Morgunblaðið - 08.05.2006, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. MAÍ 2006 15
DAGLEGT LÍF Í MAÍ
Umbo›s- og sölua›ili
sími: 551 9239
www.birkiaska.is
Vali› fæ›ubótarefni ársins 2002 í Finnlandi
Minnistöflur
VORBOÐINN ljúfi; lok samræmdu
prófa, er kominn. Um þessar mundir
eru 10. bekkingar um allt land að
standa upp frá stífum próflestri og
vonandi vel unnum próförkum. Fyrir
nokkrum árum fór allt á hvolf þann
dag sem prófunum lauk. Öryggis-
vörðum var fjölgað í Kringlunni og
foreldrar krosslögðu fingur í von um
að sitt barn kæmist heilt í rúmið að
kvöldi dags.
En sem betur fer er þetta liðin tíð.
Flestir skólar skipuleggja nú ein-
hvers konar fögnuð fyrir sína nem-
endur í samstarfi við foreldra. Al-
menn ánægja virðist vera með það
fyrirkomulag ekki síst meðal nem-
enda.
Nokkur atriði sem skipta máli
Þó slíkt hafi náð að festa sig í sessi
þá er ástæða til að minna foreldra og
forráðmenn á nokkur atriði sem
skipta verulegu máli.
 Nemendur eru búnir að standa í
ströngu við próflestur. Það er þraut
að taka samræmd próf og álag fyrir
foreldra og aðra í fjölskyldunni.
Því er full ástæða til að fjölskyldan
geri sér dagamun saman þegar sam-
ræmdu prófin eru að baki.
 Útivistarreglur leyfa börnum 13–
16 ára að vera úti til miðnættis frá 1.
maí. Foreldrar geta að sjálfsögðu sett
sínar reglur innan þeirra marka.
 Með því að útvega börnum áfengi
er verið að samþykkja að þau drekki.
Rannsóknir sýna að þau börn sem fá
nesti að heiman halda áfram að
drekka þó nestið klárist. Þau drekka
sem sagt meira. Langflestir foreldrar
segjast ósammála þeim rökum að
betra sé að útvega unglingum vín en
að þau reddi sér sjálf landa eða öðru
sulli. Þegar búið er að samþykkja
drykkjuna er erfitt að snúa við.
 Eftirlitslaus partý bjóða hættunni
heim. Þó foreldrar treysti sínum
börnum til að halda samkvæmi fyrir
vini sína geta komið upp ástæður sem
þau ráða ekki við. Alltaf ætti einhver
fullorðinn að vera heima og foreldrar
sem ætla að leyfa sínu barni að fara í
partý ættu hiklaust að athuga hvort
einhver fullorðinn verði á staðnum.
Þeir foreldrar sem leyfa unglingum
að drekka heima hjá sér eru í raun að
taka fram fyrir hendurnar á öðrum
foreldrum án þess að þeir fái nokkuð
að gert.
 Samræmdu prófunum lýkur nú á
miðvikudegi og líklega fara flestir
beint eftir síðasta próf upp í rútu á vit
ævintýra. En það gera ekki allir.
Eitthvað hefur borið á því að þeir
sem sitja eftir heima reyna að blása í
glæður gömlu tímanna og skella
nokkrum í sig um miðjan dag.
Ástæða er fyrir foreldra að vera vak-
andi yfir þessu.
 Helgina eftir að prófum lýkur hef-
ur oft gætt eirðarleysis hjá krökk-
unum. Þá vilja þau hittast og gera
eitthvað sjálf. Foreldrar ættu að hafa
þetta í huga því upplýsingar um
partý eða drykkjustaði berast fljótt
með símum og msn-um.
Þó einkunnir úr prófunum séu ekki
komnar, vorprófin eftir og mánuður
eftir af skólanum gefa lok sam-
ræmdra prófa vissulega tilefni til að
fagna. Mikilvægt er að foreldrar og
unglingar grípi tækifærið og fagni
saman. Langflestir unglingar nota
ekki tóbak eða vímuefni og þeir þurfa
stuðning og hvatningu til að halda
áfram á þeirri braut.
 HOLLRÁÐ UM HEILSUNA | Lýðheilsustöð
Próflokum fagnað – saman
SKURÐAÐGERÐ til að minnka magann
getur verið rétta leiðin, jafnvel fyrir þá sem
eru ekki of feitir. Í Dagens Nyheter kemur
fram að aðgerð gefi meiri árangur en megr-
un, lyf og atferlismeðferð samtals.
Áströlsk rannsókn gaf þessar niðurstöður
en vísindamennirnir rannsökuðu áttatíu
frekar feita einstaklinga á aldrinum 20–50
ára. Helmingurinn fór í aðgerð og hinn helm-
ingurinn í megrun ásamt því að fá lyf og með-
ferð til að breyta lífsstílnum. BMI eða
þyngdarstuðull þátttakenda var á bilinu 30–
35. Þegar þyngdarstuðullinn er kominn yfir
35 er talað um sjúklega offitu og aðgerðir eru
yfirleitt ekki gerðar nema BMI sé komið á
það stig. Fólk í kjörþyngd er yfirleitt með
BMI á bilinu 18–25. Þátttakendurnir voru
einnig í áhættuhópi fyrir sykursýki og háan
blóðþrýsting. Fylgst var með þeim í tvö ár.
Mikill munur eftir tvö ár
Fyrsta hálfa árið var þyngdartap sam-
bærilegt. Á því tímabili var megrunarhóp-
urinn í megrunarmeðferð þar sem fylgst var
með mataræði og lyf gefin. Eftir það tímabil
var aðhaldið ekki eins strangt og þá byrjuðu
þátttakendurnir sem ekki fóru í aðgerð að
bæta á sig kílóum á ný. Þegar árin tvö voru
liðin var munurinn á hópunum tveimur orð-
inn frekar mikill. Þeir sem fóru í aðgerð
höfðu tapað 21,6% af þyngd sinni að með-
altali en hinn hópurinn hafði tapað 5,5% af
upphaflegri þyngd sinni. Í DN kemur fram
að aðgerðarhópurinn mat lífsgæði sín enn-
fremur meiri en hinn hópurinn að loknu
rannsóknartímabilinu.
Magaminnk-
unaraðgerð
gaf góða raun
 RANNSÓKN
Hildur Björg Hafstein,
verkefnisstjóri á Lýðheilsustöð.
Morgunblaðið/Eyþór
Mikilvægt er að foreldrar
og unglingar grípi tækifær-
ið og fagni saman.
Morgunblaðið/Eyþór
Þótt foreldrar treysti börnum sínum til að halda samkvæmi fyrir vini sína geta komið upp aðstæður sem þau ráða
ekki við. Alltaf ætti einhver fullorðinn að vera heima og foreldrar sem ætla að leyfa barninu sínu að fara í partí
ættu hiklaust að athuga hvort einhver fullorðinn verður á staðnum til að fylgjast með því sem fram fer.