Morgunblaðið - 04.01.2008, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
FRANSKI myndlistarmaðurinn
Daniel Buren hótar því að eyðileggja
útilistaverk sitt í hallargarði kon-
ungshallarinnar í París, Palais
Royal. Verkið heitir Les Deux Plat-
eaux en er betur þekkt í Frakklandi
sem Súlur Buren.
Ástæðan er, að sögn Buren, sú að
súlurnar 260 liggja undir skemmd-
um og frönsk stjórnvöld gera ekkert
í því, þrátt fyrir fögur fyrirheit.
Verkið er frá árinu 1986 og er eitt-
hvert það umdeildasta í París. Súl-
urnar eru farnar að molna niður,
ljósin sem lýsa þær upp brotin mörg
hver og gosbrunnur, sem einnig er
hluti af verkinu, er vatnslaus.
Hótar
niðurrifi
Daniel Buren ósáttur
við ástand listaverks
Súlurnar Yfirlitsmynd af verki
Buren í hallargarðinum í París.
BANDARÍSKI
rithöfundurinn
Tom Wolfe hefur
sagt skilið við út-
gáfufyrirtækið
Farrar, Straus &
Giroux, eftir 42
ára samstarf og
gert útgáfusamn-
ing við Little,
Brown & Comp-
any í Miami.
Samkvæmt heimildum bandaríska
dagblaðsins New York Times fær
Wolfe tæpar sjö milljónir dollara
fyrirfram vegna næstu bókar sinnar,
Back to Blood. Seinasta bók Wolfe, I
Am Charlotte Simmons, seldist
heldur illa. Farrar, Straus & Giroux
hefur gefið út 13 bækur Wolfe.
Útgáfustjóri Farrar, Straus &
Giroux segir að ekki hafi tekist að
semja við Wolfe um útgáfu skáldsög-
unnar. Back to Blood segir af inn-
flytjendum í Miami. Wolfe segir að
fyrir tveimur árum eða svo hafi við-
mælendum hans ekki þótt það
áhugavert umfjöllunarefni og „sofn-
að standandi eins og hestar“ en nú
sé annað uppi á teningnum.
Hið nýja útgáfufyrirtæki reiknar
með því að Back to Blood komi í
verslanir á næsta ári.
Wolfe skipt-
ir um forlag
Rithöfundurinn
Tom Wolfe.
ÆFINGAR á leikritinu Sól-
arferð eru í fullum gangi í
Þjóðleikhúsinu. Verkið er eftir
Guðmund Steinsson (1925-
1996), sem er talinn einn af
okkar fremstu leikskáldum.
Nú gengst Endurmenntun Há-
skóla Íslands fyrir námskeiði
um Guðmund í samvinnu við
Þjóðleikhúsið. Á námskeiðinu
kynnast þátttakendur höfund-
arverki leikskáldsins og leikrit-
inu Sólarferð sérstaklega. Þátttakendur hlýða á
fyrirlestra, koma á æfingu á verkinu, sjá sýn-
inguna fullbúna og taka þátt í umræðum ásamt
leikurum og listrænum aðstandendum sýning-
arinnar. Námskeiðið hefst 29. janúar.
Leiklist
Námskeið í
Sólarferð
Guðmundur
Steinsson
KOMIN er út hjá Bjarti
kennslubókin Ítalska fyrir alla
eftir Paolo Turchi. Lengi hefur
verið þörf á íslenskri kennslu-
bók í ítölsku. Ítalska fyrir alla
er samin fyrir Íslendinga sem
áhuga hafa á að læra ítölsku,
jafnt þá sem eru að taka fyrstu
skrefin og þá sem eru lengra
komnir. Í bókinni er leitast við
að þjálfa jafnt lestur, málskiln-
ing og málfræði og er í bókinni
að finna málfræðiskýringar, æfingar og lestexta
af ýmsu tagi. Þá er í bókarlok yfirlit yfir ítalska
málfræði og ítalsk-íslenskur orðalisti. Paolo
Turchi hefur lengi kennt ítölsku á Íslandi og veit
hvað leggja þarf áherslu í ítölskunámi Íslendinga.
Tungan
Ítölskunámsbók
fyrir Íslendinga
Ítalska
fyrir alla.
Á SUNNUDAG kl. 11-13 opn-
ar Joris Rademaker sýn-
inguna Mannleg tilvist í
Kunstraum Wohnraum á Ak-
ureyri. Joris er Hollendingur
en hefur fengist við myndlist
síðan 1983. Hann var útnefnd-
ur bæjarlistamaður Akureyr-
ar árið 2006. Þetta er ein-
hverskonar yfirlitssýning inni
á heimili þar sem verkin sam-
ræmast alvöru og leik heim-
ilisfólksins. Kunstraum Wohnraum hefur verið
starfrækt frá árinu 1994, fyrst í Hannover og nú
á Akureyri. Það er til húsa á heimili Hlyns Halls-
sonar og Kristínar Kjartansdóttur í Ásabyggð 2.
Sýningin er opin eftir samkomulagi.
Myndlist
Mannleg tilvist
á heimili Hlyns
Joris
Rademaker
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
ARNGUNNUR Ýr Gylfadóttir opn-
ar bílskúrsdyr í Garðabæ og þar inni
hallast nokkur stór lárétt málverk að
veggjum og ilmur af olíulitum er í
loftinu. Verkin til hægri og innst seg-
ir hún tilbúin, til vinstri er eitt sem
hún er enn að glíma við. Á litabretti
fyrir framan það eru blautir olíulitir,
sumir bjartir og slær út í lillablátt,
þessir sömu litir mynda uppistöðuna í
litbjörtum skýjum og órætt yfirborð
verkanna sem eru máluð á sléttar ál-
plötur. Stöku fjallstindar stingast
upp úr skýjunum.
Í stofu hússins eru minni málverk,
þar sem himinninn og ský eru í aðal-
hlutverki. Arngunnur Ýr er búin að
raða þeim upp, eftir nokkra tíma
verða flest verkin komin upp á veggi
Gallerís Turpentine við Ingólfsstæti,
en í dag klukkan 17.30 verður opnuð
sýning á þeim undir heitinu Euphora.
Arngunnur Ýr býr ásamt fjöl-
skyldu sinni í Oakland á vesturströnd
Bandaríkjanna og vinnur þar að list
sinni, en síðustu átta mánuði hefur
fjölskyldan dvalið hér á landi og hún
unnið að þremur sýningum. Ein
stendur yfir í Hallgrímskirkju, önnur
var í galleríi í París og lokahöggið er
slegið í dag.
Arngunnur horfir á nýjustu mynd-
ina í stofu hússins sem hún hefur búið
í síðustu vikur, og segist vera að velta
fyrir sér hvort hún sé ekki örugglega
tilbúin. Er það ekki alltaf lykilspurn-
ing í málunarferlinu; hvenær er verk-
ið tilbúið?
„Einhver náttúrulegur punktur
eða orka kemur venjulega í myndina
og þá veit maður að hún er tilbúin,“
svarar hún. „Ég hætti ekki fyrr.
Þær eru samt búnar að vera svolít-
ið óþekkar núna.“ Hún horfir hugsi í
kringum sig á myndirnar. „Ég hafði
ákveðið að eiga smájólafrí með fjöl-
skyldunni en það fór ekki þannig. Ég
er búin að vera látlaust að. Sumar
myndanna hélt ég að yrðu nokkuð
auðveldar, var komin langt með þær
og hafði sett þær til hliðar, þar sem
þær voru „eiginlega“ tilbúnar – en
þetta „eiginlega“ er hættulegt. Þær
voru ekki tilbúnar. Þetta allra síðasta
atriði getur verið einn pínulítill þátt-
ur í myndinni og hann getur farið
með þetta allt. Stundum þarf að end-
urvinna heildina til að láta verkið
ganga upp. Svo kemur allt í einu
þægileg friðartilfinning yfir mann, og
þá má sleppa hendinni af myndinni.
Með fullkomnunaráráttu
Gegnum árin hefur stundum einn
lítill hluti verið að ergja mig í sumum
myndum. Ég hef talið mig hafa betur
í glímunni við hann og myndin endar
síðan einhvers staðar úti í heimi, en
þegar ég sé hana aftur þá fer ég beint
aftur í þann stað.
Sumir segja að ég sé með full-
komnunaráráttu – en er það ekki allt
í lagi?“ spyr hún og brosir.
„Ég var hér og málaði á að-
fangadag, jóladag og gamlársdag,
meðan aðrir á heimilinu sváfu og
hvíldu sig.“
Hún málar verkin á álplötur, segist
vilja hafa slétta áferð.
„Ég vinn myndirnar það lengi og
það ákveðið, að það myndi ekki þýða
að mála á striga. Ég er alltaf þrýst-
andi á myndina og vinn hana oft til
baka, þannig að ég verð að nota hart
efni. Lengi vel málaði ég á panel en
álið vindur sig síður. Með álinu
myndast ákveðin silkiáferð sem ég er
ánægð með.“
– Þetta hefur verið gjöfull tími á
Íslandi að þessu sinni.
„Mér hefur gengið mjög vel að
vinna. Í Bandaríkjunum hef ég verið
að sýna svo mikið mörg undanfarin
ár að myndirnar eru meira og minna
kyrrsettar þar. Einhver samtíningur
hefur leitað hingað með mér. En
þetta er í fyrsta skipti í langan tíma
sem ég hef getað unnið heila nýja
myndaröð hér. Ég hef verið í átta
mánuði núna – og hefði þegið að hafa
aðeins lengri tíma. Ég vissi að þetta
yrði knappt, og þess vegna er ég
frekar illa sofin núna eftir lokaglím-
una við verkin!“
– Er nýr andi í þeim? Breytist eitt-
hvað við að vinna þær hér?
„Það er meira drama. Ég held það
sé allt þetta rok – veðrið hlýtur að
hafa áhrif. Eftir þetta fína sólbjarta
sumar fannst mér haustlægðirnar
fyrst hræðilegar. Þar sem við bjugg-
um á Framnesveginum lömdu trjá-
greinar látlaust í vegginn, tréð var
krafsandi í mig og ég svaf mjög illa.
Síðan vandist ég þessu og fór að
þykja þetta huggulegt.
Við erum líka náttúran
Ég vinn sem leiðsögumaður á
sumrin og nýt þess að vera úti, og
veðrið hefur afgerandi áhrif á það
hvernig mér líður. Það skilar sér í
myndunum. Ég er með nýja liti,
meira af jarðtónum, grænum og
gráum, en um leið er dökki liturinn
oft falinn undir. Undanfarin ár hefur
verið sú tilhneiging í verkum mínum
að ég vil að orkan sé að vissu leyti fal-
in undir yfirborðinu. Að það þurfi að
leita að henni. Þetta eru ekki Cobra-
myndir sem áhorfandinn fær í æð við
fyrstu sýn. Þær leyna á sér.“
– Svo glittir í mörgum þeirra í tind
eða tinda, sem eins og stingast upp úr
skýjum. Þar er eitthvað naglfast und-
ir draumkenndu yfirborði.
„Mér finnst það nauðsynlegt.
Stundum sleppi ég fjöllunum alveg
en oft líður mér betur við að setja þau
inn. Þar er einhver fastur punktur.
Vísar í persónu, eða landið. Svo er
líka þessi spenna, sem er mikilvæg
fyrir mig, milli yfirborðsins og átaka
við annan heim sem er að baki. Það
vakna ákveðnar spurningar og maður
dregur í efa sannleiksgildi þess sem
maður sér. Við horfum ekki bara á
náttúruna heldur erum náttúran. Við
erum líka hluti af þeirri heild.“
Arngunnur segir fólk oft setja sig í
stellingar þegar það ræðir um náttúr-
una og einangrar sig frá henni. „Við
finnum varla fyrir kulda lengur. Allir
á jeppum með stórum dekkjum og
horfa á náttúruna úr fjarlægð. Að
vissu leyti fjalla myndirnar líka um
það. Við erum hrædd við náttúruna
og hrædd við tilfinningar. Ég skíri
sýninguna Euphora, sem vísar í hug-
myndina um sæluástand; við erum
alltaf að falast eftir slíku ástandi. Við
vonumst eftir stórfenglegum upplif-
unum. Hvort sem það er djúp ást eða
stórkostleg upplifun í náttúrunni.
Um leið erum við hrædd við alvöru
tilfinningar.
Þetta kunna að virðast saklausar
myndir en í mínum huga er margt
þarna bakvið,“ segir hún og brosir.
„Lífið er aldrei einfalt. Þvert á móti
er það afar margþætt og ég er að
kljást við það en nota landslag sem
útgangspunkt.“
Arngunnur Ýr Gylfadóttir opnar sýningu á nýjum verkum í Galleríi Turpentine
„Veðrið hlýtur að hafa áhrif“
Morgunblaðið/Einar Falur
Skýjamálverk „Þetta er í fyrsta skipti í langan tíma sem ég hef getað unnið heila nýja myndaröð hér,“ segir Arn-
gunnur Ýr en hún hefur um árabil verið búsett á vesturströnd Bandaríkjanna. Hér er hún við eitt nýju verkanna.
Í HNOTSKURN
»Sýninguna í Galleríi Turpent-ine kallar Arngunnur Ýr
Euphora og vísar í hugmyndir
um algleymi eða sæluástand.
»Málverkin hefur hún unnið ásíðustu átta mánuðum hér á
landi, en annars býr hún vest-
anhafs.
»Á síðustu árum hefur húnsýnt reglulega í sýning-
arsölum á vesturströnd Banda-
ríkjanna.
»Arngunnur segist í verkunumsækjast eftir því að hafa átök
milli friðsæls yfirborðs og annars
heims sem er þar að baki.
♦♦♦
BRESKI rithöf-
undurinn Cather-
ine O’Flynn fékk
loks útgáfusamn-
ing eftir að hafa
verið hafnað af 14
umboðsmönnum
rithöfunda í Bret-
landi. Þrjóskan
borgaði sig sann-
arlega því
O’Flynn hlaut Costa-bókmennta-
verðlaunin (áður Whitbread) fyrir
besta byrjendaverkið árið 2007,
skáldsöguna What Was Lost.
O’Flynn starfaði áður við póstútburð
og hefur einnig unnið í einni af fjöl-
mörgum verslunum HMV.
Dómnefnd Costa-verðlaunanna
segir sögu hennar stórkostlega, en
sögusviðið er verslunarmiðstöð.
O’Flynn þakkar það meðfæddri
svartsýni að hún fann sér loks um-
boðsmann og náði þessum árangri.
Hafnað 14
sinnum
Catherine O’Flynn
♦♦♦