Morgunblaðið - 24.11.2006, Page 12

12 FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
EKKI er verið að sjúkdómsvæða mæðravernd
með breytingum á skipulagi Miðstöðvar mæðra-
verndar (MM), líkt og Kolbrún Halldórsdóttir,
þingkona vinstri grænna, sagði í umræðum á Al-
þingi um MM á miðvikudag. Þetta segir Hildur
Harðardóttir, yfirlæknir á kvennasviði LSH, en
hún telur breytingarnar framfaraspor. „Í reynd er
verið að gera hið þveröfuga, það er að segja að
beina öllum heilbrigðum konum í heilsugæslu þar
sem frumheilsugæslan á að vera,“ segir Hildur.
Breytingarnar á skipulagi MM fela í sér að mið-
stöðin hættir að sinna eftirliti við þungaðar konur
og munu um tveir þriðju hlutar þeirra kvenna sem
sótt hafa þjónustu til MM sækja á sína heilsu-
gæslustöð eftir breytinguna. Um þriðjungur
kvennanna mun fá þjónustu á LSH.
Hildur bendir á að á þeim tíma sem liðinn er frá
stofnun MM hafi fleiri ljósmæður verið ráðnar til
starfa á heilsugæslustöðvum og
því tekið við fleiri konum þar.
Um 15% með alvarlega
áhættuþætti
Verið sé að beina til heilsu-
gæslunnar þeim konum sem
eru frískar og verða þá í
mæðravernd hjá ljósmóður og
heimilislækni, en konur sem
eru með alvarleg vandamál
komi á LSH. Þetta er í sam-
ræmi við leiðbeiningar sem Landlæknisembættið
gefur út um fyrirkomulag mæðraverndar í land-
inu. „Við getum búist við því að það séu um 15% af
öllum þunguðum konum sem hafa alvarlega
áhættuþætti,“ segir Hildur. Síðan er hópur
kvenna með áhættuþætti á meðgöngu sem koma í
eitt eða fleiri skipti á mæðravernd LSH en eru
annars í mæðravernd á heilsugæslustöð.
Hildur segist ekki geta séð að breytingarnar á
skipulagi MM hafi í för með sér að þjónusta við
konur með vægari áhættuþætti versni þótt þessar
konur sæki skoðanir á sinni heilsugæslustöð.
„Hagsmunum kvenna er best borgið með því að
þær fái þjónustu á sinni heilsugæslu þangað sem
þær sækja einnig almennt heilsugæslueftirlit og
ungbarnavernd,“ segir Hildur.
Hildur segist telja að breytingarnar séu til
marks um framfarir. „Þeim konum sem voru með
vandamálin var ef til vill ekki nógu vel sinnt [í
gamla kerfinu],“ segir hún og nefnir sem dæmi að
konur með sykursýki þurftu fyrst að fara á göngu-
deild sykursjúkra í Fossvogi, hitta þar lækni og
næringarráðgjafa. „Síðan þurftu þær að fara á
MM og hitta lækni og ljósmóður þar og svo gjarn-
an að koma aftur í þriðja stoppið hér á LSH til
þess að fara í sírita.“ Nú þurfi konur aðeins að fara
á einn stað og muni LSH kappkosta að konurnar
fái þá einstaklingsmiðuðu þjónustu sem þær
þurfa. Húsnæði mæðraverndar sé tilbúið á LSH
og eftir sem áður verði samfella í þjónustu.
Breytingar á mæðravernd
til marks um framfarir
Segir breytt skipulag á mæðravernd ekki fela í sér sjúkdómsvæðingu
Hildur
Harðardóttir
DOKTORSVÖRN fer fram laug-
ardaginn 25. nóvember við hugvís-
indadeild Háskóla Íslands. Þá ver
Sveinn Einars-
son leikstjóri rit-
gerð sína, A
People’s Theatre
Comes of Age –
A Study of the
Icelandic
Theatre 1860–
1920. Vörnin fer
fram í Hátíðasal
Háskólans, aðal-
byggingu, og
hefst kl. 13. Andmælendur eru dr.
Sveinn Yngvi Egilsson og dr.
Trausti Ólafsson. Athöfninni stýrir
Oddný G. Sverrisdóttir, forseti
hugvísindadeildar.
Meginkenning Sveins í þessari
ritgerð er sú, að íslenskt leikhús
hafi komist miklu fyrr til listræns
þroska atvinnumennskunnar en al-
mennt hefur verið talið. Hann
skoðar hugtök eins og áhugaleik-
list og atvinnuleiklist og kannar
hvaða merkingu svipuð hugtök á
öðrum tungumálum fela í sér. Í
kjölfar þess setur hann upp nokk-
ur viðmiðunarmörk, sem sýna að
íslensk leiklist varð ekki atvinnu-
leiklist á einni nóttu, þegar leik-
arar og aðrir leikhúsmenn fluttu
inn í Þjóðleikhúsið árið 1950 og
byrjuðu að sýna þar.
Doktors-
vörn við
hugvísinda-
deild HÍ
Sveinn Einarsson
FLUTNINGABÍL frá Flytjanda
var ekið á öryggisbita í Hvalfjarð-
argöngunum í fyrrakvöld og sat
þar fastur. Flutningabíllinn var á
leið norður í land með stóran blás-
ara á vagni en stöðvaðist í suð-
urmunna ganganna. Þar er lögleg
hámarkshæð farms 4,2 metrar og
var farmurinn á bílnum talsvert
hærri. Að sögn Más Þorvarðarson-
ar hjá rekstrardeild innanlands-
flutninga mun hæðarmælir fyrir-
tækisins hafa sýnt ranga mælingu
á athafnasvæðinu og því var lagt
af stað í góðri trú. Bílstjórinn hafi
engu að síður átt að athuga nánar
hæð farmsins en mannleg mistök
hans hafi valdið því að það var
ekki gert.
Rakst á bita
í göngunum
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur sýknað mann af ákæru um að
hafa nauðgað stúlku í aftursæti bíls í
Reykjavík í fyrra. Sannað var að
samræði hefði átt sér stað en dóm-
urinn taldi framburð stúlkunnar um
það hvort mökin hefðu verið gegn
hennar vilja afar óljósan. Benti hann
ekki skýrt til þess að ákærði hefði
beitt ofbeldi eða hótað ofbeldi, eða að
hann hefði mátt skynja að mökin
væru gegn vilja stúlkunnar.
Sálfræðiathugun á henni leiddi í
ljós mjög sterka endurupplifun
hennar á atburðum. Hún hefði hliðr-
unareinkenni, þ.e. forðaðist umræðu
tengda kynferðisafbrotum og
ákveðna staði. Þá hefði hún stöðugt
verið á varðbergi og hrædd við að
vera ein á ferli.
Maðurinn neitaði sök og vegna
vafa í málinu var hann sýknaður þótt
dómurinn tryði ekki frásögn hans
um að hann þekkti ekki stúlkuna.
Ingveldur Einarsdóttir héraðs-
dómari dæmdi málið.
Sýknaður
af nauðg-
unarákæru
Of mikill vafi lék á
sekt ákærða
EIGNARHALDSFÉLAGIÐ Samvinnutryggingar af-
henti í Ráðherrabústaðnum við Tjarnargötu í gær,
styrki til Háskólans á Hólum og til Landbúnaðarhá-
skóla Íslands á Hvanneyri. Fékk Hólaskóli 10 milljóna
króna styrk til eflingar á starfsemi sinni í samræmi við
markmiðslýsingar skólans og Landbúnaðarháskólinn á
Hvanneyri hlaut sömu styrkupphæð frá eignarhalds-
félaginu.
Á myndinni sést Axel Gíslason, hjá eignarhaldsfélag-
inu Samvinnutryggingum, afhenda Skúla Skúlasyni,
rektor háskólans á Hólum styrk skólans í Ráð-
herrabústaðnum í gær.
Morgunblaðið/Ómar
Styrkir til landbúnaðarháskóla
♦♦♦
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
„ÉG tel vert að skoða allar tillögur
sem bera það í sér að reynt sé að
stuðla að sátt í mikilvægum mál-
efnum. Það er mikil umræða um
orkunýtingu og umhverfismál í
þjóðfélaginu í dag og ég held að
okkur beri öllum skylda til þess að
fara yfir slíkar tillögur,“ segir Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir, vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins, um
hugmynd Víglundar Þorsteinsson-
ar, stjórnarformanns BM-Vallár,
sem greint var frá í Morgunblaðinu
sl. miðvikudag.
Eins og fram kom felur hug-
myndin í sér að allar sameiginlegar
auðlindir þjóðarinnar yrðu lagðar í
auðlindasjóð í sameiginlegri eigu
almennings. „Aðalmálið er að auð-
lindirnar, ef nýta á þær, skili sem
mestri arðsemi inn í samfélagið,“
segir Þorgerður, en bendir á að
ekki sé hægt að nálgast þessi mál
án þess að náttúruverndarsjónar-
mið verði sterkt höfð til hliðsjónar.
„Sáttin snýst um verndun og nýt-
ingu orkunnar. Ef við erum að tala
um sátt um nýtingu auðlinda þá
hljótum við að taka með einhverju
móti tillit til náttúruverndarsjón-
armiða,“ segir Þorgerður.
Greiðsla fyrir afnot lykilatriði
„Þetta er spennandi hugmynd
sem við eigum að skoða eins og
aðrar hugmyndir, því kjarni máls-
ins er auðvitað sá að þjóðin á þess-
ar auðlindir, hvort sem litið er til
fiskistofnana, fallvatna, fjarskipta-
rása, hafsbotnsins eða orkulinda,“
segir Ágúst Ólafur Ágústsson,
varaformaður Samfylkingarinnar.
„Við viljum að þessar auðlindir séu
nýttar en viljum einnig að greitt sé
fyrir afnotin en á það hefur skort á
öllum þessum sviðum. Við þurfum
að tryggja að auðlindir þjóðarinnar
séu tryggðar í stjórnarskrá og síð-
an þurfum við að tryggja að arð-
urinn renni með einhverjum hætti
til almennings. Þessi hugmynd Víg-
lundar er því þarft innlegg inn í
umræðuna,“ segir Ágúst Ólafur og
bendir á að það muni aldrei nást
sátt um auðlindanýtingu nema
þjóðin fái beinan arð af auðlindum
sínum.
„Mér finnst þetta mjög athygl-
isverð tillaga hjá Víglundi og auð-
vitað kemur hún vissulega til
greina í framtíðinni,“ segir Guðni
Ágústsson, varaformaður Fram-
sóknarflokksins, og tekur fram að í
sínum huga sé ekkert mikilvægara
en að finna leið út úr þeim deilum
sem verið hafa um nýtingu orku-
auðlindanna. „Ég fagna því að um-
ræðan sé að fara úr öfgafarvegi,
þar sem ekkert má, í það að leitað
sé sátta. Því það eru allir sáttir um
að ná niðurstöðu um vernd og nýt-
ingu og Jón Sigurðsson iðnaðarráð-
herra vinnur nú að því að fullum
krafti. Ég þakka því Víglundi þessa
frjóu hugsun,“ segir Guðni.
Einföldun markaðsmannsins
„Ég er ekki viss um að þetta sé
leið til þess að ná sátt um auðlinda-
nýtinguna,“ segir Katrín Jakobs-
dóttir, varaformaður Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs.
„Mér sýnist þetta vera gamla hug-
myndin um að gefa út hlutabréf á
hálendið. Það finnst mér vera týp-
ísk einföldun markaðsmannsins á
ástandinu, þar sem eignarrétturinn
og markaðsmálin eigi að bjarga
málum. Við höfum kynnt okkur þá
leið og ekki séð að hún gefist best
þegar kemur að öðrum sjónarmið-
um eins og umhverfis- og félagsleg-
um sjónarmiðum, enda er ekki að-
eins hægt að hafa efnahagslega
forsendur að leiðarljósi. Við teljum
að hafa þurfi umhverfissjónarmiðin
að leiðarljósi við stjórnun orkuauð-
lindanna.“
Magnús Þór Hafsteinsson, vara-
formaður Frjálslynda flokksins,
telur hugmynd Víglundar mjög
góða og vert að skoða. Minnir hann
á að Norðmenn hafi í tengslum við
nýtingu á olíu og gasi farið svipaða
leið. „Um það módel, þ.e. norska
olíusjóðinn, ríkir mjög mikil sátt
þar í landi og við ættum hiklaust
að íhuga það að gera það sama hér
á Íslandi varðandi okkar orkulind-
ir,“ segir Magnús og tekur fram að
sú leið sé vænlegust til að skapa
sátt um nýtinguna. „Við megum
ekki lenda aftur í endalausum deil-
um eins og við höfum staðið í sl.
aldarfjórðung um kvótakerfið. Það
þjónar ekki hagsmunum þjóðarinn-
ar að standa í slíkum illdeilum.“
Mikilvægt að skapa sátt um nýtinguna
Nær öllum varaformönnum flokkanna finnst hugmynd Víglundar Þorsteinssonar spennandi