Morgunblaðið - 23.08.2007, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Skógarhlíð 18 · 105 Reykjavík
Sími: 591 9000 · www.terranova.is
Akureyri sími: 461 1099
Hafnarfjörður sími: 510 9500
Bibione á Ítalíu
Pineda Aparthotel 26. ágúst
Frá kr. 29.995
Kr. 29.995
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og 2 börn, 2-11 ára, í
stúdíó m/morgunverði í viku. Aukavika kr. 23.000 á mann.
Kr. 39.990
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna, í stúdíó m/morgunverði
í viku. Aukavika kr. 23.000 á mann.
Terra Nova býður nú einstakt tilboð á gistingu í stúdíóíbúðum á
Pineda Aparthotel á Bibione. Stúdíóin eru mjög smekkleg, með
eldunaraðstöðu, baðherbergi með sturtu, tvíbreiðum svefnsófa
og kojum fyrir 2 börn, sjónvarpi og loftkælingu. Á ströndinni er
innifalin sólhlíf, sólstóll og sólbekkur fyrir hvert stúdíó en enginn
garður er við hótelið. Örstutt er á ströndina. Morgunverður er
innifalinn. Bibione er sannkölluð paradís, fyrir fjölskyldur jafnt
sem einstaklinga.
Ótrúlegt verð - aðeins örfá sæti í boði!
Eftir Ásgeir H. Ingólfsson
asgeirhi@mbl.is
HVAÐ eiga sjónvarpsþættir í
Bandaríkjunum, Kenía, Úkraínu og
Íslandi sameiginlegt og hvað geta
höfundar þeirra og framleiðendur
lært hver af öðrum? Katrina Wood,
stofnandi MediaXchange, hefur
haldið námskeið í öllum þessum
löndum um sjónvarpsþáttagerð - en
námskeiðið hérlendis hófst í gær.
Um er að ræða þriggja daga nám-
skeið sem haldið er í Smárabíói þar
sem fjallað er um hvernig hægt sé
að þróa dramaþætti fyrir sjónvarp.
Katrina er í Kiev þegar ég heyri í
henni, en þar er hún að hjálpa
Úkraínumönnum að þróa spjallþátt
í stíl Opruh Winfrey og mun í þeim
tilgangi síðar fara með þau til
Bandaríkjanna til þess að fylgjast
með vinnu við þætti Ellen DeGene-
res og Jays Lenos. Katrina er fædd
í Kenía, er bresk að uppruna en
hefur búið síðustu 30 ár í Banda-
ríkjunum. Það var í kjölfar þess að
hún fór aftur til Kenía að gera sjón-
varpsþætti fyrir BBC sem þetta
verkefni hófst og inn í það fléttaðist
einnig vinna hennar fyrir samtökin
Women in Film and Television.
Verkfærakassi og einkatímar
Á námskeiðinu er fyrst farið í
grunnþætti þess að þróa sjónvarps-
þátt. Seinni dagana tvo heldur
Laura Hutzler fyrirlestur um það
sem hún kallar Verkfærakassa til-
finninganna - „The Emotional Tool-
box“ - en einnig verða einkatímar
báða dagana með Hutzler, Carol
Flint og David W. Zucker. Sá síð-
astnefndi sér um sjónvarpsdeild
Scott Free Production, en fyr-
irtækið heitir eftir eigendunum,
bræðrunum Ridley og Tony Scott
sem báðir eru meðal þekktustu
kvikmyndaleikstjóra Breta.
Zucker hefur komið að þáttum á
borð við ER, Judging Amy, The
Numb3rs og Murphy Brown, ýmist
sem handritshöfundur eða framleið-
andi. Nú hefur hann nýlokið vinnu
við mini-seríuna The Company
(sem SkjárEinn hefur sýningar á
mánudaginn 24. september) sem
fjallar um 40 ára sögu CIA með
Chris O’Donnell, Alfred Molina,
Michael Keaton og Natascha McEl-
hone í aðalhlutverkum, en þættirnir
voru upphaflega hugsaðir sem bíó-
mynd sem Ridley ætlaði að leik-
stýra sjálfur. „Hann var líka mjög
virkur í öllu ferlinu, frá því að ráða
leikara og að vinna með leikstjór-
anum og klipparanum,“ segir Zuck-
er sem ber bræðrunum vel söguna.
„Þeir vinna mjög náið með hug-
myndasmiðum okkar og Tony leik-
stýrði fyrsta þættinum í fjórðu ser-
íu Numb3rs.“
Þar sem handrits-
höfundarnir ráða
En er ekki hætta á að svona
námskeið steypi alla í sama mót og
allur heimurinn byrji að framleiða
bandarískt sjónvarpsefni? „Nei, við
erum ekki að troða okkar hug-
myndum á aðra heldur aðeins að
leyfa þeim að læra af okkar aðferð-
um. Sá lærdómur er gagnvirkur og
mín reynsla er sú að þegar við för-
um að tala saman þá komumst við
fljótt að því hversu margt við eigum
sameiginlegt. Þetta snýst um að
læra af menningu hvert annars og
skiptast á hugmyndum og reynslu-
sögum.“Það sem einkennir banda-
ríska sjónvarpsþætti er að sögn
Zuckers fyrst og fremst tvennt.
Annars vegar lengd þáttanna, en
hver sería er iðulega rúmlega tutt-
ugu þættir. Hins vegar er það þátt-
ur handritshöfundanna sem er mun
stærri en í flestum Evrópulöndum.
„Það eru höfundarnir sem bera
ábyrgð á listrænni sýn þáttanna, og
þar má nefna menn eins og David
Kelly og Adam Sorkin. Í Bretlandi
kemur til dæmis handritshöfund-
urinn fyrst til sögunnar eftir að bú-
ið er að selja þáttinn, en í Banda-
ríkjunum ertu að kaupa rödd
höfundarins ekki síður en kons-
eptið.“ Af þessu hefur leitt það sér-
bandaríska fyrirbæri að starf fram-
leiðanda og handritshöfundar er oft
keimlíkt, og oft sömu menn sem
sinna því. Handritshöfundar í
bandarísku sjónvarpi hafa því tölu-
vert vald á meðan kollegar þeirra í
kvikmyndaiðnaðinum fá sjaldnast
neinu að ráða og mega iðulega þola
það að skipt sé um handritshöfund
oft á einni tveggja klukkutíma
mynd.
Íslendingum kennt
að búa til sjónvarpsþætti
The Company Íbyggnir menn á skrifstofu CIA þegar enn mátti reykja í op-
inberum byggingum og gamla góða Rússagrýlan var enn við góða heilsu en
enginn hafði heyrt um Al kaída.
LENGI var von á einni! Þús-
fjórðungi eftir seinni gerð Händ-
els af óratóríunni Ísrael í
Egyptalandi (18 árum eftir frum-
gerðina frá 1739) var hún loks
frumflutt héðra í Skálholti 17.8.
og í Reykjavík s.l. sunnudag. Að
vísu langt í frá einsdæmi um al-
þjóðleg stórverk yngri eða eldri,
því þótt slíkum fari fækkandi
bíða enn tugir færis í okkar um-
fangslitla tónlistarlífi. En að
fenginni þessari fyrstu lifandi
reynslu spyr maður sig samt og
óhjákvæmilega: hví í ósköpum
ekki fyrr?!
Það er nefnilega leitun að
skemmtilegra síðbarokks-
öngverki, enda mun frásögn
Gamla testamentisins um und-
ankomu Ísraelsmanna úr þrælk-
uninni í landi Faraós á 13. öld f.
Kr., er nær hámarki með plág-
unum sjö og þurrskóaða flótt-
anum gegnum Rauðahaf, með
þakklátustu
viðfangsefna
dramasöngrita.
Og Händel (að
þýzk-norrænni
hefð, þótt skrif-
aði sig „Hand-
el“ eftir vista-
skiptin til
Lundúna)
kunni greini-
lega að gera sér mat úr því, jafn-
vel þótt Bretar tækju furðu-
snemma upp á að valta yfir
firnalitauðugu orkestrun hans
með allt of stórum kórum. Fyrst
seint á nýliðinni öld, eftir tveggja
alda misþyrmingu, opnuðust eyru
manna fyrir hverju þeir höfðu
misst af, þegar upphafsstefnan
leiðrétti loks þann styrkójöfnuð
er dulið hafði raunverulegu töfra
verksins.
Þetta bráðnauðsynlega jafn-
vægi naut sín sem betur fór til
fullnustu þegar 24 manna vir-
túósasveitin frá Haag mætti 25
söngvurum Scholae Cantorum í
þéttskipaðri Hallgrímskirkju á
sunnudag. Og í stuttu máli sagt
var þvílík unun að flutningnum
að tíminn þaut hjá sem orr-
ustuþota á eftirbrennara. Hljóm-
sveitin var í engu minna topp-
formi en í nýliðinni h-moll messu
Bachs, og hvað elítusöng SC
varðar þá ætti aðeins að vera
tímaspursmál hvenær kórinn tek-
ur að raka saman verðlaun og við-
urkenningar á alþjóðavettvangi.
Heildarskýrleikinn var jafnvel enn
tærari en í messunni, en burtséð
frá helmingi smærri kór en Mót-
ettukórnum má það sumpart
skrifa á hagnýtan rithátt Händels
þar sem þrautreyndur leik-
húsmaðurinn sneið sér ávallt
stakk eftir því sem gerði sig bezt í
hljómburði og hlustun.
Hin hlutfallslega fáu einsöngs-
og tvísöngsatriði voru í mjög góð-
um höndum. Fremst ber að telja
afburðaframlag Robins Blaze, er
hefði vafalítið náð óskoruðum
heimsyfirráðum á sínu raddsviði
fyrir rúmri hálfri öld þegar
kontratenórar létu fyrst [aftur] á
sér kræla. Verra er að gera upp á
milli hinna í litlu plássi, en þó var
eftirtektarvert hvað hinn ört vax-
andi tenór Eyjólfur Eyjólfsson,
eftir hálfslappan kólóratúr í Sac-
red raptures (I), sótti afgerandi í
sig veðrið í The enemy said (III).
Flúrsöngur er sérsvið sem skilj-
anlega á því erfiðara uppdráttar
sem tækifærin gerast færri, eins
og borið hefur á hérlendis. Hitt
var þó markverðast eftir glæsilega
h-moll messu hvernig Hörður Ás-
kelsson og hans fólk gátu jafnvel
gert ívið betur aðeins viku síðar.
En hér þrýtur því miður stjörnur,
því sex gefast ekki innan hins nú-
verandi ramma.
Komið í stjörnuþrot
TÓNLIST
Hallgrímsskirkja
G.F. Händel: Ísrael í Egyptalandi. Kirstín
E. Blöndal S, Elfa M. Ingvadóttir S, Robin
Blaze KT, Eyjólfur Eyjólfsson T, Alex Ash-
worth bar., Hrólfur Sæmundsson bar.,
Benedikt Ingólfsson B ásamt Alþjóðlegu
barokksveitinni í Haag og Kamm-
erkórnum Schola Cantorum. Stjórnandi:
Hörður Áskelsson. Sunnudaginn 19.
ágúst kl. 19.
Kirkjulistahátíð  Ríkarður Ö. Pálsson
G. F. Händel
ÆTLA mætti að heiti nýjasta mynd-
listargallerísins í Reykjavík, Gallerí
Ágúst, sé dregið af opnunarmánuði
þess. Það er til húsa á Baldursgötu
12. Á fyrstu sýningu
gallerísins, „Fenó-
mena“, blása alþjóðlegir
vindar og er sjónum
beint að sígildum átaka-
vettvangi: ímynd og
sjálfsmynd konunnar.
Bandarískur sýning-
arstjóri, Marangela Ca-
puzzo, hefur parað sam-
an þær Ásdísi Sif
Gunnarsdóttur og hina
argentínsku Rakel Ber-
nie á sýningu sem sam-
anstendur af teikn-
ingum, skúlptúrum,
myndbandsverki og af-
leiddum myndum þess.
Ýmsir þræðir – og fjaðr-
ir – liggja á milli verka listamann-
anna tveggja.
Fantasían og annarleikinn eru
grunntónn myndbandsverks Ásdísar
Sifjar „The Performance Call Girl“
þar sem blandast saman sjálfskoðun
listamannsins og samsömun við
símavændiskonur. Brotakennd frá-
sögn verksins miðlar einsemd þess
sem virðist á einhvern hátt búa í lok-
aðri tilveru eða hugarheimi sem ekki
verður brotist út úr þrátt fyrir sam-
skiptaþrá. Meðvituð um augnaráð
áhorfandans bregður Ásdís Sif sér, í
verkinu, á leikrænan hátt (upp-
runalega í beinni útsendingu á net-
inu) í ýmis gervi og mátar sig við
kvenímyndir. Hún skírskotar til
stöðu konunnar sem viðfangs hins
karllæga sjónarhorns, ekki síst í
kvikmyndum og annarri afþreying-
armenningu, og til þess hvernig slíkt
sjónarhorn hreiðrar um sig í sjálfs-
myndinni og hlekkjar hana á bás.
Listamaðurinn skapar þar áhuga-
vert rými með notkun skjáa af ýmsu
tagi í innsetningu sinni – sjónvarps-
skjáa, tölvuskjáa, glugga og spegla/
speglunar. Heildarinnsetningin felur
í sér að myndbandsverkið, eða hlutar
þess, er sýnt í ýmsum formum. Sjón-
rænir áhersluþættir og formræn
uppbygging verksins nýtur sín þó
best þar sem því er varpað beint á
veggi sýningarrýmisins. Þar nær það
að hreyfa við skynjun sýningargesta
og gera hann móttækilegri fyrir sál-
fræðilegum þáttum þess.
Kvenímyndirnar í fallega unnum
teikningum Rakelar Bernie ganga
lengra í hamskiptunum: þar sjáum
við fiðruð og vængjuð háskakvendi
sem snúa hlutunum við og virðast
hafa gert áhorfandann að viðfangi
sínu – þær eru meðvitaðar sjálfs-
verur. Tælandi augnaráðið, eins og
við þekkjum það í tískutímaritum,
birtist hér í annarlegu samhengi í
ásjónu veru sem er reiðubúin að
verja sig – eða hreiður sitt – vopnuð
fallísku tákni (hnífi), íþróttaskóm og
stundum ofurbrjóstum. Í mynd-
unum, sem unnar eru með blýanti,
vatnslit og klippitækni á gagnsæjan
teiknipappír, leyfir Bernie sér mýkt
og fínleg vinnubrögð og heilmikið
„kvenlegt“ nostur – í því er styrkur
myndanna fólginn. Þar svífur róm-
antískur fantasíublær yfir vötnum í
flúruðum teikningunum, þar sem
birtist skemmtileg úrvinnsla á jap-
anskri landslagsmyndahefð.
Sama alúð hefur verið lögð í skúlp-
túra Bernie, sem skírskota til hand-
verkshefðar kvenna og kallast á við
lífræn vinnubrögð teikninganna.
Fjaðurklæddar grímu-
myndir og hreiðurgerð
MYNDLIST
Gallerí Ágúst
Til 22. september 2007. Opið mi.-lau. kl.
12-17 og eftir samkomulagi. Ókeypis að-
gangur.
Fenómena – Ásdís Sif Gunnarsdóttir og
Rakel Bernie
Anna Jóa
Morgunblaðið/G.Rúnar
Ásdís Sif „Listamaðurinn skapar þar áhugavert
rými með notkun skjáa af ýmsu tagi í innsetn-
ingu sinni – sjónvarpsskjáa, tölvuskjáa, glugga
og spegla/speglunar.“