Morgunblaðið - 26.01.2008, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÓSÆMILEG AÐFÖR
AÐ BORGARSTJÓRA
Forystumenn Samfylkingarinn-ar hafa síðustu daga staðiðfyrir ósæmilegri aðför að nýj-
um borgarstjóra, Ólafi F. Magnús-
syni. Sú aðför hófst með tilraun þeirra
til þess að koma í veg fyrir, að hann
tæki sæti í borgarstjórn, sem hann
var kjörinn til setu í, með því að krefj-
ast heilbrigðisvottorðs, þegar hann
sneri til baka úr veikindaleyfi. Það er
ekki hægt að krefja kjörinn fulltrúa
um slíkt vottorð og sú gjörð var Degi
B. Eggertssyni, lækni og fyrrverandi
borgarstjóra til skammar.
Þessi aðför hélt áfram, þegar í ljós
kom, að Ólafur F. Magnússon hafði
ákveðið að mynda nýjan meirihluta í
borgarstjórn með sjö borgarfulltrú-
um Sjálfstæðisflokksins. Með þeirri
ákvörðun sagði Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, formaður Samfylkingar,
að lotið hefði verið lægra en áður
hefði gerzt í íslenzkum stjórnmálum.
Hvað átti formaður Samfylkingar
við? Var það Sjálfstæðisflokkurinn,
sem var að lúta svona lágt með því að
taka upp samstarf við Ólaf F. Magn-
ússon eða var það Ólafur F. Magn-
ússon, sem var að lúta svo lágt með
því að taka upp samstarf við fyrrver-
andi flokksbræður sína og flokkssyst-
ur? Ingibjörg Sólrún hefur enga frek-
ari skýringu gefið á þessum
lágkúrulegu ummælum sínum.
Dagur B. Eggertsson fylgdi í kjöl-
farið og sagði að Ólafur F. Magnússon
hefði látið Sjálfstæðismenn blekkja
sig. Af hverju telur Dagur B. Egg-
ertsson, að Ólafur F. Magnússon láti
annað fólk blekkja sig? Hinn nýi
borgarstjóri býr yfir mikilli reynslu
af störfum í borgarstjórn.
Enn hélt Samfylkingin áfram aðför
sinni að nýjum borgarstjóra með því
að kalla út ungt fólk og hvetja það til
þess að sýna óviðunandi framkomu á
vettvangi lýðræðislega kjörins
stjórnvalds, þegar Ólafur F. Magnús-
son var kjörinn borgarstjóri á borg-
arstjórnarfundi og verður sú gjörð
forystumanna Samfylkingar lengi í
minnum höfð enda sýnir hún hroka-
fulla afstöðu þessa flokks til lýðræð-
isins.
Hámarki aðfarar forystumanna
Samfylkingarinnar að Ólafi F. Magn-
ússyni er svo náð með illu umtali og
rógi, sem forystumennirnir sjálfir og
aðrir á þeirra vegum breiða út um
hinn nýja borgarstjóra.
Reykvíkingar eiga að svara þessari
aðför forystumanna Samfylkingar-
innar að Ólafi F. Magnússyni borg-
arstjóra með því að slá skjaldborg um
hann í nýju, viðamiklu og erfiðu starfi
og veita honum þann stuðning, sem
hann þarf til þess að koma þeim um-
bótum í framkvæmd, sem hugur hans
stendur til.
Forystumenn Samfylkingarinnar
ættu að sjá sóma sinn í því að hafa
hægt um sig á næstunni. Það eru ekki
alltaf þeir, sem gala hæst í stjórnmál-
um, sem ná mestum árangri.
HÖGGVIÐ Á HNÚTINN
Það er athyglisvert að sjá hvað ger-ist með Laugavegarhúsin um leið
og nýr meirihluti tekur við í borgar-
stjórn Reykjavíkur. Dagur B. Egg-
ertsson, fyrrverandi borgarstjóri, var
búinn að vera tvístígandi í afstöðu til
þessara húsa og gat augljóslega ekki
tekið ákvörðun. Einn daginn sagði
hann að húsin yrðu flutt og sett upp
annars staðar, t.d. í Hljómskálagarð-
inum, en svo var ekki meira talað um
það og aðrar lausnir komnar til um-
ræðu.
Um leið og Ólafur F. Magnússon er
tekinn við embætti borgarstjóra og
nýr meirihluti orðinn til að baki hans
er höggvið á þennan hnút og ákvörð-
un tekin um að kaupa húsin. Með því
eru borgaryfirvöld að tryggja að sú
menningarlega arfleifð, sem felst í
götumynd neðsta hluta Laugavegar
sé varðveitt kynslóðum framtíðarinn-
ar til ánægju. Það hefur komið skýrt
fram síðustu daga, að varðveizla þess-
arar götumyndar er eitt af hjartans
málum hins nýja borgarstjóra.
Í samtali við Morgunblaðið í gær
sagði einn af hinum nýju forystu-
mönnum Sjálfstæðisflokksins í borg-
arstjórn Reykjavíkur, Hanna Birna
Kristjánsdóttir, formaður Skipulags-
ráðs, um væntanleg kaup á Lauga-
vegarhúsunum:
„Með þessu erum við að eyða
ákveðinni óvissu og taka aftur í okkar
hendur það skipulagsvald, sem við
teljum, að borgin eigi að hafa á þessu
svæði... Við viljum vernda þessa 19.
aldar götumynd og byggja þessi hús
upp í sem upprunalegastri mynd, þó
þannig að það sé hægt að nýta þau
fyrir verzlun.“
Það er umhugsunarefni fyrir
áhugafólk um húsaverndun hverjir
það eru sem sýna sjónarmiðum þeirra
skilning í verki. Í þessu tilviki eru það
Ólafur F. Magnússon og borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins.
Vinstri flokkarnir hafa gefið sig út
fyrir að styðja verndun gamalla húsa,
en þegar að því kemur að taka
ákvörðun hika þeir en aðrir taka af
skarið.
Þess er að vænta, að hinn nýi meiri-
hluti taki vel í þær hugmyndir, sem
fram eru komnar um að finna húsnæði
fyrir Leikminjasafnið í því þessara
húsa, sem frú Stefanía Guðmunds-
dóttir, einn af frumkvöðlum leiklistar,
fæddist í og ekki er verra, að það hús
er skammt frá Þjóðleikhúsinu.
Framtíð Laugavegarhúsanna er
komin í ákveðinn farveg, þótt eftir sé
að taka ákvarðanir um framtíð þeirra
að öðru leyti og útfæra þær hugmynd-
ir, sem fyrir liggja. Þetta var fyrsta
ákvörðun nýs meirihluta í borgar-
stjórn Reykjavíkur og er vonandi til
marks um að sá meirihluti eigi sér
farsæla framtíð þann hluta kjörtíma-
bilsins, sem eftir er.
Nú hafa verkin talað í tilviki Lauga-
vegarhúsanna og vonandi verður svo
á næstu misserum.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
F
innst þetta fangelsi góð-
ur staður. Miklu frjáls-
ari hér. Á meðferð-
arheimilum eru svo
rosalega miklar tak-
markanir. Hér er ég að taka ábyrgð
á mínum gerðum, því sem ég hef
gert í mínu lífi. Gott að taka út mína
refsingu hér inni. Allt í lagi að dæma
krakka í fangelsi. Miklu heilbrigðari
staður en meðferðarheimilin.“
Þetta viðhorf ungs afbrotamanns,
sem afplánar nú dóm í fangelsi, er
líklega lýsandi fyrir þann hóp sem
hann tilheyrir, fámennum hóp ungra
afbrotamanna, sem annaðhvort eru
dæmdir til að afplána óskilorðs-
bundna dóma í fangelsi eða á með-
ferðarheimilum Barnaverndarstofu.
Sveinn Allan Morthen, uppeldis-
fræðingur, sem starfar á meðferð-
arheimilinu Háholti í Skagafirði,
segir ungmenni í þessum sporum
sem og þau sem augljóslega séu
verðandi fangar ekkert hafa að gera
á meðferðarheimili séu þau ekki
tilbúin að breyta sínum lífsstíl. Hann
var meðal fyrirlesara á fundi um
börn og refsingar sem samráðsnefnd
um málefni fanga stóð fyrir í gær.
Gagnslaus meðferð
„Það er mitt mat að bjóða eigi
þeim ungmennum sem fái óskil-
borðsbundna dóma að fara í meðferð
á meðferðarheimili, þeim sem það
vilja, hin eiga að fara í fangelsi,“ seg-
ir Sveinn Allan. „Það er gagnslaust
fyrir þau að fara í meðferð vilji þau
það ekki og það er skemmandi fyrir
aðra sem eru í meðferð sem oft líta
upp til þessara krakka. Við verðum
að horfast í við það að fyrir þennan
glerharða hóp eru meðferðarheimili
ekki úrræði.“
En hvaða hópur unglinga er það
sem leiðist út í afbrot og endar í
fangelsi? „Þetta eru yfirleitt krakkar
sem hafa átt í langvarandi erf-
iðleikum, yfirleitt búin að missa öll
tök á lífi sínu,“ segir Sveinn Allan.
Þekkja megi þennan hóp snemma,
vandamálin komi oft strax upp í
leikskóla. Þau eru hætt í skóla 11-13
ára gömul, komin í neyslu og beita
mjög oft ofbeldi og fá oftast dóma
fyrir slík afbrot. „Þetta eru ungling-
ar sem meðferðarheimilin eiga mjög
erfitt með vegna þess að þeir upp-
lifa dóma sem jákvætt skref í fer-
ilskránni og fyrir marga hverja er
Litla-Hraun aðalstaðurinn,“ segir
Sveinn Allan. „Það reynist okkur oft
gríðarlega erfitt að vinna með þessa
unglinga, sem yfirleitt eru strákar,
því þeir samsama sig ekki með öðr-
um, eru í stöðugum árekstrum við
okkur og lenda í átökum inni á með-
ferðarheimilunum þar sem
beita ofbeldi.“ Þessi ungme
lifi að gerðar séu of miklar
þeirra á meðferðarheimilum
því frekar afplána dóma í fa
Grípa þarf fyrr inn í
„Við ættum að einbeita o
því að koma í veg fyrir að þ
krakkar fari svona langt,“ s
Sveinn Allan sem bindur vo
nýtt meðferðarkerfi, MST,
System Teraphy, sem taka
notkun hjá barnaverndaryf
irvöldum á þessu ári. Kerfi
því að unnið er með ungme
fjölskyldur þeirra á heimav
„Þau eru þá ekki tekin úr sí
hverfi heldur er unnið með
heima ásamt foreldrum og
segir Sveinn Allan. „Ég hel
markvissari þjálfun foreldr
skólafólks sé hægt að taka
á málunum án þess að beita
anavistun. Hún er og á að v
neyðarúrræði.“
Sveinn Allan er ekki í vaf
þessi vandi hafi aukist unda
áratugi en hann hefur í ára
starfað að barnaverndarmá
„Þetta er gjörbreytt,“ segir
„Árið 1972, þegar ég var að
þessu starfi, veltu menn þv
fyrir sér hvort eiturlyf myn
hvern tímann verða vandam
Eiga ekkert erindi í
vilji þau ekki breyta
Hvernig viljum við haga
málum ungmenna sem
hafa leiðst út í afbrot?
Svo var spurt á fundi
samráðsnefndar um
málefni fanga í gær. Var
bent á að hópurinn væri
lítill og að sárlega vant-
aði eftirfylgni að með-
ferð lokinni.
Meðferðarheimili eða fangelsi Ungmenni á aldrinum 15-18 ára
hvort á meðferðarheimilum úti í sveit eða í fangelsum. Sum kjósa
Í HNOTSKURN
»Á meðferðarheimilinu Há-holti í Skagafirði eru nú að
jafnaði vistuð 4 ungmenni í
senn.
»Heimilið er ætlað fyrir erf-iðasta hópinn þar sem önnur
úrræði hafa ekki dugað til.
»Meðferðin tekur sex mánuðiog að henni lokinni er ung-
mennunum fylgt eftir í þrjá
mánuði.
„VIÐ reynum að hlúa sérstaklega að þessum
ungu afbrotamönnum í fangelsunum,“ segir
Jódís Bjarnadóttir, félagsráðgjafi hjá Fangels-
ismálastofnun. „Okkur ber að fullnusta þeirra
refsingu og gera það með mannúðlegum
hætti.“
Jódís fjallaði um ungmenni í fangelsiskerf-
inu í erindi sínu á fundi samráðsnefndar um
málefni fanga sem haldinn var á Grand hóteli í
gær. Fjallaði hún sérstaklega um svonefndar
ákærufrestanir og óskilorðsbundna dóma 15-
18 ára unglinga. 1-2 unglingar á þessum aldri
afplána á hverju ári dóma í fangelsum. Oft er
reynt að koma þeim að hjá meðferðarstofn-
unum Barnaverndarstofu samkvæmt samningi
þar um en sá möguleiki er ekki alltaf fyrir
hendi.
Jódís segir að ákveðin úrræði bjóðist ung-
mennum innan fangelsa, s.s. nám, og einnig er
mögulegt að afplána hluta dóms í vímuefna-
meðferð. Tveir félagsráðgjafar og tveir sál-
fræðingar starfa hjá Fangelsismálastofnun
sem vinna náið með fangavörðum að málum
ungra afbrotamanna.
Spurð hvort ungir afbrotamenn eigi yfir höf-
uð heima í fangelsum svarar Jódís: „Í flestum
tilfellum finnst okkur Litla-Hraun ekki staður
fyrir börn. Það er almenn skoðun og við reyn-
um að senda þau ekki þangað. En stundum er
það þannig að vegna plássleysis og annars er
það óumflýjanlegt. En við vildum gjarnan sjá
önnur úrræði sem hægt væri að beita áður en
til þess kemur að þurfa senda börn í fangelsi.
En staðan er sú að það er ekki í boði.“
Jódís vonar að í framtíðinni verði hægt að
vinna meira og betur með fjölskyldum ungra
afbrotamanna en nú er gert. Þá sé verið að ýta
úr vör meðferðar- og vistunaráætlun sem gera
eigi með öllum föngum landsins. „Mér finnst
það forgangsverkefni að gerð sé slík áætlun
með ungum föngum,“ segir Jódís. Áætlunin
felst í því að gera samning við fangann þar sem
hann setur sér ákveðin markmið í afplán-
uninni. „Tilgangurinn er að þegar fangelsun
lýkur sé viðkomandi betur í stakk búinn að tak-
ast á við lífið.“
Jódís fjallaði sérstaklega um skilorðsbundna
frestun ákæru sem felur í sér að samið er við
ungmennið um að ákæra verði felld niður,
brjóti það ekki af sér innan ákveðins tíma. Er
h
m
s
s
t
J
u
b
i
a
a
3
n
u
s
f
m
m
u
b
h
s
á
b
Sérstaklega hlúð að ungum fö