Morgunblaðið - 09.11.2006, Side 14

14 FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ÞEGAR John J. Brennan, forstjóri
bandaríska eignastýringarfyrirtækis-
ins Vanguard, tekur ákvarðanir um
fjárfestingar hefur hann í huga nokkr-
ar meginreglur sem fyrirtækið hefur
starfað eftir um árabil. Reglurnar eru
ekkert leyndarmál og eru heldur ekki
flóknar. En eins og oft er með einfald-
ar meginreglur getur verið erfitt að
fylgja þeim.
Brennan ræddi þessar meginreglur
í fyrirlestri sem hann hélt á 20 ára af-
mælisráðstefnu Glitnis eignastýringar
í gær. Í ljósi þess að Vanguard er ann-
að stærsta eignastýringarfyrirtæki í
heimi og að það jók eignir sjóðsfélaga
sinna um 52 milljarða Bandaríkjadala
í fyrra má gera ráð fyrir að ráðstefnu-
gestir hafi lagt vel við hlustir.
Vanguard heitir eftir flaggskipi
breska flotaforingjans Horatio Nel-
sons í orrustunni við Níl árið 1789 en í
henni gjörsigraði Nelson franska flot-
ann. Það er því engin tilviljun að
starfsmenn fyrirtækisins eru sagðir
tilheyra „áhöfn Vanguard“. Starfstitill
Brennans er þó ekki skipstjóri en líkt
og Nelson forðum hefur Brennan
stýrt Vanguard af mikill röggsemi og
er óhætt að segja að reksturinn hafi
gengið vel; í fyrra námu eignir sjóða
félagsins rúmlega einni billjón Banda-
ríkjadala, 68 billjónum íslenkra króna,
og á árunum 1995–2005 græddu 90%
sjóða fyrirtækisins meira en helstu
keppinautarnir. Um leið hefur fyrir-
tækið verið annálað fyrir lágan rekstr-
arkostnað, raunar þann lægsta meðal
bandarískra fyrirtækja í þessum
geira.
Erfitt að græða á tískubólum
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Brennan að fyrirtækið hefði lengi
unnið eftir fremur einföldum megin-
reglum í fjárfestingum. Sú fyrsta sem
hann nefndi var mikilvægi þess að
fjárfestar gætu treyst þeim sem þeir
vinna með Þá væri afar mikilvægt að
horfa til langs tíma en bregðast ekki
við skammtímaástandi og jafnframt
setja sér skýr markmið og gera sér
raunhæfar væntingar. Fjárfestar
yrðu aukinheldur að gæta jafnvægis í
fjárfestingum og skipta þeim á milli
hlutabréfa-, skuldabréfa og peninga-
markaða en margir freistuðust til að
einblína á þann fjárfestingarkost sem
gæfi mest af sér hverju sinni. Önnur
mikil freisting, sem fjárfestar falli
gjarnan fyrir, sé að hlaupa á eftir
tískubólum. „Tískubólur vaxa og
springa og það er mjög erfitt að græða
peninga á þeim,“ sagði Brennan. Að
lokum yrði hver og einn að setja sín
eigin markmið og taka ákvarðanir á
eigin forsendum en ekki hafa of miklar
áhyggjur af því hvað næsti maður er
að gera. „Við förum eftir þessum meg-
inreglum þegar við fjárfestum fyrir
eina billjón dollara,“ sagði Brennan.
Þó að þær virkuðu kannski einfaldar
hefði mörgum reynst erfitt að fylgja
þeim. Hann sagðist ekki sjá merki um
tískubólur á hlutabréfamarkaðnum
vestra og kvaðst raunar býsna ánægð-
ur með þróunina undanfarin ár. Menn
yrðu þó alltaf að varast eina varanlega
tískubólu; að ákveða fjárfestingar eftir
því hvernig tilteknu fyrirtæki eða sjóði
hefði gengið til þessa.
Íslenski hlutabréfamarkaðurinn
hefur hækkað gríðarlega á undanförn-
um árum og sagði Brennan að aug-
ljósasta hættan sem steðjaði að fjár-
festum væri að ganga út frá því að
markaðurinn myndi halda áfram að
hækka jafnmikið og hann hefði gert á
síðustu 4–5 árum. „Þetta gæti haldið
áfram en ekki stóla á það.“
Skipstjóri á
68 billjóna skipi
Forstjóri Vanguard fylgir einföldum meginreglum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Stjórnar John J. Brennan er forstjóri annars stærsta eignastýringar-
fyrirtækis í Bandaríkjunum. Hann horfir langt fram í tímann.
Í HNOTSKURN
» John J. Brennan er for-stjóri og stjórnarformaður
bandaríska eignarstýringarfyr-
irtækisins Vanguard Group.
» Heildareignir sjóða Vanguard eru rúmlega 1
billjón Bandaríkjadala eða
meira en 68 milljón milljónir ís-
lenskra króna.
» Rekstrarkostnaður fyr-irtækisins er sá lægsti með-
al sambærilegra fyrirtækja í
Bandaríkjunum.
» Þegar Brennan er beðinnum að gefa eitt gott ráð í
fjárfestingum svarar hann:
Lifðu ekki um efni fram og
sparaðu.
STJÓRN Stofnunar Leifs Eiríks-
sonar hefur ákveðið að veita fimm
styrki til framhaldsnáms skólaárið
2007–08. Styrkirnir eru ætlaðir ís-
lenskum námsmönnum til doktors-
eða meistaranáms við háskóla í
Bandaríkjunum og bandarískum til
náms við íslenska háskóla. Styrkirn-
ir verða að hámarki 25.000 dollarar.
26 umsóknir bárust
Þetta verður í annað skiptið, sem
stofnunin veitir slíka styrki. Fyrir
námsárið 2006–07 voru þremur
bandarískum og tveimur íslenskum
námsmönnum veittir styrkir. Sam-
tals bárust 26 umsóknir, allar mjög
góðar, sem skiptust jafnt milli land-
anna.
Umsóknarfrestur er til 1. desem-
ber. Umsóknareyðublöð verður unnt
að nálgast á vefnum undir www.leif-
ureirikssonfoundation.org. Umsókn-
ir má senda raf-
rænt eða leggja
inn á Alþjóða-
skrifstofu Há-
skóla Íslands.
Meðmæli og önn-
ur skrifleg gögn
þurfa að berast
fyrir 15. des.
Fyrir frum-
kvæði Seðla-
banka Íslands var þúsund ára af-
mælis Vínlandsfundar Leifs
Eiríkssonar minnst árið 2000 með
útgáfu minnispeninga, íslensks og
bandarísks. Jafnframt var sett á fót
af Seðlabanka Íslands og Virg-
iníuháskóla Stofnun Leifs Eiríksson-
ar og henni falið að ávaxta það fjár-
magn, sem fékkst með sölu
peninganna og veita styrki, eins og
fyrr segir, til æðri menntunar og
rannsókna.
Styrkir Stofnunar
Leifs Eiríkssonar
STYRKTARFÉLAG lamaðra og
fatlaðra hefur nú sent út happdrætt-
ismiða um land allt, í árlegu síma-
happdrætti sínu.
Öllum ágóða af happdrættinu er
varið til eflingar starfsemi félagsins,
sem rekur umfangsmestu sjúkra- og
iðjuþjálfun fyrir fötluð börn og ung-
menni á Íslandi. Árlega njóta um
1.200 manns þjónustu æfingastöðv-
ar félagsins, sem í ár fagnar því að
50 ár eru síðan félagið hóf rekstur
hennar. Um 200 börn og ungmenni
koma einnig árlega í sumar- og
helgarbúðir félagsins í Reykjadal.
Vinningar í happdrættinu eru veg-
legir að vanda, 24 bifreiðir, en dregið
verður 24. desember. Símahapp-
drættið hefur lengi verið aðalfjáröfl-
unarleið Styrktarfélags lamaðra og
fatlaðra, auk þess sem félaginu hafa
borist höfðinglegar gjafir frá ein-
staklingum og fyrirtækjum. Allt
uppbyggingarstarf félagsins hefur
byggst á velvild almennings sem hef-
ur gert félaginu kleift að skapa þá
umgjörð sem það starfar við í dag,
segir í fréttatilkynningu.
Árlegt símahappdrætti
SLF farið af stað
HIN ÁRLEGA haustráðstefna Mið-
stöðvar heilsuverndar barna verður
haldin á morgun, föstudaginn 10.
nóvember, á Grand hóteli í Reykja-
vík.
Lengi býr að fyrstu gerð
Yfirskrift ráðstefnunnar er Lengi
býr að fyrstu gerð, en meginþemað
er næring, vöxtur og forvarnir.
Ráðstefnan er ætluð starfsfólki
heilsugæslunnar á landinu öllu,
læknum, hjúkrunarfræðingum og
ljósmæðrum sem sinna ung- og smá-
barnavernd og skólaheilsugæslu.
Tilgangur hennar er að viðhalda
og auka þekkingu fagfólksins á
heilsuvernd barna frá fæðingu til 17
ára aldurs. Þá er markmiðið ekki síð-
ur það að styrkja tengsl starfsfólks-
ins persónulega og faglega og
skiptast á reynslu og hugmyndum
um fagleg málefni.
Ráðstefnan hefst klukkan níu með
ávarpi Sivjar Friðleifsdóttur heil-
brigðisráðherra. Síðan taka við fyr-
irlestrar en ráðstefnunni lýkur um
kl. 16.
Heilsuvernd barna rædd
„MÉR finnst þetta athyglisvert inn-
legg í fræðilegar umræður um málið.
Þessi gögn eru hins vegar ekki nógu
góð til þess að hægt sé að byggja á
þeim miklar ályktanir,“ segir Krist-
ján Þórarinsson, stofnvistfræðingur
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, um niðurstöður rannsóknar
sem birt var í tímaritinu Science og
greint var frá í lok síðustu viku.
Í niðurstöðum rannsóknarinnar
kemur fram að hún bendi til þess að
nær þriðjungur fiskistofna heimsins
hafi hrunið og hnignunin sé sífellt að
verða örari enda sé hún nátengd
minnkandi líffræðilegum fjölbreyti-
leika í höfunum. Útlit sé fyrir að nán-
ast engir fiskistofnar verði eftir til að
veiða um miðja öldina. Taka höfund-
ar þó fram að unnt sé að snúa þróun-
inni við.
Kristján segir að það sé ekkert
nýtt að vistfræðingar setji fram hug-
myndir um að því flóknari sem vist-
kerfin séu þeim mun stöðugri séu
þau og færari um að bregðast við
truflunum af ýmsum toga. Um þetta
hafi verið deilt í fræðunum og ekki
hafi tekist að sýna fram á réttmæti
þessara kenninga, sérstaklega varð-
andi fiskistofna. Kristján vekur í
þessu sambandi athygli á því að á
fréttasíðu í sama tölublaði Science,
komi fram það álit annarra vísinda-
manna að í rannsókninni hafi ekki
tekist að sýna fram á réttmæti kenn-
inganna.
Kristján segir að rannsóknin sé
ágætt innlegg í umræðuna. Hann
varar þó við því að unnið sé með
heildarfjölda og meðaltöl á þann hátt
sem gert sé. Þar sé blandað saman
ólíkum hlutum. Nefnir hann í því
sambandi að vafasamt sé að taka
saman stofna sem séu með of mikið
veiðiálag og sjálfbæra stofna og
leggja að jöfnu. Þarna séu settir í
einn pott stofnar sem lúti góðri fisk-
veiðistjórnun og stofnar sem stund-
aðar séu stjórnlausar veiðar úr.
Hæpið sé að spá hruni allra fiski-
stofna árið 2048 á þeim grunni. „Ég
hef ekki trú á slíkri spá,“ segir Krist-
ján.
Þurfum að vera á varðbergi
Spurður að því hvort Íslendingar
ættu að bregðast við með því að
grípa til róttækari aðgerða í fisk-
veiðistjórnun segir Kristján að menn
verði sífellt að vera á varðbergi. „Við
verðum að fylgjast áfram vel með
þróuninni og gera það sem nauðsyn-
legt er að gera til þess að hér séu
áfram stundaðar sjálfbærar fiskveið-
ar. Lengi hefur verið glímt við það
verkefni að efla þorskstofninn og við
þurfum að halda því áfram. Eins
þurfum við að vera vakandi yfir
breytingum á vistkerfinu og hvaða
áhrif þær hafa á stofnana,“ segir
Kristján Þórarinsson.
Kristján Þórarinsson segir vistfræðirannsókn athyglisvert innlegg í fræðilega umræðu
Hæpið að spá hruni á þessum grunni
Morgunblaðið/ÞÖK
Við Grímsey Kristján Þórarinsson segir landsmenn verða að fylgjast vel
með þróuninni og sjá til þess að fiskveiðarnar verði áfram sjálfbærar.
ÚR VERINU