Morgunblaðið - 23.08.2007, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2007 51
Náman námsmannaþjónusta Landsbankans
410 4000 | landsbanki.is
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
L
B
I
38
58
7
08
/0
7
HAFI FÓLK áhuga á að fræðast um lágan gæða-
staðal, siðferðilegar skuggahliðar og menningar-
legan bakgrunn bandaríska skyndibitaiðnaðarins,
er hér með bent á metsölubókina Fast Food Nation
sem blaðamaðurinn Eric Schlosser skrifaði upp úr
ítarlegum rannsóknum og sendi frá sér árið 2001.
Samnefnd kvikmynd sem Richard Linklater leik-
stýrir og skrifar handritið að í félagi við Schlosser,
er heiðarleg tilraun til þess að miðla efni bók-
arinnar á aðgengilegan og dramatíseraðan hátt til
breiðs áhorfendahóps, en er þó á mörkum þess að
ganga upp sem leikin kvikmynd.
Fast Food Nation (Skyndibitaþjóðin) bíómyndin
er áhugaverð engu að síður en hún segir sögu
margra ólíkra persóna sem eru á einhvern hátt
tengdar skyndibitaframleiðslu í Bandaríkjunum.
Rauði þráðurinn í frásögninni er leiðangur mark-
aðsstjórans Dons Hendersons (Greg Kinnear) hjá
Mickey’s-hamborgarakeðjunni, til sláturhúss bæj-
arins Cody þar sem hamborgararnir eru fram-
leiddir. Verkefni Hendersons er að kanna hvernig
geti staðið á því að saurgerlar hafi fundist í ham-
borgurum keðjunnar. Aðrar sögupersónur eru m.a.
hópur ólöglegra mexíkóskra innflytjenda sem fá
vinnu hjá sláturhúsinu í Cody og unglingsstúlkan
Amber sem vinnur í afgreiðslunni hjá Mickey’s.
Í gegnum sögur persónanna er leitast við að
veita innsýn í ólíkar hliðar skyndibitaiðnaðarins, en
aðstæður persónanna eru byggðar á þeim upplýs-
ingum sem er að finna í bók Schlossers. Þar eru
ómanneskjulegar aðstæður, réttindaleysi og þrælk-
un vinnuaflsins sem starfar í sláturhúsunum mest
sláandi, og er ágætlega miðlað í gegnum sögu mexí-
kósku innflytjendanna. Þá er heilmikill húmor í
myndinni, sem birtist í atriðum á borð við það þeg-
ar persóna Gregs Kinnears lærir lífslexíuna á fundi
með innkaupastjóra hjá Mickey’s, sem er frábær-
lega leikinn af Bruce Willis.
Skyggnst á bak við skyndibitann
Skyndibitaþjóðin „Bíómyndin er áhugaverð engu
að síður en hún segir sögu margra ólíkra persóna.“
KVIKMYNDIR
Regnboginn - Bíódagar
Græna ljóssins.
Leikstjórn: Richard Linklater. Aðalhlutverk: Greg Kinne-
ar, Ashley Johnson, Catalina Sandino Moreno, Ana
Claudia Talancón, Ethan Hawke, Patricia Arquette o.fl.
Bandaríkin / Bretland, 114 mín.
Skyndibitaþjóðin (Fast Food Nation)  Heiða Jóhannsdóttir
KVIKMYNDIR
Háskólabíó, Smárabíó, Laug-
arásbíó, Borgarbíó Akureyri
The Bourne Ultimatum  Leikstjóri:Paul Greengrass. Aðalleikarar:
Matt Damon, David Strathairn, Julia Sti-
les, Albert Finney, Joan Allen. 111 mín.
Bandaríkin 2007.
ÞRIÐJA myndin um Jason Bourne
er magnaðasta og úthaldsbesta
spennumynd sem sést hefur í ára-
raðir, a.m.k. Slíkt er ósvikið af-
reksverk, því mikið þurfti til að
toppa fyrstu myndina í bálknum en
Greengrass tókst það engu að síð-
ur og það ótrúlega gerist, sú þriðja
kemur og bætir um betur og
stendur örugglega uppi sem ein
besta mynd ársins.
Keyrslan er ofboðsleg, áhorf-
endur verða að muna að spenna
sætisólarnar þétt að sér um leið og
þeir tylla sér niður og losa ekki um
þær fyrr en eftir lendingu tveggja
tíma ævintýrareisu um stórborgir
heims. Þar sem Bourne geysist
um, ekki síst uppi á húsþökum, á
hraða byssukúlunnar í leit að for-
tíðinni.
Fyrir þá sem þekkja ekki til per-
sónunnar rankar Bourne við sér í
fyrstu myndinni, með fortíðina
horfna í svartaþoku minnisleysis.
Hann er í hættu staddur, menn
vilja hann feigan. Í The Bourne
Ultimatum er löngu komið í ljós að
hann er fyrrum ofurnjósnari á veg-
um CIA, leyniþjónustu Bandaríkj-
anna, og nú er hann loksins kom-
inn á rétta slóð í leitinni að sjálfum
sér. Hún flytur hann vítt og breitt
um heiminn á fund vafasamra og
valdamikilla manna sem starfa að
njósnum. Þessi leyniveröld er full
af óvæntum hættum, dauðagildrum
og skuggaböldrum sem vilja hann
feigan. Sannleikurinn er óvæntur
og sár, en í lokin veit Bourne hvar
hann stendur.
Damon og Greengrass glæða
einmana en hundelta sál njósn-
arans fyrrverandi ósviknum tilfinn-
ingum. Sárindi Bourne eru nánast
snertanleg, hæfileikaríkir leikarar
á borð við Allen, Strathairn og
Finney fara með hlutverk þeirra
sem spæjarinn á harma að hefna
en þarf á að halda í leit að fortíð-
inni. Greengrass keyrir myndina
viðstöðulaust áfram en gefur sér
nægan tíma til að treysta samband
áhorfandans við titilpersónuna, hún
á í manni hvert bein. Að sjálfsögðu
nýtur leikstjórinn hæfileika Da-
mons, sem hefur fundið tóninn sem
hæfir hinum dularfulla, minn-
islausa, fyrrum leyniþjónustu-
manni. Leikarinn, sem hefur ekki
unnið mörg önnur afrek á ferl-
inum, vekur hjá manni trú á getu
Bournes undir ómennskum kring-
umstæðum jafnframt því sem frá
honum streymir nístandi sam-
viskubit kvalins manns vegna
gjörða sinna sem krefjast miskunn-
arleysis frumskógarins. Damon er
hin trausta þungamiðja, ásamt
Greengrass skapar hann eina
mögnuðustu sögupersónu has-
armyndanna, glæðir hana reisn og
virðingu, lykilþáttum sem oftast
skortir bagalega. Kringum hann er
linnulaus atgangur bráðsnjallra
átakaatriða, en okkar maður stend-
ur eins og klettur úr hafinu, eins
og myndin upp úr afþreyingarflóð-
inu.
Sæbjörn Valdimarsson
Leitið og …
Frábær Damon skapar eina
mögnuðustu sögupersónu has-
armyndanna og glæðir hana
reisn og virðingu.