Morgunblaðið - 26.01.2008, Page 8

8 LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ hefur
veitt Rauða krossinum sjö milljónir
króna til neyðaraðstoðar í Kenýa.
Féð rennur til aðgerða alþjóða-
samtaka Rauða krossins og er
framlag Íslands þá samtals tíu
milljónir en Rauði kross Íslands
lagði þrjár milljónir til hjálp-
arstarfsins í byrjun janúar.
Aðgerðir alþjóðasamtaka Rauða
krossins og Rauða krossins í Kenýa
felast í því að útvega fórnarlömbum
átakanna matvæli og aðrar nauð-
synjar eins og teppi, moskítónet,
hreinlætisvörur og vatn.
Einnig hefur Rauði krossinn í
Kenýa komið á fót teymum sjálf-
boðaliða sem veita sálrænan stuðn-
ing.
Reuters
Fátækt Mikil neyð ríkir í Kenýa.
Sjö milljónir til
hjálpar í Kenýa
BÆJARMÁLAFÉLAG Seltjarnar-
ness fagnar þeim árangri sem
bæjarfulltrúar Neslistans og Íbúa-
samtök um lágreista byggð við
Bygggarða hafa náð í skipulags-
málum Seltjarnarnesbæjar upp á
síðkastið. Tekist hafi að hindra for-
ystu sjálfstæðismanna í að auglýsa
framkomna deiliskipulagstillögu á
þessu svæði, sem sé algjörlega á
skjön við gildandi aðalskipulag
bæjarins. Bæjarmálafélagið skorar
í tilkynningu á forystu sjálfstæðis-
manna að láta af öfgafullri bygg-
ingargleði sinni í einni fallegustu
útivistarperlu höfuðborgarsvæðis-
ins og taka tillit til íbúa með virku
samráði.
Á móti byggð
við Bygggarða
OLÍUFÉLÖGIN hafa lækkað elds-
neytisverð um krónu á lítrann eftir
að hafa hækkað verðið um 2,50
krónur í byrjun vikunnar. Algengt
verð í sjálfsafgreiðslu hjá stóru
olíufélögunum er 134,90 krónur en
dísilolíulítrinn kostar 137,40 krón-
ur. Verð hjá Orkunni er 133,20
krónur fyrir bensínlítrann og
135,70 krónur fyrir lítra af dísil-
olíu.
Bensínið lækkar
SEINT í gær var tvö hundraðasta
kerið gangsett í álveri Alcoa Fjarða-
áls í Reyðarfirði og gekk allt að ósk-
um. Búist er við að gangsetningu
ljúki um mánaðamótin mars-apríl,
en samtals eru 336 ker í tveimur
kerskálum álversins.
Gangsetningin hefur gengið
framar vonum og fyrirtækið hefur á
skömmum tíma breyst úr stærsta
byggingarstað landsins í eitt stærsta
framleiðslufyrirtæki landsins, segir
m.a. í fréttatilkynningu. Flutt hafa
verið út um 40 þúsund tonn af áli
sem fara á markað í Evrópu. Þegar
álverið verður komið í fullan gang
mun það framleiða um 346.000 tonn
af áli á ári og auka vöruflutninga frá
landinu um nær fjórðung.
Verið er að ljúka ráðningum
starfsfólks í álverið en þar munu
starfa liðlega 400 manns. Við gang-
setninguna sjálfa starfa að auki um
200 manns frá undirverktökum og
Alcoa-samsteypunni sem hverfa
munu á braut þegar framleiðslan er
komin á fullan skrið.
200 ker hafa
verið gangsett
STUTT
ÞORSKSTOFNARNIR við aust-
urströnd Kanada hrundu á árun-
um í kringum 1990. Nú hefur verið
nánast algjört veiðibann í 15 ár.
Engu að síður hafa stofnarnir ekki
náð sér á strik og það er mat kan-
adíska fiskifræðingsins Ghislain A.
Chouinard að ekkert bendi til þess
að þeir nái sér á strik á næstu ár-
um. Þorskmiðin við Nýfundnaland
voru lengi þau gjöfulustu í heimi.
Nú er veiðin nær engin, þrátt fyrir
nær algjöra friðun.
Couinard flutti erindi á ráð-
stefnu Hafrannsóknastofnunarinn-
ar um þorsk á Íslandsmiðum í
gær, en þar var fjallað um flesta
þá þætti, sem við koma vexti og
viðgangi þorsksins. Ráðstefnan er
haldin á Hótel Loftleiðum og verð-
ur henni fram haldið í dag.
Of mikil veiði
„Það var fyrst og fremst of mikil
veiði sem olli hruni þorskstofn-
anna við austurströnd Kanada,
auk þess sem framleiðni minnkaði.
Þegar þessir tveir þættir fóru
saman varð ástandið mun verra en
ef til dæmis nýliðun hefði haldizt
sú sama, “ segir Couinard í sam-
tali við Morgunblaðið.
„Leyfilegur heildarafli var of
mikill á níunda áratugnum í ljósi
þeirra staðreynda að stofnstærðir
fóru minnandi og framleiðni sömu-
leiðis. Þar voru margir þættir sem
réðu því, en líklega hafa veiðarnar
sjálfar ráðið mestu þar um. Nátt-
úrulegur dauðdagi jókst einnig
samfara lakari nýliðun, en auðvit-
að er samspil þar á milli. Við slíkar
aðstæður verður að takmarka
veiðarnar.
Sumar þessara breytinga má
rekja til breytinga á umhverfinu, á
lífríkinu. Þær breytingar liggja
ekki að öllu leyti ljósar fyrir, en
það eru þó ákveðin tengsl milli
stærðar og stöðu þorskstofnanna
og selastofnanna. Hve mikil þau
tengsl eru liggur ekki ljóst fyrir en
við vitum að sel hefur fjölgað og
að selurinn étur þorsk. Aukin sela-
gengd hefur því orðið til þess að
auka náttúruleg afföll í þorsk-
stofninum. Hvort hægt er að
kenna selnum um hnignunina og
að hve miklu leyti er ekki ljóst.
Aðrar breytingar í lífríkinu gætu
einnig haft mikið að segja.“
Nú eru um 15 ár síðan þorsk-
veiðar voru bannaðar og stofn-
stærðin er enn í algjöru lágmarki.
Hvernig stendur á því?
„Þótt stærð hrygningarstofn-
anna ætti að vera næg til að skila
sæmilegri nýliðun, skilar hún sér
ekki vegna mikilla náttúrulegra af-
falla. Staðan er eins og að eiga
peninga á banka með mjög lágum
vöxtum. Stundum gerist það að
bankakostnaðurinn eykst og verð-
ur meiri en vextirnir. Þá lækkar
höfuðstólinn. Þetta er eins með
þorskstofninn. Nýliðun er lítil en
náttúruleg afföll mikil og þá vex
stofninn lítið eða ekkert.“
Verðum að vernda þorskinn
Telur þú líklegt að þorskurinn
nái sér á strik á ný?
„Við vonum það auðvitað, en
eins og staðan er í dag bendir ekk-
ert til þess að þorskstofnarnir vaxi
á ný. Við verðum að vernda þann
þorsk sem fyrir er. Stofninn er
enn í sögulegu lágmarki og má því
ekki við neinum veiðum. Ef hann
braggast á hinn bóginn, ef nýliðun
og vöxtur eykst á ný, ætti hann að
ná sér á strik. En það höfum við
ekki séð enn,“ segir Couinard.
Fátt bendir til að þorskstofninn
við Kanada nái sér á strik á ný
Þrátt fyrir veiðibann
er nýliðun lítil og
vöxtur stofnsins
nær enginn
Árvakur/Frikki
Náttúran Fiskifræðingurinn Ghislain A. Chouinard segir að fátt bendi til þess að þorskstofnarnir við Kanada nái
sér á strik þrátt fyrir nær algjöra friðun í fimmtán ár. Ofveiði og minnandi framleiðni stofnanna ollu hruninu.
Í HNOTSKURN
»Þorskmiðin við Nýfundnalandvoru lengi þau gjöfulustu í
heimi. Stofninn hrundi vegna of-
veiði og nú er veiðin nær engin,
þrátt fyrir nær algjöra friðun
»Leyfilegur heildarafli var ofmikill á níunda áratugnum í
ljósi þeirra staðreynda að stofn-
stærðir fóru minnandi og fram-
leiðni sömuleiðis
»Staðan er eins og að eiga pen-inga á banka með mjög lágum
vöxtum. Stundum gerist það að
bankakostnaðurinn eykst og
verður meiri en vextirnir. Þá
lækkar höfuðstólinn
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is