Morgunblaðið - 11.02.2006, Qupperneq 50

50 LAUGARDAGUR 11. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í NÝÁRSPRÉDIKUN biskups
kemur fram að „róttækar og hrað-
skreiðar breytingar eiga sér stað í
fjölskyldumálum. Þjóðkirkjan hef-
ur lengi staðið fyrir samtali um
málefni samkynhneigðra …“ Dóm-
kirkjuprestur, sr. Hjálmar Jóns-
son, bætir um í prédikun og segir
að þjóðkirkjan hafi átt sinn þátt í
hugarfarsbreytingum gagnvart
samkynhneigðum. Í Morg-
unblaðinu 16. janúar er haft eftir
dómkirkjuprestinum: „Síðastliðin
20 ár hefur þjóðkirkjan fjallað um
málefni samkynhneigðra. Hún hef-
ur staðið fyrir málþingum og unn-
ið með samtökum þeirra að rétt-
arbótum og þó einkum
viðhorfsbreytingum gagnvart
þeim. Kirkjan á sinn þátt í hug-
arfarsbreytingu gagnvart samkyn-
hneigðum. Hún hefur ekki verið í
hægagangi, og hún hefur ekki hik-
að,“ Hann tók auk þess fram „að
biskupinn, Karl Sigurbjörnsson,
hefði útbúið form blessunar fyrir
samkynhneigð pör“. Hér er rétt að
staldra við.
Þögn kirkjunnar hefur
verið himinhrópandi!
Það vekur furðu þeirra sem til
þekkja að hlusta á slíkar yfirlýs-
ingar – raunveruleikinn er annar.
Samtökin ’78 hafa bent á að þegar
frumvarp til laga um staðfesta
samvist (nr. 87/1996) var til með-
ferðar á Alþingi 1996 leitaði þingið
til þjóðkirkjunnar – hvort hún vildi
þiggja umboð til að staðfesta sam-
vist samkynhneigðra. Kirkjan
hafnaði þessu og því geta samkyn-
hneigðir aðeins látið gefa sig sam-
an hjá sýslumanni.
Rétt er að rifja upp, að á sama
tíma og lögin um staðfesta samvist
voru samþykkt tók þjóðkirkjan
málefni samkynhneigðra til um-
fjöllunar, þ.e. í tíð fyrrverandi
biskups. Skipuð var nefnd sem
skilaði greinargerð um málið til
Kirkjuþings 1996. Á Kirkjuþingi
og Prestastefnu 1997 var málið til
umfjöllunar og á Kirkjuþingi 1998
var samþykkt fræðsluátak á veg-
um þjóðkirkjunnar
um málefni samkyn-
hneigðra og fræðslu-
deild Biskupsstofu
falið að sjá um verk-
ið. Ekkert var að
gert. Núverandi bisk-
up tók við embætti í
árbyrjun 1998.
Næstu ár ríkti þögn
innan kirkjunnar um
málefni samkyn-
hneigðra. Þess vegna
furðum við okkur á
ummælum biskups og
dómkirkjuprests hér
að framan!
Margir vildu
„Lilju“ kveðið
hafa
Þögn kirkjunnar
var foreldrum og að-
standendum samkyn-
hneigðra (FAS)
áhyggjuefni. Haustið 2003 leitaði
FAS til Prestafélags Íslands (PÍ)
og óskaði eftir samtali og sam-
starfi um þessi mál og var því vel
tekið. Félögin tvö héldu þrjú mál-
þing (2004–2005). Alls voru flutt 20
vönduð erindi sem gefin voru út.
Samstarfshópur FAS og PÍ spurð-
ist fyrir um „fjölskyldustefnu þjóð-
kirkjunnar“ og var hún tekin til
endurskoðunar. Hópurinn kom
einnig á framfæri áskorun til bisk-
ups um að hann léti sig málið
varða og á prestastefnu 2004 skip-
aði biskup þriggja manna starfs-
hóp um málefni samkynhneigðra
og kirkjunnar. Við upphaf Presta-
stefnu 2004 vísaði biskup til þess
að málefni samkynhneigðra hefðu
verið í brennidepli í kirkjunni. En
hann forðaðist eins og heitan eld-
inn að nefna hvernig það starf var
tilkomið!
Þau ummæli að kirkjan hafi
staðið fyrir málþingum og unnið
að réttarbótum samkynhneigðra
með samtökum þeirra eiga sér
enga stoð í veruleikanum. En við
viljum ítreka gott samstarf við
stjórn Prestafélags Íslands og
fjölda frábærra presta.
Blessunarform þjóðkirkjunnar
Í Synodusræðu sinni á Presta-
stefnu 2004 sagði biskup: „Ég hef
látið prestum sem eftir hafa leitað
í té form fyrir fyrirbæna- og bless-
unarathöfn yfir samvist samkyn-
hneigðra. Það er ekki opinbert rit-
ual, og ekki hjónavígsla, heldur á
vettvangi sálgæslunnar og því get-
ur hver og einn átt við samvisku
sína að standa að slíkri athöfn eða
ekki.“
Foreldrar og aðstandendur sam-
kynhneigðra hafa margt við þetta
blessunarform að athuga. Það er
framkvæmt á vettvangi sálgæsl-
unnar og á þess vegna samleið
með lífsviðburðum fólks sem á um
sárt að binda, t.d. sálgæslu vegna
dauðsfalla, veikinda og hjónaskiln-
aðar. Þar á bekk hefur biskup
skipað samkynhneigðum og ástvin-
um þeirra á hamingjustundum lífs-
ins. Í sérriti Kirkjuritsins (2005)
segir sr. Guðmundur Karl Brynj-
arsson: „Ég hef kynnt mér þetta
óopinbera ritual, en um er að ræða
form sem líkist mjög formi til hús-
blessunar í Handbók íslensku
kirkjunnar.“
Við eftirlátum lesendum að meta
blessunarform biskups – og það
hvort fólk vilji sjálft njóta slíkra
athafna fyrir sig og sína hjá kirkj-
unni!
Löggjöf Alþingis –
afstaða almennings
Við minnum á að í þjóðarpúlsi
Gallup vorið 2004 kom afstaða
þjóðarinnar til hjúskapar samkyn-
hneigðra skýrt fram. Niðurstöður
sýndu að 87% þjóðarinnar telja að
leyfa ætti samkynhneigðum að
gifta sig og þar af sögðu 69% að
samkynhneigðir ættu bæði að geta
gift sig borgaralega og í kirkju.
13% voru á móti. Þessar nið-
urstöður endurspegla afstöðu þjóð-
arinnar til hjúskapar samkyn-
hneigðra!
Það er ástæða til að alþing-
ismenn sem kosnir eru lýðræð-
islegri kosningu hlusti eftir vilja
þjóðar sinnar þegar frumvarp til
laga í málefnum samkynhneigðra
og breytingartillögur við hjúskap-
arlög nr. 31/1993 koma til af-
greiðslu. Miðað við afgerandi af-
stöðu þjóðarinnar hlýtur
niðurstaða Alþingis að verða á
einn veg – að tryggja trúfélögum
sem til þess eru fær heimild til að
veita samkynhneigðum þjónustu
við hæfi á hamingjustundum lífs-
ins.
Hvað tefur þjóðkirkjuna – hví er hún
ekki samstiga samfélaginu?
Harpa Njáls og Ingibjörg S.
Guðmundsdóttir fjalla um gift-
ingar samkynhneigðra
’… 87% þjóðarinnar telja að leyfaætti samkynhneigðum að gifta sig
og þar af sögðu 69% að samkyn-
hneigðir ættu bæði að geta gift sig
borgaralega og í kirkju. ‘
Ingibjörg S.
Guðmundsdóttir
Harpa er formaður FAS og
Ingibjörg er varaformaður FAS.
Harpa
Njáls
ÞAÐ er trú mín að þátttak-
endur í prófkjöri Samfylking-
arinnar nú um helgina séu að
velja borgarstjóra til næstu fjög-
urra ára. Nú er því tækifæri til að
hafa áhrif. Það skiptir
máli hvernig á því
embætti er haldið og
til hvaða verka afl
Reykjavíkurborgar er
nýtt.
Góð verk að baki
Í mörgum helstu
framfaramálum síð-
ustu ára hefur
Reykjavík rutt braut-
ina. Í jafnréttismálum
hefur Reykjavík-
urborg gengið á und-
an með góðu fordæmi
og veitt konum braut-
argengi til forystu. Í
leikskólamálum gerð-
um við byltingu sem
nú hefur breiðst út
um landið. Í umferð-
aröryggismálum höf-
um við fækkað slysum
inni í hverfum um
meira en helming. Í
skólamálum höfum við
verið leiðandi í fag-
legu starfi. Í umhverf-
ismálum lukum við
hreinsun strand-
arinnar, sem var
stærsta umhverf-
isverkefni á landinu. Í
menningarmálum höf-
um við innleitt ný
vinnubrögð í stuðningi
við listafólk. Í mark-
aðsmálum ferða-
mennsku höfum við
gert Reykjavík að ein-
um eftirsóttasta áfangastað í
heimi. Og nú síðast hefur góðum
áföngum verið náð í kjaramálum
starfsfólksins okkar og í því að
gera leikskólann gjaldfrjálsan.
Við höfum notið þess að hafa
haft góða fyrirliða fyrir öflugu liði.
Nú stendur yfir val í nýtt lið og
við kjósum okkur borgarstjóra-
efni.
Spennandi verkefni
fram undan
Ögrandi verkefni bíða okkar.
Hvernig glíma á við ríkisvald sem
ekki sinnir öldruðum
sem skyldi. Hvernig
eflum við innviði
samfélagsins á sama
tíma og bilið milli
ríkra og fátækra
breikkar? Hvernig
virkjum við sam-
takamátt fólks til að
bæta umhverfi sitt?
Hvernig skipuleggj-
um við Vatnsmýrina?
Hvernig höldum við
áfram baráttunni fyr-
ir launajafnrétti?
Taktu þátt
Þetta eru bara
nokkur þeirra verk-
efna sem ég vil leiða.
Kjarkmikill borg-
arstjóri í Reykjavík
getur látið margt gott
af sér leiða og ekkert
áhrifameira starf hef-
ur félagshyggjufólk
haft með höndum
undanfarin mörg ár.
Prófkjör Samfylk-
ingarinnar nú um
helgina er opið öllum
borgarbúum, enda
verður borgarstjórinn
að vera borgarstjóri
allra Reykvíkinga. Ég
bið um stuðning til að
vera áfram fyrirliði
þess öfluga liðs sem
við erum að stilla upp
og ætlar að að
tryggja að hugsjónir
félagshyggjunnar ráði áfram við
stjórn höfuðborgarinnar eftir vor-
ið.
Valið er þitt
Eftir Steinunni
Valdísi Óskarsdóttur
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
’Ég bið umstuðning til að
vera áfram fyr-
irliði þess öfluga
liðs sem við er-
um að stilla upp
og ætlar að
tryggja að hug-
sjónir fé-
lagshyggjunnar
ráði áfram við
stjórn höf-
uðborgarinnar
eftir vorið.‘
Höfundur er borgarstjóri.
Prófkjör ReykjavíkÉG HAFÐI spurnir af því að Jakob
Bjarnar Grétarsson, titlaður blaða-
maður á DV hefði lesið
mér pistilinn í blaði sínu
fyrir nokkru. Þar vand-
ar hann mér ekki kveðj-
urnar frekar en fyrri
daginn. Tilefnið var úr-
skurður siðanefndar
Blaðamannafélagsins á
kæru minni á hendur
DV þar sem siðanefndin
lagði blessun sína yfir
vinnubrögð Jakobs á
DV. Skilaboð Jakobs í
pistlinum eru skýr:
Menn skulu bara hafa
vit á því að vera ekki að mótmæla
vinnubrögðum snillinganna á DV,
annars fá þeir bara aðra drulluköku
þaðan … og aðra og aðra … eftir
þörfum. Jakob er greinilega sérhæfð-
ur í útúrsnúningum og mótar sann-
leikann eins og leir að eigin geðþótta.
Hann sparar ekki stóryrðin frekar en
fyrri daginn og setur fram tilvitnanir í
kæru mína sem eru slitnar úr sam-
hengi, greinilega til að fá útrás fyrir
sitt rétta eðli. Dæmi um tilvitnun Jak-
obs í texta kærunnar, sem hann kallar
rakalausan þvætting: „undirritaður er
í eðli sínu ekki viðkvæm sál og þolir
vel hnjask frá öðrum, en þó verð ég að
játa að mig skortir nægilega sterk lýs-
ingarorð til að lýsa því óeðli, illgirni og
þeim óþverraskap sem birtist í ofan-
greindum vinnubrögðum“. Já, einmitt
hér hentaði meistara Jakobi að setja
punktinn og minnast ekki á hvaða
vinnubragða ég var að
vísa til. Vinnubrögð Jak-
obs voru nefnilega
þannig að hann hringdi í
mig þegar ég var á leið
út úr húsi í erfiða jarð-
arför og var því ekki í
stakk búinn til að ræða
við hann nema í örfáum
setningum. Það sagði ég
meistara Jakobi og bauð
honum jafnframt að
koma til mín síðar til að
kynna sér gögn um mál-
ið af eigin raun. Hann
kvaðst myndu hringja í mig daginn
eftir. Það gerði hann ekki en bjó hins
vegar til frétt eins og úlfalda úr mý-
flugu og birti morguninn eftir. Les-
andinn getur svo sjálfur dæmt um
hvorum megin þessi „rakalausi þvætt-
ingur“ liggur og hvort þessi vinnu-
brögð Jakobs falla að siðareglum
Blaðamannafélagsins, en 3. gr. þeirra
hljóðar svo: „Blaðamaður vandar upp-
lýsingaöflun sína, úrvinnslu og fram-
setningu svo sem kostur er og sýnir
fyllstu tillitssemi í vandasömum mál-
um. Hann forðast allt sem valdið get-
ur saklausu fólki sem á um sárt að
binda, óþarfa sársauka eða vanvirðu.“
Jakob tók hins vegar þann kostinn að
neita þessu þegar siðanefndin fjallaði
um málið. Gegnheill maður Jakob og
stétt sinni til sóma.
Smekkvísi Jakobs nær svo há-
marki þegar hann líkir bótamáli
mínu við ímyndað hegningarlagabrot
sjávarútvegsráðherra. Jakobi virðist
gjörsamlega fyrirmunað að skilja að
bótamál mitt er í sjálfu sér hliðstætt
því er ökumaður ekur á bíl annars og
tryggingarfélagið greiðir tjónið. Ég
fæ því ómögulega skilið hvaða máli
skiptir hvort tjónvaldur er t.d. blaða-
maður eða starfsmaður Umferð-
arstofu. Fiskveiðilagabrot eins og
Jakob vísar til er hins vegar hegning-
arlagabrot, oft tengt ásetningi og eft-
ir þeim lögum eru t.d. blaðamenn og
ritstjórar dæmdir fyrir ærumeið-
ingar. Trúlega býður andlegt atgervi
Jakobs ekki upp á skilning á þessu
tvennu. Jakob gefur sér það í fyr-
irsögn sinni að mér hafi „einfaldlega
verið illa við að um málið hafi verið
fjallað“. Það er kannski þess vegna
sem hann fjallar um það í annað
sinn? Það er að sjálfsögðu í góðu lagi
að fjallað sé um mál ef það er gert af
fagmennsku og réttsýni. Því fer víðs-
fjarri í þessu tilviki. Það er reyndar
svolítið skondið að skoða í þessu sam-
hengi tvo nýlega dóma sem féllu í
héraði á fyrrverandi ritstjóra DV
fyrir forkastanleg vinnubrögð svo
notuð séu orð Jakobs sjálfs. Var ekki
pláss fyrir þær fréttir á forsíðu DV ?
Eða var forsíðan upptekin undir aðr-
ar og meira krassandi „fréttir“ þann
daginn? Það skyldi þó ekki vera að
blaðamönnum DV hafi „einfaldlega
verið illa við að um málin væri
fjallað“?
„Þvættingur“ DV
Runólfur Gunnlaugsson fjallar
um vinnubrögð blaðamanns DV ’Hann kvaðst mynduhringja í mig daginn eftir.
Það gerði hann ekki en
bjó hins vegar til frétt eins
og úlfalda úr mýflugu og
birti morguninn eftir.‘
Runólfur Gunnlaugsson
Höfundur er viðskiptafræðingur og lög-
giltur fasteigna-, fyrirtækja- og skipasali.