Morgunblaðið - 07.12.2006, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 2006 33
byggðu hús á stað er hann kallaði
Húsavík. Garðar hafði vetursetu á
Húsavík og nefndi landið þá Garðars-
hólma.
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti
Íslands, sagðist í gær sannfærður um
að Garðarshólmi ætti eftir að hafa
mikil áhrif á atvinnu, ferðaþjónustu
og menningarbrag auk þess að verða
merkilegt alþjóðlegt setur sem
myndi nýtast Íslendingum á marg-
víslegan hátt.
„Margir sérfræðingar hafa á það
bent að tveir straumar muni sérstak-
lega setja svip á 21. öldina,“ sagði for-
setinn; annars vegar aukin ferðalög
fólks á milli landa og heimshluta – og
að ferðaþjónusta verði líklega helsti
vaxtarbroddur í hagkerfi heimsins á
komandi áratugum – og hins vegar
umhverfismálin; „þessi brýna spurn-
ing um það hvernig við getum aukið
farsæld okkar, styrk efnahags og lífs-
gæði fólksins án þess að stofna í
hættu loftslaginu og lífríki jarðarinn-
ar; án þess að fórna því sem afkom-
endur okkar kunna að telja mikilvæg-
ast; að geta lifað í álíka sátt við
náttúruna eins og við og fyrri kyn-
slóðir hafa í stórum dráttum gert“,
sagði Ólafur Ragnar.
Frumleiki og sóknarkraftur
Forsetinn nefndi dæmi um þjóðir
sem hefðu laðað að sér ferðamenn
síðustu áratugi með því að leggja
áherslu á menningu og sögu. Hann
sagði Íslendinga heppna að eiga í
fornsögunum frjóan arf sem hefði
verið nýttur á margvíslegan hátt og
kallaði Garðar Svavarsson auðlind,
og ekki væri seinna vænna að Íslend-
ingar og Svíar sýndu þessum arfi þá
virðingu að klæða hann í búning
þannig að hægt væri að sýna hann á
nútímalegan hátt.
Forsetinn sagðist vonast til þess að
Garðarshólmi yrði áfangastaður fyrir
þann gífurlega fjölda fólks í heimin-
um sem í vaxandi mæli velti fyrir sér
þeirri spurningu hvernig maðurinn
færi með lífríki jarðarinnar og hvern-
ig hægt væri að tryggja farsæla sam-
búð manns og náttúru á nýrri öld.
„Við höfum hér í héraðinu einstakt
sýnishorn af því hvernig sambúð
manns og náttúru hefur verið í þús-
und ár. Hvergi á Vesturlöndum er að
finna slíkt sýnishorn og mér er
reyndar til efs, þótt ég þori ekki að
fullyrða það, að nokkurs staðar á
jörðinni sé að finna slíkt sýnishorn af
sambúð manns og náttúru á síðustu
þúsund árum; náttúru sem var al-
gjörlega ónumin af manninum þegar
Garðar Svavarsson kom hingað fyrst-
ur manna, hvernig hún blasir við okk-
ur í dag annars vegar vegna þess
hvað við höfum gert en líka hvernig
ýmislegt annað samspil hefur farið
með gróðurfar og náttúru.“ Ólafur
sagði þá hugmynd að gera Garðars-
hólma að þekkingarmiðstöð fyrir um-
ræðuna um samspil manns og nátt-
úru bera vitni frumleika,
sóknarkrafti og áræði heimamanna á
Húsavík.
rn um
náttúru“
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
bjarnarson frumkvöðull á Húsavík, Ólafur Ragnar
gústsson, sveitarstjóri Norðurþings.
vík og er
Íslands
nisins.
l þess að
ölda
rningu
ægt sé að
n til að
egur
gunni er
framt að
vel efnt
óð.
„ÞAÐ Á ekki að vera ótryggara að fara í að-
gerð á einkastofu úti í bæ heldur en á sjúkra-
stofnun. Húsakynnin skipta ekki meginmáli.
Aðalatriðið er hversu hæft starfsfólkið er og í
langflestum tilvikum starfa þeir sem eru með
einkastofu jafnframt á sjúkrahúsum sem
styrkir bæði þjónustuformin. Auðvitað eru
hins vegar fleiri hendur inni á spítölum sem
geta komið fyrr til ef eitthvað fer úrskeiðis.“
Þetta segir Kristján Oddsson aðstoð-
arlandlæknir þegar leitað var upplýsinga hjá
honum í framhaldi af niðurstöðu Héraðsdóms
Reykjavíkur sem sl. þriðjudag dæmdi 28 ára
gamalli konu 23,3 milljónir króna vegna skaða
sem hún varð fyrir þegar hjarta hennar
stöðvaðist undir svæfingu í tengslum við lýta-
aðgerð sem framkvæma átti á læknastofu
stefndu læknanna tveggja í Læknahúsinu,
Domus Medica, í maí 2001. Dómurinn komst
að því að mistök hefðu verið gerð við svæf-
ingu og endurlífgun konunnar.
Að sögn Kristjáns er gott eftirlit hérlendis
með öllum heilbrigðisstofnunum í landinu,
hvort heldur það eru opinber sjúkrahús eða
einkastofur og er það eftirlit í höndum Land-
læknisembættisins. „Það er því alls ekki hægt
að segja að áhættan sé meiri á einkastofum
en sjúkrastofnunum. Vandamálið er að það
getur alltaf eitthvað komið fyrir alls staðar.
Það verður aldrei hægt að tryggja að ekkert
komi upp á.“
Þess má geta að í álitsgerð landslæknis frá
5. mars 2002 komst Sigurður Guðmundsson
að því að miðað við þær upplýsingar sem
fengist hefðu úr sjúkraskrám og með við-
tölum við þá sem að málinu komu yrði að
telja að um slys eða óhapp hefði verið að
ræða sem ekki hefði verið hægt að sjá fyrir.
„Ekki er hægt að rekja þetta til vanrækslu
eða kunnáttuleysis læknanna sem að málinu
komu,“ segir í álitinu. Stuttu áður í sama áliti
kemur fram að líklegt þykir að notkun
hjartarits og koltvísíringsmælis hefði auð-
veldað og flýtt fyrir greiningu á því ástandi
sem leiddi til öndunar- og hjartastopps. „Lík-
legt er einnig að notkun rafstuðstækis fyrr í
ferlinu hefði getað flýtt fyrir meðferð. Ekki
er þó skylt að nota áðurnefnd tæki við svæf-
ingar á Íslandi að svo komnu máli. Rafstuð-
stæki var til staðar á skurðstofunni en mat
þeirra sem unnu að endurlífgun sjúklingsins
var það að ekki væri tími til þess að ná í það
og kveikja á því,“ segir í álitsgerðinni.
Innan við mínútu tekur að
kveikja á hjartarafstuðstæki
Í samtali við Vilhjálm H. Vilhjálmsson, hrl.
og lögmann konunnar, sagði hann álitsgerð
landlæknis á sínum tíma hafa valdið konunni
og aðstandendum hennar mikilli undrun og
sorg. Vilhjálmur bendir á að niðurstaða
dómsins og álit landlæknis byggist á sömu
staðreyndum og gögnum, því sé afar fróðlegt
að hversu ólíkum niðurstöðum dómurinn ann-
ars vegar og landlæknir hins vegar hafi kom-
ist. Tekur hann fram að niðurstaða dómsins
sé að sínu mati mun betur rökstudd, en í
dómnum sátu tveir sérfræðingar, annars veg-
ar Alma Möller, sérfræðingur í svæfinga- og
gjörgæslulækningum, og hins vegar Þor-
steinn Blöndal, sérfræðingur í lungnalækn-
ingum.
Eitt af því sem gagnrýnt er harðlega í
dómnum er að læknarnir tveir skuli ekki hafa
látið sækja hjartarafstuðtæki sem var í
grennd við skurðstofuna og notað það til þess
að koma hjarta konunnar úr sleglatifi í réttan
takt. Aðspurður hvort ástæða þyki til þess að
hafa rafstuðstæki við höndina í svæf-
ingaaðgerðum segir Kristján nauðsynlegt að
hafa slík tæki nálægt og ætti það að vera auð-
veld framkvæmd, oftast nær eru tækin á hjól-
um og gangi fyrir rafhlöðum. Kristján bendir
einnig á að í langflestum tilvikum taki innan
við eina mínútu frá því kveikt er á rafstuðs-
tæki þar til það sé tilbúið til notkunar.
Telur ekki ótryggara að
fara í aðgerð á einkastofu
Héraðsdómur telur að mistök hafi verið gerð við svæfingu og endurlífgun
Morgunblaðið/Golli
Læknahúsið Dómurinn komst að því að mistök hefðu verið gerð við svæfingu og endurlífgun
konunnar í lýtaaðgerð sem framkvæma átti á læknastofu í Læknahúsinu, Domus Medica.
Í HNOTSKURN
»Landlæknisembættið tekur við kvört-unum sjúklinga er varða faglega starf-
semi innan heilbrigðisþjónustu, en þar er
einkum átt við skoðun, rannsóknir, með-
ferð og/eða eftirlit, auk brota á þagn-
arskyldu, vottorðagjöf, meðferð trúnaðar-
upplýsinga, upplýsingagjöf til sjúklings
og aðgengi að sjúkraskrá.
»Samtals bárust 290 kærur til land-læknis í fyrra frá almenningi og fjölg-
aði þeim úr 244 kærum árið áður eða um
46. Flestar voru kærurnar vegna rangrar
meðferðar eða 58 og vegna ófullnægjandi
meðferðar 50. Flestar kærurnar voru
vegna LSH eða 86, en næstmest var kvart-
að undan einkastofum.
»241 máli af þessum 290 var lokið í feb.2006 og höfðu þá 91 þeirra verið stað-
fest að hluta eða að öllu leyti sem er hærra
hlutfall en árið áður. 64 lauk með ábend-
ingu. 18 með aðfinnslu, 3 með lögform-
legri áminningu og 2 með leyfissviptingu.
r, hefur
rkefnisins
ands. Ólaf-
savík í
ma voru
ginkona
r Svíakon-
ði hann
gmynd
baki frum-
Garð-
m Svía og
fólk og
ningu um
t-
s að sýna
sam-
. Hann
ingeyinga
egar
ss; „á
nar
segir það
óta eitt-
ðanna í
ólma, til
árið 870
iginlegri
ensku.
rnig löndin
k og
u Húsvík-
ngjar
di, hefðu
stökum
“ Sendi-
njulegt að
je Wilkens
ík hátíð
ð með til-
sl Íslands
aukast.“
eiri ferða-
a Íslands.“
jöf og bað
æsta ári í
andanna.
nga
SAMKVÆMT dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur má ljóst vera að 28
ára gömul kona, sem fékk
hjartastopp í svæfingu og hlaut
af því alvarlegan heilaskaða, hafi
orðið fyrir alvarlegum súrefn-
isskorti í svæfingu í maí 2001
sem ekki hefði átt að eiga sér
stað ef rétt hefði verið staðið að
vöktun og framkvæmd svæf-
ingar.
„Svæfingin var óhjákvæmileg-
ur þáttur í umræddri aðgerð.
Bar [svæfingalæknirinn] ábyrgð
á vöktun og framkvæmd svæf-
ingar en endurlífgun var á
ábyrgð beggja stefndu [þ.e. bæði
svæfingalæknis og lýtalæknis].
Enda þótt sök stefndu á upphaf-
legum mistökum í aðgerðinni sé
þannig ekki jöfn er á það að líta
að þeir stóðu sameiginlega að
henni og bera því, eins og atvik-
um er háttað, óskipta bóta-
ábyrgð gagnvart stefnanda á af-
leiðingum aðgerðarinnar,“ segir
í dómnum.
Tekið er fram í dómnum að
loftskipti um barkarennu voru
ófullnægjandi, en að konan hafi
verið meðhöndluð með hjarta-
hnoði og öndun með grímu. Að
mati dómsins hefði verið réttara
að beita fyrr sérhæfðri endur-
lífgun með hjartastuði og er tek-
ið fram að líklegt megi telja að
tjón konunnar hefði orðið minna
hefði rafstuði verið beitt fyrr í
stað þess að bíða eftir neyð-
arbílnum í að minnsta kosti sex
mínútur.
Í niðurstöðu dómsins kemur
fram að telja verði ólíklegt að
grönn barkarenna hafi skipt
sköpum, en hún var grennri en
venjulega er notuð hjá fullorðnu
fólki í svæfingu. Hafi bark-
arennan legið rétt með því að
vera í barkanum hefði ekki átt
að vera neinum vandkvæðum
bundið að anda fyrir stefnanda.
Vitnað er til álitsgerðar land-
læknis frá 5. mars 2002 þar sem
fram kemur að svæfingalækn-
irinn hafi talið súrefnismettun
og loftskipti ófullnægjandi vegna
loftmótstöðu og mikils loftleka
meðfram barkarennunni. Hann
hafi því fjarlægt barkarennuna
og andað fyrir sjúklinginn með
andlitsgrímu og við það hafi súr-
efnismettun batnað.
Tekið er fram í dómnum að sú
staðreynd að súrefnismettun lag-
ig hefur að geyma slíkan sírita,
var tiltækt í grennd við skurð-
stofuna, en engin tilraun var
gerð til að láta sækja og nota
tækið þrátt fyrir að auk
læknanna tveggja væru tveir
hjúkrunarfræðingar á skurðstof-
unni. Er ljóst af gögnum málsins
að rafstuð, sem kom hjartanu úr
sleglatifi í réttan takt, var ekki
gefið fyrr en að minnsta kosti
sex mínútum eftir að púlsleysi
greindist. Vitað er að því fyrr,
sem rafstuði er beitt við slegla-
tifi, þeim mun betur farnast
sjúklingi. Þar eð fjórir heilbrigð-
isstarfsmenn voru á staðnum átti
að vera unnt að sækja og virkja
tækið og þau rök stefndu, að
þeir hafi ekki viljað yfirgefa
stefnanda til að sækja tækið, eru
því haldlaus. Þá má og benda á
að þegar svæfingalæknirinn var
búinn að fjarlægja barkarennuna
hefði hann átt að koma fyrir
rennu í barka að nýju og þá
frekar með þrýstingsbelg þar
sem sú tilhögun tryggir loft-
skipti betur en öndun um and-
litsgrímu.“
aðist ekki þegar svæfingalækn-
irinn andaði fyrir stefnanda með
100% súrefni áður en bark-
arennan var fjarlægð og að súr-
efnismettunin lagaðist eftir að
barkarennan var tekin og andað
á andlitsgrímu þykir veita líkur
fyrir því að lega barkarennu hafi
á þeim tímapunkti verið röng og
hún verið í vélinda í stað barka
en það gæti skýrt það sem aflaga
fór. Er því mögulegt að lega
barkarennu hafi annað tveggja
getað verið röng frá upphafi eða
rennan hafi færst til síðar.
Ekki notast við rafstuðstæki
Fram kemur í dómnum að við-
brögð stefndu, eftir að púlsleysi
var staðfest, voru þau að fram-
kvæma hjartahnoð og öndun um
andlitsgrímu þar til neyðarbílsá-
höfn kom. Tekið er fram að rétt
var að kalla þegar í stað til neyð-
arbíl og leggja áherslu á hjarta-
hnoð auk öndunarhjálpar. „Hins
vegar verður að geta þess að
venjan er við slíkar aðstæður,
þegar fagfólk á í hlut, að greina
ástæður púlsleysis með því að
tengja hjartalínuritssírita.
Hjartarafstuðstæki, sem einn-
Minnka hefði mátt tjón með rafstuði

Meira á mbl.is/ítarefni