínum
áfram í lífinu. Oft varð maður vitni
að því að lúmsk stríðnin hjá Villa
kallaði fram bros hjá Möggu, þótt
hún léti í fyrstu sem henni þætti
síður en svo neitt sniðugt við þetta.
Þau hjón keyptu jörðina Eyvind-
ará í Egilsstaðahreppi í byrjun sjö-
unda áratugarins. Magga sagði mér
frá því er hún kom þangað fyrst til
að falast eftir jörðinni við Björn
Sveinsson, sem þá bjó þar. Hún
sagði Björn hafa verið mikinn
barnakarl og í raun hefði hann fall-
ið fyrir Erlu dóttur sinni, sem með
var í för nokkurra ára gömul, og
ákveðið að selja sér þótt fleiri
ágirntust jörðina. Það er því vel við
hæfi að Erla skuli nú búa í bæj-
arhúsinu á Eyvindará með fjöl-
skyldu sinni.
Dálæti Möggu á dýrum var mik-
ið. Þar skipuðu hestarnir heiðurs-
sæti en fuglar voru einnig í háveg-
um hafðir hjá henni, því alltaf var
hún með hænur og endur auk gæsa
og dúfna í eina tíð. Ég minnist
prjónavélarinnar sem hún settist
við alla daga og alltaf var nægt
prjónles hjá Möggu og vel þegið af
þeim yngri sem eldri í fjölskyld-
unni.
Um tveggja ára skeið bjuggum
við fjölskyldan heima hjá Margréti
meðan hús okkar var í byggingu í
Eyvindarárlandi. Þá kynntist ég
mörgu í fari tengdamömmu. Ég
minnist allra vísnanna sem hún
kunni, ekki síst eftir samtímamenn
hennar og sjálf átti hún til að yrkja.
Hún var föst á sínum skoðunum og
sendi landsfeðrunum oftar en ekki
tóninn yfir sjónvarpsfréttunum,
sumum þó sýnu meira en öðrum.
Jónas á Hriflu hafði alltaf verið
hennar maður og enginn komst
með tærnar, þar sem hann hafði
haft hælana í stjórnmálunum.
Margrét var alla tíð líkamlega
hraust en á síðustu árum tók
skammtímaminni hennar að skerð-
ast og leyndi sér ekki að í fyrstu
angraði það hana mjög, sem eðli-
legt er. Fram á síðasta dag fór hún
þó með vísur og söng fyrir afkom-
endur sem komu í heimsókn á
sjúkrahúsið á Seyðisfirði, þar sem
ævikvöld hennar leið við góða
umönnun, sem ber að þakka.
Ég kveð hana tengdamömmu
mín með þakklæti og kann að meta
hollráð hennar gegnum tíðina Ég
veit hún vildi ekki láta ausa sig lofi
að sér látinni. Það hafði hún oft á
orði. Samt gat ég ekki annað en
sest niður og sett nokkur orð á
blað. Ég, sem hef unnið við skriftir
nánast alla mína starfsævi, hef
aldrei áður skrifað minningargrein
en geri það nú um konu, sem vildi
sem minnst láta um sig segja.
Blessuð sé minning Margrétar á
Eyvindará. Ég er þess fullviss að
henni líður vel í sálu sinni meðal
vina sem horfnir eru sjónum okkar
hér.
Haraldur Bjarnason.
Elsku Magga.
Með örfáum orðum langar mig
að þakka þér samfylgdina síðustu
30 ár eða svo. Kærar þakkir fyrir
hlýju þína, væntumþykju og
skemmtilegheit. Við Jökull og
börnin okkar minnumst með gleði
allra samverustundanna sem við
áttum með þér og tengdapabba
jafnt á Eyvindará sem annars stað-
ar. Það var gaman að vera í návist
þinni. Þú varst hress, úrræðagóð
og hafðir oft á takteinum hnyttin
tilsvör og skemmtilegan kveðskap.
Það að hafa fengið þig fyrir
tengdamóður fyrir margt löngu og
eiga svona margar góðar minningar
um litríka konu eins og þig eru for-
réttindi.
Við fæðumst og deyjum, það er í
raun það eina sem við göngum að
vísu í lífi okkar. Samt er það ætíð
jafnerfitt þegar einhver sem hefur
skipað stóran sess í lífi manns fell-
ur frá.
Tilviljun réði
að við fylgdumst að
spölkorn eftir götunni.
Ennþá djarfar í huga mér
fyrir birtu dagsins.
Er þú hvarfst fyrir horn
stóð ég eftir andartak
í sömu sporum
og vissi vart hvert halda skyldi.
(Þóra Jónsdóttir.)
Megi Guð geyma þig.
Þín tengdadóttir,
Hrefna.
Amma á Eyvindará er farin. Hún
þurfti að fara að stoppa í sokkana
hans afa eins og hún sagði mér fyr-
ir löngu síðan. Afi hlyti að vera
kominn með bunka af götóttum
sokkum þarna uppi sem biðu þess
að amma kæmi og gerði þá eins og
nýja. Svona var amma. Hún var
alltaf að gera að gamni sínu. Hún
lifði lengi og var hress og heilsu-
hraust alla sína ævi, sem betur fer.
Þó svo að minnið gæfi sig með ár-
unum var hún alltaf söm við sig.
Það var alltaf jafn gaman að hitta
hana og spjalla um daginn og veg-
inn, þá gjarnan um gömlu tímana
sem voru henni ofarlega í huga nú
síðustu árin.
Þegar ég velti því fyrir mér hvað
komi upp í hugann þegar hugsað er
til ömmu koma óteljandi myndir
fram: tjörnin, veðurhúsið, hún að
söngla og fara með vísur, hund-
urinn Skuggi, hænur, endur og
gæsir, prjónavélin, skyggnishúfan,
veggklukkan í svefnherberginu,
Skjóna og Gráni, hún að steikja
kleinur, rúsínur í Nesquickboxi,
skonsan, hún að labba yfir hólinn
með fötu í hendi á leið í hænsna-
húsið … Svona mætti lengi telja.
En það sem kemur hvað sterkast
fram þegar hugsað er til ömmu er
brosið, húmorinn, glettnin og létt-
leikinn sem einkenndi hana alla tíð.
Þannig minnist ég hennar og þakka
fyrir allar samverustundirnar með
henni.
Mig langar að kveðja ömmu með
sömu vísu og hún söng fyrir Marinó
Bjarna son minn þegar við heim-
sóttum hana nú í byrjun árs, þá í
síðasta sinn. Þetta var falleg stund,
amma söng vögguvísu og kyssti
drenginn á ennið, bað Guð um að
blessa hann. Við sjáumst aftur síð-
ar, á meðan vakir hún yfir okkur.
Sofðu unga ástin mín,
– úti regnið grætur.
Mamma geymir gullin þín,
gamla leggi og völuskrín.
Við skulum ekki vaka um dimmar nætur.
Sofðu lengi, sofðu rótt,
seint mun best að vakna.
Mæðan kenna mun þér fljótt,
Meðan hallar degi skjótt,
Að mennirnir elska, missa,
gráta og sakna.
(Jóhann Sigurjónsson.)
Eyrún Huld Haraldsdóttir.
„Amma, ég skal senda veðrið!“
Það var ekkert smágaman að senda
veðrið. Við krakkarnir rifumst um
það. Maður hringdi bara í 06 og
sagði eins og amma og afi: „Það er
hérna veðrið …“ og hélt svo áfram,
alveg eins og þau: „Það er hérna
04089 …“ – og þegar maður hafði
þulið einkennisnúmer veðurathug-
unarstöðvarinnar á Eyvindará
komu veðurlýsingar. Þetta var allt
eitthvað svo spennandi; að fara út
og kíkja á mæla, senda niðurstöður
úr jarðskjálftamæli í hólki til Veð-
urstofunnar. Alltaf fengum við að
skottast með þó svo að oft hafi það
tafið fyrir frekar en hitt. Það var
samt alltaf eins og þau afi hefðu
endalausan tíma fyrir okkur.
Það hafði einhvern veginn allt yf-
ir sér svo mikinn ævintýraljóma í
sveitinni. Amma vaknaði alltaf fyrir
allar aldir og loksins þegar maður
vaknaði var hún búin að ljúka, að
manni fannst, heilu dagsverki með-
almanns. „Amma, viltu vekja mig á
morgun þegar þú vaknar?“ Það var
einstakt að fara með henni um
miðja nótt, að manni fannst, niður í
hestagirðingu og liggja á milli
þúfna til að freista þess að sjá mer-
arnar kasta. Hún þreyttist aldrei á
því að dásama þessar skepnur og
semja vísur um þær, vorið eða bara
eitthvað sem henni datt í hug. Ef
maður var heppinn þurfti kannski
að fara niður í vatnshrútinn og
setja blöðku fyrir, það var líka
mjög spennandi.
Það þurfti síðan að setja út hæn-
ur, endur og gæsir, tína egg,
hreinsa dalla og spjalla svolítið við
fuglana. Vorið var sko okkar tími
og amma var ekki síður spennt en
við að taka á móti ungviðinu. Sama
í hvaða formi það var, þá naut hún
sín. „Er þetta ekki fallegt?“ Svo
dæsti hún. Í fjárhúsinu hitti maður
svo afa sem sagði manni frá því að
hann hefði séð einhvern óhræsis
fress uppi á heystabbanum í hlöð-
unni, hann hafi nú ekki verið frýni-
legur. Hann vissi sem var, að þetta
var eina leiðin til að láta okkur ekki
vera að príla þarna uppi og fara
okkur að voða.
Afi gat endalaust frætt okkur um
heim vísindanna enda ekkert sem
var honum óviðkomandi í þeim efn-
um. Það var fátt betra en að láta
afa lesa eða segja sér sögu að
kveldi enda ekki laust við að maður
væri stundum smeykur að sofa
einn. Amma fór nefnilega alltaf svo
snemma að sofa en afi vakti eftir
veðrinu.
Amma prjónaði alltaf mikið og
oft fengum við krakkarnir að spóla
fyrir hana bandið meðan hún sat
við prjónavélina. Prjónabolirnir
komu sér svo vel á veturna. Það var
alltaf svo hlýtt og notalegt í prjóna-
herberginu og anganin af garninu
skapaði ákveðna stemningu. Þarna
átti maður margar ljúfar stundir
með ömmu og aldrei sagði hún
neitt þótt við værum búin að búa til
skúlptúra eða heilu þorpin úr
garninu og tómum keflum þannig
að ekki var hægt að stíga niður
fæti. Það var helst að við fengjum
orð í eyra fyrir að eiga við prjóna-
vélina sem gaman var að fikta í.
Það var svo merkilegt að stund-
um var eins og amma væri tvær
persónur. „Veisluamma“ – þá varð
hún alltaf svo virðuleg og hæglát og
eins og hún hefði elst um nokkur ár
– en svo var það „amma í sveitinni“
– þar lék hún á als oddi, reytti af
sér brandara og hló sínum dillandi
hlátri með fætur uppi á stólbaki.
Þessi dillandi hlátur, söngur og
léttleiki var svo einkennandi fyrir
hana, og því hélt hún þar til yfir
lauk, þrátt fyrir að skammtíma-
minnið sviki hana á stundum.
Nú hefur hún amma okkar lokið
ferðalagi sínu hér á meðal okkar og
við tekur nýtt ferðalag, sem hún
var sátt við að takast á við og búin
að þrá í langan tíma. Hún vissi sem
var að hún yrði ekki ein á þeirri
ferð frekar en áður. Þar bíður
hennar, ásamt afa, hópur fólks, svo
ekki sé minnst á ferfætlinga.
Eftir situr heill hafsjór minninga
um þessa einstöku konu, sem ávallt
hefur skipað svo stóran sess í lífi
okkar allra. Fyrir okkur voru það
ómetanleg forréttindi að hafa þau í
nágrenni við sig. Við systkinin
þökkum samfylgdina og megi henni
farnast vel í nýjum heimkynnum.
Fyrir hönd okkar systkinanna,
Herborg Eðvaldsdóttir.
Elsku amma mín, ég trúi ekki að
þú sért farin frá okkur. Þú varst
skært ljós í lífi okkar allra, það var
alltaf svo gaman að hitta þig. Mað-
ur vissi að manni myndi ekki leið-
ast á meðan þú varst í návist
manns, þú gafst svo mikið af þér.
Að missa þig er stór missir, þú áttir
svo marga að. Þú varst svo góð við
allt og alla og okkur öllum fannst
alltaf svo gaman að vera með þér.
Það var alltaf svo gaman að
mæta í veislur og sjá þig, þú varst
alltaf svo vel til höfð, búin að fara í
þitt fínasta púss með allt þitt fal-
lega skart, þér leið eins og prins-
essu. Alltaf þegar maður leit á þig
þá varstu með barn í fangi þér, þú
áttir endalaust af fallegum börnum,
barnabörnum og barnabarnabörn-
um og átt ennþá. Ég man þegar þú
komst einu sinni í heimsókn til okk-
ar og ég lánaði þér inniskóna mína,
sem voru 2 kindur, þér fannst svo
gaman að þeim að þú dansaðir um
öll gólf. Það þurfti svo lítið til að
skemmta þér, það eitt að hugsa um
þig kemur mér til að hlæja. Ég
gæti skrifað endalaust um það
hversu hress og kát þú varst alltaf.
Ég vill þakka þér fyrir allar þær
frábæru stundir sem ég átti með
þér, og þín er sárt saknað, ég veit
að þú munt alltaf vera hjá okkur.
Elsku amma. Á ævi minni hef ég
séð hvað það býr mikill þróttur í
huga þínum, sem hafði áhrif á okk-
ur öll.
Varkár hönd þín mun alltaf vaka
yfir okkur, þótt fjarlægð virðist
fylla heima mína, en gullkorn þín
gefa lífi mínu aukið gildi.
En ég veit að guð er góður, og nú
fyllist líf mitt af gleðitárum.
Árin líða, sárin gróa, hjarta mitt
fyllist af hlýju.
Nú hugsa ég um framtíðina, er
hittumst við aftur að nýju.
Erla Dögg Grétarsdóttir.
Ekki er allur kuldi kaldur,
né kvelur mig á fótunum.
Einn er slíkum varma valdur,
að vermir hjartarótunum.
(Margrét Sveinsdóttir.)
Ég vil í nokkrum orðum kveðja
hana ömmu mína sem gaf mér svo
margt sem ég á eftir að búa að alla
ævi. Ég var ekki gamall þegar ég
kom fyrst í Eyvindará smáhnokki
sem var komin í pössun til ömmu,
og þar var ég meira og minna fram
á unglingsaldur. Það var yndislegt
að alast upp að hluta til hjá ömmu
og afa, þar var alltaf eitthvað
skemmtilegt að ske. Amma hafði
ótrúlega gott lag á börnum, enda
var alltaf fullt hús af krökkum hjá
henni öll sumur.
MARGRÉT
SVEINSDÓTTIR
Elsku amma.
Ég vona að þú getir kom-
ist sem mest á hestbak í
himnaríki, því ég veit að það
finnst þér svo gaman. Ég á
eftir að sakna þín mjög mik-
ið, en ég get huggað mig við
það að nú getur þú gert það
sem þér fannst skemmtileg-
ast, og hitt aftur afa, Dedda
og Daníel.
Þín
Sara.
HINSTA KVEÐJA