Morgunblaðið - 23.08.2007, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann
Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Anna Sigríður Einarsdóttir, annaei@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi,
gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv.
Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
„ÞETTA var mjög árangursríkur og efnis-
mikill fundur,“ segir Ólafur Ragnar Gríms-
son, forseti Íslands, um kynningarfund um
loftslagsbreytingar og orkumál á Bessastöð-
um sem bandaríski öldungadeildarþingmað-
urinn Barbara Boxer, formaður umhverf-
isnefndar öldungadeildar Bandaríkjaþings,
sat í gær. Að sögn Ólafs Ragnars er heim-
sókn Boxer enn ein staðfestingin á því að
áhrifaríkir aðilar í Bandaríkjunum hafi mik-
inn áhuga á því að byggja ítarleg tengsl við
Íslendinga á sviði hreinnar orku og loftslags-
breytinga.
Ólafur Ragnar átti fyrr á þessu ári fjölda
funda með áhrifamönnum í stjórnmála-, við-
skipta- og háskólalífi Bandaríkjanna. „Það er
eindregin niðurstaða mín að loftslagsbreyt-
ingarnar, krafan um hreina orku og sú
tækniþekking sem Ísland hefur fram að færa
skapar okkur möguleika á að þróa afar
mikilvægt og arðbært samstarf við Banda-
ríkin á þessu sviði,“ segir Ólafur Ragnar og
tekur fram að þegar sé búið að stíga fyrstu
skrefin. Bendir hann í því samhengi á að þeg-
ar sé búið að leggja fram frumvörp bæði í
fulltrúadeild og öldungadeild Bandaríkja-
þings um viðamikinn stuðning við jarðhita-
framkvæmdir og jarðhitarannsóknir í
Bandaríkjunum.
Að sögn Ólafs Ragnars lýsti Barbara Box-
er á fundinum þeirri skoðun sinni að orku-
málin væru stóra öryggismál 21. aldarinnar.
„Hún lýsti því eindregið yfir að það væri
henni mjög að skapi að þegar kalda stríðinu
væri lokið og ekki væri lengur þörf á dvöl
bandarískra hermanna á Íslandi þá yrði þró-
uð samvinna á sviði tæknilausna, vísinda
hreinnar orku og baráttunnar gegn loftslags-
breytingum sem væri stóra öryggismál 21.
aldarinnar. Hún minnti í því sambandi á það
að olían, og hve háðir Bandaríkjamenn væru
innflutningi á henni frá öðrum löndum, væri
stærsta öryggisvandamál Bandaríkjanna,“
segir Ólafur Ragnar.
Á fundinum í gær fluttu íslenskir vísinda-
menn og sérfræðingar stutt erindi, m.a. um
breytingar á íslenskum jöklum, um nýtingu
jarðhita, um niðurdælingu koltvísýrings í
jarðlög og um íslenska vetnisverkefnið. Að
þeim loknum fóru fram almennar umræður.
Barbara Boxer sækir kynningarfund um loftslagsbreytingar og orkumál á Bessastöðum
Morgunblaðið/Kristinn
Fundað á Bessastöðum Fundinn sátu m.a. Þórunn Sveinbjarnardóttir, Ólafur Ragnar Grímsson, Carol van Voorst og Barbara Boxer.
Stóra öryggismál 21. aldarinnar
STURLA Böðvarsson,
forseti Alþingis, telur ekki
eðlilegt að forsætisnefnd
þingsins taki upp einstök
mál sem séu uppi á borð-
um hjá Ríkisendurskoðun,
enda séu þau mál til með-
ferðar hjá fjárlaganefnd
sem hafi það hlutverk
með höndum á vegum
þingsins.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir, fyrsti
varaforseti Alþingis, sagði í Morgunblaðinu
í gær að hún teldi eðlilegt að forsætisnefnd
ræddi framkvæmd fjárlaga í ljósi þeirrar
deilu sem upp er komin um framlög vegna
Grímseyjarferju og var Sturla spurður
hvort hann teldi sig vanhæfan til að koma
að því máli í ljósi þess að hann var sam-
gönguráðherra þar til í vor.
„Hins vegar tel ég eðlilegt að Ríkisend-
urskoðun geri forsætisnefnd grein fyrir
þeim deilumálum sem upp hafa komið um
framkvæmd fjárlaga,“ sagði Sturla og bætti
við að hann sæi ekki að hann væri vanhæfur
sem forseti Alþingis til að koma að umfjöll-
un um þau mál almennt á vettvangi forsæt-
isnefndarinnar. Hann benti einnig á að í
gildi væru lög um framkvæmd fjárlaga og
hugsanlega þyrftu að koma til skoðunar
lagabreytingar í þeim efnum með það að
markmiði að bæta samskipti löggjafarvalds-
ins og framkvæmdavaldsins að þessu leyti.
Fundur forsætisnefndar Alþingis hefur
verið boðaður á mánudag og þriðjudag í
næstu viku og verða þar til umfjöllunar
þingstörfin í vetur og ýmis mál þeim tengd.
Til þess fundar mæta fulltrúar Ríkisend-
urskoðunar og umboðsmaður Alþingis eins
og venja er á þessum tíma árs.
Telur sig ekki vanhæfan
Sturla Böðvarsson
KRISTJÁN L. Möller
samgönguráðherra seg-
ist ekki geta séð að Einar
Hermannsson sitji undir
ærusviptingu vegna
sinna orða, en útilokar þó
ekki viðbrögð af sinni
hálfu ef fjárlaganefnd
tekur þátt Einars í ferju-
málinu til skoðunar og
metur ábyrgð hans minni
en yfirlýsingar ráðherrans í fjölmiðlum hafa
gefið í skyn. Hann hafi aldrei lýst ábyrgð-
inni á hendur Einari.
Einar, sem er skipaverkfræðingur og
ráðgjafi, ritaði fulltrúum í fjárlaganefnd ný-
lega bréf þar sem hann krafðist þess að
ábyrgð hans í málinu yrði skoðuð nánar.
Vildi ráðherra ekki tjá sig frekar um málið
að svo stöddu en sagði það sitt helsta um-
hugsunarefni að klára mál Grímseyjarferju far-
sællega.
Ferjumálið er erfðagóss
„Þetta mál er auðvitað erfðagóss sem kom til
mín frá fyrri tíma. Það sem ég er mest upptek-
inn við núna er að sigla málinu í höfn og gera úr
ferjunni nothæft og gott skip með hagsmuni
Grímseyinga og ríkissjóðs að leiðarljósi,“ segir
Kristján.
Ráðstafanir samgönguráðherra í kjölfar
margumræddrar skýrslu ríkisendurskoðunar
eru nú komnar til framkvæmda, en verkefna-
hópur sem hann fól Vegagerðinni að mynda eft-
ir að skýrslan kom út fundaði í fyrsta sinn í
gær. Á fundinum var rætt um nýja verkáætlun
og nýja kostnaðaráætlun fyrir það sem eftir er
af verkinu. Þá er stjórnsýsluúttekt Ríkisendur-
skoðunar á Vegagerðinni að sögn einnig að
komast í gang.
Situr ekki undir ærusviptingu
Kristján L. Möller
Eftir Gunnar Pál Baldvinsson
gunnarpall@mbl.is
SÉRSTÖK matsnefnd um verðmæti
vatnsréttinda vegna Kárahnjúka-
virkjunar úrskurðaði í gær að Lands-
virkjun bæri að greiða vatnsréttar-
höfum rúma 1,6 milljarða króna
vegna eignarnáms réttindanna. Lög-
maður eins landeigendahópsins segir
niðurstöðuna koma sér á óvart en
segir ákveðinn sigur felast í sérat-
kvæði eins nefndarmanna.
Landeigendur höfðu talið eðlileg-
ast að réttindin yrðu metin á um 60
milljarða króna og miðuðu við verð
sem vatnsréttarhafar hafa fengið á
markaði vegna smávirkjana. Úr-
skurðarnefndin taldi hins vegar að
miða ætti bæturnar við ákveðið hlut-
fall af stofnkostnaði Kárahnjúka-
virkjunar, með svipuðum hætti og
gert var með Blönduvirkjun. Hilmar
Gunnlaugsson, lögmaður nokkurra
landeigenda, segir þessa aðferða-
fræði furðulega. „Blönduvirkjun var
reist í allt öðru viðskipta- og lagaum-
hverfi og þá lá ekki fyrir orkusölu-
samningur […]. Við höfum nú fullt af
dæmum þar sem vatnsréttarhafar
hafa fengið miklu meira fyrir vatns-
réttindi sín í tengslum við litlar virkj-
anir. Þetta er stór virkjun og þá þurfa
vatnsréttarhafar að bera samfélags-
legan kostnað af framkvæmdinni.“
Hilmar bendir á að öll virkjanleg
vatnsréttindi á landinu séu 11,7 millj-
arða króna virði, standist mat nefnd-
arinnar, því þarna sé um að ræða 13,6
prósent af virkjanlegu vatnsafli á Ís-
landi. „Ég yrði ekki hissa ef sam-
keppnisaðilar Landsvirkjunar héldu
því fram að verið væri að afhenda fyr-
irtækinu orkugjafa á undirverði.“
Landsvirkjun hafði metið réttindin
á 150-375 milljónir króna en Þórður
Bogason, lögmaður Landsvirkjunar,
bendir á að matsnefndin hafi fallist á
ýmis mikilvæg sjónarmið sem Lands-
virkjun hélt fram. Því sé t.a.m. hafnað
að samningar vegna smávirkjana séu
sambærilegir við Kárahnjúkavirkjun.
„Þeir líta til þess að þarna var samið
við einn stóran raforkukaupanda í
stað þess að miða við hinn almenna
markað, hvort svo sem það er hér-
lendis eða erlendis,“ segir Þórður.
Spurður hvað valdi því að nefndin
meti réttindin miklu verðmætari en
Landsvirkjun gerði segir Þórður að
þar komi nokkur atriði til, m.a. að ein-
greiðsla bótanna komi ekki til lækk-
unar, og að stærð virkjunarinnar eigi
ekki að leiða til lægri bóta. Farið verði
yfir niðurstöðuna á næstu dögum.
Réttindin metin á 1,6 milljarða
Í HNOTSKURN
»Landsvirkjun hafði metiðvatnsréttindin á 150-375
milljónir.
»Sérstök matsnefnd meturþau nú á rúmar 1.600 millj-
ónir.
» Íslenska ríkið er stærstivatnsréttarhafinn sam-
kvæmt úrskurði óbyggða-
nefndar frá því í sumar og á
70% réttindanna.
 Landeigendur vildu miða við verð sem vatnsréttarhafar hafa fengið á markaði vegna smávirkjana
 Ríkið á 70% réttindanna eftir úrskurðinn  Lögmaður segir aðferðafræðina furðulega
Morgunblaðið/ÞÖK
Markaðsvirði Matsnefnd um verðmæti vatnsréttinda úrskurðaði í gær.
 Engin sátt | Miðopna