Morgunblaðið - 07.11.2006, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ólafur
Hannibalsson
Ragnar
Aðalsteinsson
Í HNOTSKURN
» Ólafur Hannibalssonkrefst aðgangs að öllum
gögnum um hleranir en til
vara einungis þeim sem varða
hleranir hjá föður hans,
Hannibal Valdimarssyni.
» Hannibal var forseti Al-þýðusambands Íslands
1954–1971 og sat á Alþingi um
nærfellt þriggja áratuga
skeið, frá 1946–1974.
» Hannibal var ráðherra1956–1958 og aftur 1971–
1973, auk annarra starfa.
ÓLAFUR Hannibalsson, sonur
Hannibals Valdimarssonar, krefst
þess að Þjóðskjalasafnið veiti honum
almennan aðgang að öllum gögnum
um símhleranir í vörslu safnsins frá
árinu 1949 til þessa dags. Til vara
krefst hann sambærilegs aðgangs og
Guðni Th. Jóhannesson sagnfræð-
ingur hlaut árið 2005 og til þrauta-
vara krefst hann gagna er varða sím-
hleranir hjá föður hans sem lést árið
1991.
Í bréfi frá Ragnari Aðalsteinssyni
hrl., lögmanni Ólafs segir m.a. að þar
sem reglur Þjóðskjalasafnsins um
aðgang að gögnunum hafi hvergi ver-
ið birtar séu þær ekki bindandi fyrir
borgarana. Verði safnið ekki við
kröfum Ólafs verður málið sótt fyrir
dómstólum, að sögn Ragnars.
Safnið ekki með lagaheimild
Í bréfi sem Ragnar sendi Þjóð-
skjalasafninu í gær fyrir hönd Ólafs,
segir að Ólafur eigi rétt á almennum
aðgangi að umræddum gögnum á
grundvelli meginreglu íslenskrar
stjórnskipunar um frjálsan aðgang
að opinberum gögnum. Það sé auk
þess brot á meginreglu um skoðana-
og upplýsingafrelsi að synja um al-
mennan aðgang að þessum gögnum.
„Gögn þau sem hér er beðið um
varða ekki öryggi landsins og hafa
ekki varðað öryggi landsins,“ segir í
bréfinu.
Um varakröfuna, þ.e. að Ólafur fái
sambærilegan aðgang og Guðni Th.
Jóhannesson sagnfræðingur, segir
að Guðni hafi fengið aðgang að órit-
skoðuðum gögnum. Síðan hafi Þjóð-
skjalasafnið borið því við að það
breyti reglum frá degi til dags eftir
því hverjir eigi í hlut hverju sinni, en
slíkt sé óheimilt. Þar að auki hafi
safnið vitnað til reglna sem hvergi
hafi birst og séu því ekki bindandi
fyrir borgarana. Hvergi í lögum sé að
finna lagaheimildir fyrir því að koma
í veg fyrir að Ólafur Hannibalsson fái
aðgang að umræddum gögnum. Þá
blasi við að Þjóðskjalasafnið brjóti
gegn jafnræðisreglu íslenskrar
stjórnskipunar ef það veiti sumum
aðgang að gögnum safnsins með skil-
yrðum en komi í veg fyrir að aðrir fái
sambærilegan aðgang. „Í íslenskum
stjórnsýslurétti er þetta kallað vald-
níðsla,“ segir í bréfinu.
Um þá kröfu að fá einungis aðgang
að gögnum sem varða Hannibal segir
að upplýst hafi verið að stjórnvöld
fylgdust með aðgerðum verkalýðs-
hreyfingarinnar með símahlerunum
og hafi þær hleranir einnig beinst að
Hannibal. Jafnframt virðist sem
hlerunum hafi verið beitt gegn þeim
sem „stjórnvöld töldu andstæðar
skoðunum ríkisstjórnarinnar“ og því
sé ekki ólíklegt að símar Hannibals
sem alþingismanns hafi verið hler-
aðir. Ekki sé heldur hægt að útiloka
að símar hans sem ráðherra hafi ver-
ið hleraðir.
Vill gögn um hleranir hjá
Hannibal Valdimarssyni
„Í íslenskum
stjórnsýslurétti
er þetta kallað
valdníðsla“
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Ráðherra Hannibal Valdimarsson samgöngu- og félagsmálaráðherra á Al-
þingi árið 1973. Við hlið hans eru Einar Ágústsson (t.v.) og Ólafur Jóhann-
esson.
Róbert R. Spanó, dósent við laga-
deild Háskóla Íslands og ritstjóri
Tímarits lögfræðinga, skrifar grein
í nýtt tölublað þess þar sem hann
fjallar um þá spurningu hvort
starfsmenn fyrirtækja geti borið
refsiábyrgð á grundvelli 10. eða 11.
greinar samkeppnislaga nr. 44/
2005.
Niðurstaða hans er sú að „vafi
leiki á því að mælt sé fyrir um
refsiverða háttsemi starfsmanna
fyrirtækja í 10. og 11. grein sam-
keppnislaga nr. 44/2005 þannig að
fullnægt sé kröfum stjórnarskrár-
innar“.
Höfundur segir ennfremur:
„Því er ítrekuð sú meginregla
refsiréttar, sem leiðir af hinni
stjórnarskrárbundnu reglu um
skýrleika refsiheimilda, að leiki
vafi á því, hvort háttsemi verði
heimfærð til refsiheimilda ber að
skýra þann vafa sakborningi í
hag.“
Þau álitamál, sem Róbert R.
Spanó fjallar um í grein sinni koma
m.a. til meðferðar í sambandi við
meint verðsamráð olíufélaganna og
þáverandi starfs-
manna þeirra.
Höfundur
kemst að þessari
niðurstöðu eftir
að hafa metið
heildstætt ýmis
sjónarmið í
þessu sambandi
„með meginreglu
1. mgr. 69. grein-
ar stjórnarskrárinnar um skýrleika
refsiheimilda að leiðarljósi … texta
10. og 11. greinar samkeppnislaga,
lögskýringargögn, samræmisskýr-
ingar við önnur ákvæði samkeppn-
islaga og eldri ákvæði laga nr. 8/
1993, dómaframkvæmdir og al-
mennar reglur hegningarlaga um
refsiábyrgð lögaðila, markmið og
tilurð 10. og 11. greinar og samspil
þeirra við 53. og 54. grein EES-
samningsins og 81. og 82. grein
Rómarsamningsins.“
Róbert R. Spanó segir í lok
greinar sinnar í Tímariti lögfræð-
inga að ástæða sé til að huga að því
sem fyrst að móta heildstæð refsi-
ákvæði, þar sem væri að finna sér-
greindar lýsingar á refsinæmu
hátterni einstaklinga í tengslum
við ólögmætt samráð milli fyrir-
tækja og/eða misnotkun á mark-
aðsráðandi stöðu, ef Alþingi telji
rök standa til þess að fyrirsvars-
menn og aðrir starfsmenn fyrir-
tækja geti borðið refsiábyrgð
vegna brota á bannákvæðum 10. og
11. greinar samkeppnislaga.
Vafi leikur á
refsiábyrgð starfs-
manna fyrirtækis
Stjórnarskrá kveður á um að vafi verði skýrður sakborningi í hag
Í HNOTSKURN
» Geta starfsmenn fyr-irtækis borið refsiábyrgð á
grundvelli 10. og 11. greinar
samkeppnislaga?
» Á því leikur vafi eigi aðfullnægja kröfum stjórn-
arskrár, segir Róbert R.
Spanó.
» Álitaefnin, sem Róbertfjallar um, munu meðal
annars koma til meðferðar í
sambandi við mál olíufélag-
anna um verðsamráð.
Róbert R. Spanó
Reiddi blóðug-
an hnífinn á loft
Morgunblaðið/Hafþór
Ónýtt Húsið er gamalt steinhús sem var einangrað með torfi. Slökkviliðið
varð að rífa klæðningu frá til að komast að eld og glóð.
Lögregla bjargaði
særðri konu úr
brennandi húsi
LITLU mátti skeika þegar lög-
reglumenn drógu meðvitundarlausa
konu sem hafði hlotið lífshættulegt
stungusár auk brunasára út úr brenn-
andi húsi á Húsavík á laugardags-
kvöld. Maður sem er grunaður um að
hafa stungið konuna og annan mann
og síðan kveikt í húsinu sneri aftur
þegar lögregla var að hlúa að konunni
og ógnaði lögreglumönnum með því að
halda blóðugum hnífi hátt á loft.
Hnífstungan kom í bak konunnar og
náði að lungum en einnig hlaut hún
brunasár. Málið er rannsakað sem til-
raun til manndráps og var maðurinn á
þeim grundvelli úrskurðaður í gæslu-
varðhald til 21. nóvember nk. af Hér-
aðsdómi Norðurlands eystra í gær. Að
sögn læknis á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri er konan úr lífshættu en
verður um sinn á gjörgæsludeild.
Maðurinn sem var stunginn hlaut ekki
eins alvarleg sár.
Að sögn Sigurðar Brynjúlfssonar,
yfirlögregluþjóns á Húsavík, hringdi
konan í Neyðarlínuna um klukkan ell-
efu á laugardagskvöld og sagðist hafa
verið stungin með hnífi í húsi við Ket-
ilsbraut. Skömmu síðar hringdi hús-
ráðandi hússins í Neyðarlínu og sagð-
ist hann einnig hafa verið stunginn en
komist til nágranna. Þegar lögregla
kom á vettvang sá hún að eldur logaði
í húsinu og magnaðist hann hratt. Sig-
urður segir að reykurinn hafi verið
svo mikill að ófært hafi verið fyrir lög-
reglumenn að komast inn. Þeir hafi þó
reynt að fara inn í forstofuna en orðið
frá að hverfa. Eftir smástund hafi þeir
síðan séð að konan hafði komist í for-
stofuna þar sem hún hneig niður. Þeg-
ar lögreglumenn stumruðu yfir kon-
unni á gangstéttinni við húsið kom
maðurinn sem grunaður er um árás-
irnar aftur á vettvang og hélt hann
blóðugum hnífi hátt yfir höfði sér.
Hann var snarlega yfirbugaður af lög-
reglu og handtekinn. Maðurinn var
verulega ölvaður og hafði hann setið
að sumbli í húsinu um kvöldið ásamt
þeim sem hann er grunaður um að
hafa stungið. Hnífurinn sem mað-
urinn beitti er með um 12 sentimetra
löngu blaði.
Eldsupptök eru ókunn en húsið er
talið ónýtt
Tæknideild lögreglunnar í Reykja-
vík aðstoðar við rannsókn málsins.
FJÖRUTÍU og sjö umferðaróhöpp
voru tilkynnt til lögreglunnar í
Reykjavík um liðna helgi en nær öll
voru þau minniháttar. Í fimm tilfell-
um stungu þeir sem ollu umferðar-
óhöppunum af. Tæplega þrjátíu öku-
menn voru teknir fyrir hraðakstur.
Þeir sem hraðast óku voru stöðvaðir á
Suðurlandsvegi og Vesturlandsvegi.
Þá var einn ökumaður stöðvaður í
Hraunbæ en bíll hans mældist á tvö-
földum leyfilegum hámarkshraða.
Ellefu voru teknir fyrir ölvunar-
akstur í Reykjavík um helgina. Einn
ók undir áhrifum lyfja og annar undir
áhrifum fíkniefna.
Fimm ökumenn stungu af