Morgunblaðið - 08.05.2006, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. MAÍ 2006 13
ERLENT
ÍSRAELSKIR hermenn og lögregla fjarlægðu í gær-
morgun tugi landtökumanna gyðinga sem höfðu lagt
undir sig hús í eigu Palestínumanna í borginni Hebr-
on á Vesturbakkanum. Hún er nú að mestu byggð
Palestínumönnum en þar eru helgir staðir bæði músl-
íma og gyðinga og um sex hundruð gyðingar hafa bú-
ið árum saman í miðborginni undir vernd Ísraelshers.
Konan á myndinni og félagar hennar höfðu hins veg-
ar lagt undir sig þriggja hæða hús utan við hverfi
landtökumanna. Fólkið fleygði eggjum og rauðri
málningu í lögreglumennina og einhver slagsmál
urðu á staðnum.
Reuters
Landtökumenn fjarlægðir
Singapúr. AFP. |
Lögreglan í
Singapúr stöðv-
aði í gær James
Gomez, leiðtoga
Verkamanna-
flokksins, helsta
stjórnarand-
stöðuflokks
landsins, og yfir-
heyrði hann en Gomez var á leið til
Svíþjóðar. Stjórnarflokkur Lee
Hsien Loong forsætisráðherra,
Framtaksflokkur fólksins, PAP,
vann yfirburðasigur í þingkosning-
unum á laugardag.
Lögreglan sagði að Gomez hefði
verið yfirheyrður að ósk kjörnefndar
landsins. PAP fékk 66,6% atkvæða
sem er talsvert minna fylgi en í kosn-
ingunum 2001 er hann fékk 75,3%.
PAP er þó með 82 af 84 þingsætum á
þingi Singapúr og er flokkurinn því
nánast einráður.
Í borgríkinu Singapúr búa um 4,4
milljónir manna en þar er öflugt við-
skiptalíf og stór fjármálafyrirtæki.
James Gomez
Andstöðu-
leiðtogi
yfirheyrður
GORDON Brown, fjármálaráðherra
Bretlands, segir það vera „uppskrift
að hörmungum“ að reyna að koma
Tony Blair forsætisráðherra frá í
kjölfar ósigursins í sveitarstjórnar-
kosningunum. Um 50 þingmenn
Verkamannaflokksins eru sagðir hafa
skrifað undir áskorun til Blairs um að
dagsetja hvenær hann hyggist láta af
störfum.
Lágmarksfjöldi til að knýja fram
leiðtogakjör er 70 þingmenn. Heim-
ildarmenn segja bréfið vera samsæri
vinstriarmsins í þingflokknum, sem
ávallt hefur verið mjög andsnúinn
forsætisráðherranum, um að koma
Blair frá nú þegar hann stendur höll-
um fæti. Hann hefur sagt að hann
muni víkja fyrir næstu kosningar en
ekki tjáð sig um dagsetninguna. Boða
verður til þingkosninga í síðasta lagi
árið 2010.
Síðustu dagar og vikur hafa valdið
Verkamannaflokknum miklum vanda
og Blair stokkaði upp í stjórninni í lið-
inni viku. Urðu nokkrir öflugir ráð-
herrar að víkja eða þá að völd þeirra
voru minnkuð. Meðal annars missti
John Prescott aðstoðarforsætisráð-
herra ráðuneyti sín en hann hefur
orðið uppvís að framhjáhaldi með
samstarfskonu. Er jafnvel hugsan-
legt að hann hafi brotið bresk lög með
ástarleikjum sínum í ráðuneytinu.
Gordon Brown, sem talið er nær
víst að verði eftirmaður Blairs, sagði
að það væri ákvörðun Blairs hvenær
hann léti af störfum og hann þyrfti
ekki á ráðum „utangarðsmanna“ í
þingflokknum að halda í þeim efnum.
Brown sagði úrslit kosninganna hafa
verið viðvörun og hann hvatti menn
til samstöðu, flokkurinn yrði að end-
urnýja sig til að vinna upp tapið en
valdaskipti í forystunni yrðu að ger-
ast með skipulegum hætti. Sagðist
Brown ekki vilja neins konar valda-
rán. „Fólk vill samheldni. Það vill að
stjórnmálamenn eins og ég sýni að
þeir geti náð árangri í sameiningu,“
sagði Brown í viðtali hjá ríkissjón-
varpinu BBC.
„Ég hef verið í stjórnmálum nægi-
lega lengi og hef undanfarin 25 ár séð
að þegar Verkamannaflokkurinn
klofnar og öfgamenn ná völdum í hon-
um og hófsemdarmenn missa tökin,
þá er voðinn vís. Fólk vill samstöðu.
Það vill að stjórnmálamenn eins og ég
sýni fram á, að hægt sé að þoka hlut-
um áfram en í sátt og samlyndi,“
sagði Brown.
Verkamannaflokkurinn
að verða hlægilegur?
Blair varð forsætisráðherra árið
1997 eftir 18 ára eyðimerkurgöngu
Verkamannaflokksins. Þátttaka
Breta í innrásinni í Írak hefur dregið
mjög úr vinsældum hans auk
hneykslanna sem hafa riðið yfir rík-
isstjórnina síðustu vikur. En breska
tímaritið The Economist segir of
snemmt að spá um það hvort vandi
Blairs núna verði talinn upphafið að
endalokunum á ferli hans. Gagnrýn-
endur hans segi að andstaða margra
kjósenda við persónu ráðherrans
valdi því að flokkurinn eigi sér ekki
viðreisnar von nema Blair hætti
strax. En fáir telji á hinn bóginn að
Brown muni vinna hylli almennings.
Blair verði að sýna festu ef hann
ætli sér að hanga á völdunum en geri
hann það valdi hann um leið enn meiri
gremju hjá þeim sem telji hann eiga
að víkja strax. Ritið minnir á að
Charles Clarke innanríkisráðherra
og Patricia Hewitt heilbrigðisráð-
herra hafi orðið að víkja vegna póli-
tískra mistaka og deilna en framhjá-
hald Prescotts sé einnig slæm klípa.
„Hin raunverulega hætta sem
stjórnin glímir við er að fólk er farið
að hlæja að henni,“ segir The Eco-
nomist. „Það er rétt hjá þingmönnum
að hafa áhyggjur en þeir ættu að
spyrja sig hvort það muni gera flokk-
inn síður hlægilegan eða enn hlægi-
legri að flæma úr embætti öflugasta
atkvæðaveiðara sem hann hefur átt.“
Brown hvetur
til samstöðu
Reuters
Gordon Brown, fjármálaráðherra
Bretlands, yfirgefur upptökusal
BBC eftir viðtalið í gær.
50 þingmenn krefjast þess að Tony Blair
tilgreini hvenær hann hyggist hætta
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
AMIR Peretz, leiðtoga Verkamannaflokksins
í Ísrael, hefur verið lýst sem einum af fyrstu
„borgaralegu“ varnarmálaráðherrum lands-
ins vegna lítillar hernaðarreynslu hans.
Sú ákvörðun Ehuds Olmerts forsætisráð-
herra að velja Peretz í varnarmálaráðu-
neytið vakti mikla athygli og undrun í Ísr-
ael, enda eru öryggismálin enn í öndvegi þar
í landi.
Ákvörðunin olli miklum titringi í hernum
sem hefur vanist því að einhver af fyrrver-
andi foringjum hans fari fyrir varnar-
málaráðuneytinu. Samstarfsmenn Shauls
Mofaz, fráfarandi varnarmálaráðherra, sök-
uðu Olmert um að hafa sýnt „ábyrgðarleysi“.
Mofaz er fyrrverandi forseti ísraelska her-
ráðsins og margir af forverum hans í emb-
ættinu voru einnig fyrrverandi hershöfð-
ingjar, þeirra á meðal Benjamin Ben-Eliezer
og Ehud Barak.
„Algjörlega reynslulausir“
Ennfremur vill svo til að forsætisráð-
herrann sjálfur hefur litla hernaðar-
reynslu, ólíkt forverum hans á borð við
Barak, Yitzhak Rabin og Ariel Sharon,
sem voru allir fyrrverandi hershöfðingjar.
Stjórnmálaskýrandinn Ben Caspit lýsti
þessum umskiptum sem „borgaralegri bylt-
ingu“ og sagði að færi hún í handaskolum
gæti hún haft skelfilegar afleiðingar fyrir
Ísrael. „Núna, skömmu eftir að Hamas
komst til valda á svæðum Palestínumanna,
skömmu áður en Íranar eignast kjarnavopn,
eru mennirnir tveir, sem ákveða og staðfesta
örlög Ísraelsríkis, báðir óbreyttir borgarar
og algjörlega reynslulausir í öryggismálum,“
skrifaði Caspit í dagblaðið Maariv.
Peretz olli mikilli reiði meðal fyrrverandi
herforingja í Verkamannaflokknum þegar
hann gagnrýndi „hershöfðingja og aðmírála“
sem virtust draga í efa að hann væri hæfur
til að gegna ráðherraembættinu. Peretz varð
að leggja niður skottið á fundi miðstjórnar
Verkamannaflokksins á sunnudag þegar
hann hyllti hershöfðingjana sérstaklega og
kvaðst vera stoltur af þeim.
Eitt af fyrstu verkefnum Peretz verður að
framfylgja þeirri stefnu stjórnarinnar að
draga úr útgjöldunum til varnarmála. Sjálfur
hefur hann stutt þau áform mjög eindregið.
Háðari hernum?
Ephraim Sneh, fyrrverandi hershöfðingi
og nú þingmaður Verkamannaflokksins,
sagði að Peretz myndi taka harðari afstöðu
gegn landtökumönnum en fráfarandi stjórn.
Peretz sýndi varnarmálunum lítinn áhuga
fyrir þingkosningarnar 28. mars, lagði þeim
mun meiri áherslu á samfélagsmál, meðal
annars hækkun lágmarkslauna.
Yaariv Oppenheimer, leiðtogi samtakanna
„Friður nú“, sem berjast gegn landtöku gyð-
inga á hernámssvæðunum, sagði að Peretz
kynni að koma með ferskar hugmyndir í
varnarmálaráðuneytið þar sem hann steypti
ekki allt í sama mót og forverar hans í emb-
ættinu. „Ég tel að hann beiti öðrum aðferð-
um til tryggja öryggi almennings, ekki að-
eins valdbeitingu og morðárásum á
hryðjuverkamenn,“ hafði fréttastofan AFP
eftir Oppenheimer.
Vikublaðið The Economist sagði hins veg-
ar að vegna reynsluleysis Olmerts og Peretz
kynnu þeir að verða háðari hernum en Rab-
in og Sharon, sem voru álitnir þjóðhetjur og
gátu róað almenning eftir mannskæð
sprengjutilræði í Ísrael.
Amir Peretz var kjörinn leiðtogi Verka-
mannaflokksins í nóvember þegar hann
sigraði Shimon Peres, fyrrverandi forsætis-
ráðherra. Peretz fæddist í Marokkó en
fluttist með foreldrum sínum til Ísraels
þegar hann var fjögurra ára. Hann er
fyrsti leiðtoginn í sögu Verkamannaflokks-
ins sem er ekki af evrópskum uppruna.
Spenna hefur verið í Ísrael milli gyðinga,
sem komu þangað frá Evrópu, og þeirra
sem komu frá Norður-Afríku og Aust-
urlöndum nær.
Reuters
Ehud Olmert, forsætisráðherra Ísraels, og
Amir Peretz varnarmálaráðherra á blaða-
mannafundi í Jerúsalem þegar ný ríkisstjórn
hlaut samþykki þingsins.
Öryggismál Ísraels sögð í höndum „nýgræðinga“
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
Bagdad, Kaupmannahöfn. AFP, AP. |
Minnst 16 manns féllu og um 50 særð-
ust í þrem sprengjuárásum í Bagdad í
gærmorgun, aðallega hermenn og 5
féllu um sama leyti í sjálfsmorðs-
sprengjuárás í hinni helgu borg
Karbala. Þá fann lögreglan í Bagdad
sundurskotin lík alls 43 manna sem
virðast hafa verið felldir í átökum
milli trúarhópa.
Fyrsta árásin í Bagdad var gerð
fyrir hádegi á sunnudag og var beint
að varðstöð hersins í Adhamiya-
hverfi. Önnur árás var gerð á eftirlits-
hóp lögreglumanna en þar lést einn
óbreyttur borgari og fimm særðust. Í
Karbala sprakk sprengja sjálfsmorð-
ingja þegar fólk var á leið til vinnu
sinnar og létu 5 manns lífið.
Bresk Lynx-herþyrla var að sögn
íraskra stjórnvalda skotin niður með
flugskeyti yfir Basra í sunnanverðu
Írak á laugardagsmorgun og létu
fimm Bretar lífið. Breski herinn var
þó í gær ekki búinn að staðfesta að
þyrlan hefði í raun verið skotin niður.
Í kjölfar hrapsins brutust út átök milli
borgarbúa og breskra hermanna og
féllu í það minnsta fjórir Írakar, þar
af eitt barn, og 31 særðist. Basrabúar,
að því er talið er fyrst og fremst
stuðningsmenn hins herskáa sjíta-
klerks Muqtada al-Sadrs, þustu að
þyrlunni eftir að hún hrapaði og fögn-
uðu. Var þetta sýnt í sjónvarpi í Írak
og einnig þegar breskir hermenn
skutu viðvörunarskotum. Talsmaður
breska varnarmálaráðuneytisins seg-
ir hermennina hafa skotið þremur
skotum að mannfjöldanum. Útgöngu-
banni var komið á og náðist að
tryggja ró á svæðinu um kvöldið.
Danir áfram í Írak
Danska stjórnin hefur ákveðið að
framlengja um eitt ár veru um 500
manna herliðs í Írak. Skoðanakönnun
sem gerð var fyrir hugveituna Man-
dag Morgen og birt í gær gefur til
kynna að meirihlutinn styðji ákvörð-
unina. 41% sagði að Danir ættu að
vera áfram í Írak meðan herliðið hefði
þar verk að vinna. Hins vegar vildu
30% að liðið yrði þegar kallað heim.
Þrjú blóðug tilræði
í Írak um helgina