Morgunblaðið - 26.01.2008, Page 36

36 LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Sigríður Bein-teinsdóttir
fæddist í Grafardal
30. apríl 1912. Hún
lést á Dvalarheim-
ilinu Höfða á Akra-
nesi 16. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Bein-
teinn Einarsson,
bóndi í Stóra-Botni,
Draghálsi og Graf-
ardal og Helga
Pétursdóttir hús-
freyja. Systkini
Sigríðar voru
Georg Pétur Beinteinsson, bú-
fræðingur og skáld, f. 12. apríl
1906, d. 2. ágúst 1942, Halldóra
Beinteinsdóttir Björnsson, ljóð-
skáld, rithöfundur, starfsmaður
Alþingis og húsfreyja, f. 19. apríl
1907, d. 28. september 1968, Ein-
ar Beinteinsson, bóndi og skáld,
f. 5. febrúar 1910, d. 18. júlí
1978, Björg Beinteinsdóttir, mat-
ráðs- og saumakona, f. 5. maí
1914, d. 9. mars 2004, Guðný
Beinteinsdóttir, f. 28. apríl 1915,
d. 29. maí 1968. Ingibjörg Bein-
teinsdóttir, húsfreyja í Bandaríkj-
unum, f. 1. janúar 1920, d. 29.
mars 1988, og Sveinbjörn Bein-
teinsson, skáld, allsherjargoði og
fræðimaður, f. 4. júlí 1924, d. 24.
desember 1993.
Sigríður giftist 15. maí 1937
Jóni Magnússyni, bónda, kennara,
inga- og rúningsmanni, f. í Úrú-
gvæ 17. nóvember 1963. Börn
þeirra Jórunn Narcisa Gutierrez,
f. 23. september 2001 og Emi-
liano Elvar Gutierrez, f. 2. febr-
úar 2004. 3) Georg Pétur bifreið-
arstjóri, f. 31. ágúst 1946,
kvæntur Huldu Þórðardóttur, f.
12. ágúst 1942. Búsett í Reykja-
vík.
Sigríður fór aldrei í skóla en
fékk barnafræðslu heima af
systkinum sínum og foreldrum.
Fór fyrst í vist 9 ára gömul og
vann þá hjá Þórði Runólfssyni í
Haga í Skorradal og Halldóru
Guðjónsdóttur konu hans. Vann í
fiskvinnu á yngri árum og ýmis
sveitastörf. Giftist Jóni Magn-
ússyni og hóf búskap árið 1937 á
Brekku á Hvalfjarðarströnd en
flutti síðan að Litla-Lambhaga
þar sem þau bjuggu í 3 ár. Þaðan
fluttu þau að Draghálsi og
bjuggu þar í eitt ár en árið 1944
keyptu þau Hávarsstaði í Leir-
ársveit þar sem Sigríður bjó uns
hún flutti á Dvalarheimilið Höfða
á Akranesi í mars 2006. Sigríður
gaf út 2 ljóðabækur, Komið af
fjöllum og Um fjöll og dali. Einn-
ig kom út bókin Raddir dalsins
sem hefur að geyma ljóð eftir öll
systkinin frá Grafardal.
Útför Sigríðar fer fram frá
Hallgrímskirkju í Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
oddvita og hrepp-
stjóra, f. 13. apríl
1906, d. 31. ágúst
1998. Foreldrar hans
voru Magnús Gísla-
son, bóndi á Brekku,
og Guðrún Bjarna-
dóttir húsfreyja.
Synir Sigríðar og
Jóns eru: 1) Gunnar
Magnús rafmagns-
tæknifræðingur, f. 8.
september 1938. Bú-
settur í Reykjavík.
Var kvæntur Anne-
Marie Skjoldager f.
12. ágúst 1946 (skildu). Börn: a)
Gísli Magnússon doktorsnemi, f. í
Kaupmannahöfn 17. mars 1972 , í
sambúð og á einn son, Johannes,
f. 4. desember 2004. b) Sif Ingi-
björg Magnúsdóttir Skjoldager
kennari, f. í Kaupmannahöfn 11.
ágúst 1973, gift Kristian T. Sø-
rensen, cand. mag., sonur þeirra
er Magnús Jarl Skjoldager, f. 23.
september 2000. 2) Grétar, bú-
fræðingur og bóndi á Háv-
arsstöðum, f. 8. september 1938.
Dóttir hans og Hólmfríðar Gísla-
dóttur leiðsögumanns, fyrrver-
andi kennara, skólastjóra og
deildarstjóra hjá Rauða krossi Ís-
lands, f. 3. nóvember 1938, er
Lilja búfræðikandidat, ráðgjafi
hjá Tölvumiðlun í Reykjavík, f. 5.
maí 1970. Býr á Hávarsstöðum.
Gift Julio Cesar Gutierrez, tamn-
Það er margt sem leitar á hug-
ann þegar við stöndum frammi fyr-
ir því að kveðja ömmu í hinsta
sinn. Ég sé hana ljóslifandi fyrir
mér, lágvaxna konu sem var svo
snör í snúningum og snögg í hreyf-
ingum að maður mátti hafa sig all-
an við að hafa við henni.
Eftir að við Julio fluttum að
Hávarsstöðum voru margar ferðir
farnar milli húsanna sem var nú
ekki nema nokkur skref og oftar
en ekki hélt amma á nokkrum
pönnukökum eða öðru bakkelsi á
diski sem hún vildi gefa okkur af
en hún bakaði allt brauð og kökur
til heimilisins fram yfir nírætt.
Ógleymanleg er sú hjálp sem
hún veitti mér þegar Julio þurfti
að fara í mánuð til Úrúgvæ vegna
veikinda föður hans þegar Jórunn
dóttir okkar var 4 mánaða gömul.
Ég þurfti að sinna skepnum, gefa
og moka og fleira að brasa utan-
húss en amma lét sig ekki muna
um að passa stelpuna á meðan ég
var úti, söng og las fyrir hana og
hafði ofan af fyrir henni eins og
hún gat, þá 89 ára gömul. Oft pass-
aði hún stelpuna stund og stund
eftir þetta og höfðu þær báðar
ánægju af enda myndaðist sérstakt
samband þeirra á milli. Amma var
mun minna með son okkar og
sagði hún stundum að hún hefði
verið orðin „svoddan ræfill“ þegar
hann fæddist. Hún varð náttúru-
lega 92 á því ári þannig að til þess
ætlast enginn, en henni þótti það
miður. Hug ömmu til Jórunnar
finnst mér vel lýst í þessari vísu
sem hún rétti mér á blaðsnepli
einn daginn (2001):
Blessuð litla ljúfan mín
ef leiðindi að mér steðja
björtu hlýju brosin þín
bæta hug og gleðja.
Oft kom amma yfir í gamla bæ-
inn til okkar til þess að sjá börnin
aðeins og ekki síður báðu þau um
að fá að fara yfir til hennar og
höfðu mikla ánægju af því.
Eftir að amma flutti á Dval-
arheimilið Höfða þar sem henni
leið svo vel hlupu börnin ætíð á
undan mér að leita að langömmu
sinni þegar við fórum við að heim-
sækja hana og urðu það ávallt
fagnaðarfundir. Þá sjaldan sem ég
kom til hennar án þess að hafa
börnin með skimaði hún í kringum
sig og sagði svo „komstu ein?“ –
það voru börnin sem heilluðu hana
mest. Þetta sama, „komstu ein?“
var líka það fyrsta sem hún sagði
þegar ég kom til hennar um kvöld-
ið þegar aðeins örfáar stundir voru
eftir af hennar löngu ævi.
Afi minn, eiginmaður ömmu í
áratugi, bjó til lítið ljóð sem lýsir
vel huga hans þegar farið var að
líða að lokum (1996) og held ég að
amma hefði alveg getað tekið und-
ir þetta.
Dagar koma, dagar líða,
dauðinn engann vekur kvíða
hans ég ávallt hugrór bíð.
Þetta er minn þankagangur
þvílíkt ekki vekur angur
hugsa mest um horfna tíð.
Eftir situr söknuður að fá ekki
að sjá hana elsku ömmu mína oftar
en fyrst og fremst upplifi ég þó
gleði – gleði yfir að ekki voru lögð
á hana löng veikindi, gleði yfir öll-
um dásamlegu samverustundunum
okkar og gleði yfir að fá að kynn-
ast henni.
Efst í huga mér er þó þakklæti
fyrir að börnin mín fengu að kynn-
ast þeim fjársjóði sem er að eiga
langömmu, það er ómetanlegt
veganesti fyrir þau út í lífið.
Takk amma mín, fyrir allt og
allt!
Lilja og fjölskylda,
Hávarsstöðum.
Sigríður Beinteinsdóttir er látin
á 96. aldursári. Hún var fædd inn
milli fjallanna í Grafardal en hann
gengur inn af Svínadal í Borg-
arfjarðarsýslu. Þar ólst hún upp í
hópi átta systkina og var sú
fjórða í röðinni. Í foreldrahúsum í
þessu umhverfi drukku systkinin í
sig góða tilfinningu fyrir íslensku
máli og var það háttur margra
þeirra að leika sér að orðum og
margræði þeirra við eldhúsborðið
eða hvar sem var með vinum og
vandamönnum. Hrynjandi skáld-
skapar og ljóða var þeim í blóð
borin og þau systkinin voru öll
hagmælt. Sigríður gerði lítið úr
sínum hæfileikum og sagði að
skáldskapargyðjan hefði vitjað sín
seint. Hún sagði að það hefði
gerst þegar Halldóra systir henn-
ar dó árið 1968, þá hefði hún
fengið nokkurs konar áfall. Sig-
ríður sofnaði hrygg að kvöldi yfir
því að Halldóra væri dáin langt
fyrir aldur fram, hún fengi ekki
að ljúka verkum sínum og Sigríð-
ur nyti nú ekki lengur góðrar
nærveru hennar. Næsta morgun
vaknaði Sigríður snemma og sett-
ist með penna í hönd. Hún skrif-
aði þá viðstöðulaust upp kvæðið
„Systurkveðja“, sem hún sagði að
hefði verið fullgert í huga sínum
eftir nætursvefninn. Eftir það orti
Sigríður talsvert, gaf út tvær
ljóðabækur, „Komið af fjöllum“
og „Um fjöll og dali“, og lagði til
ljóð í bók þeirra systkinanna,
„Raddir dalsins“. Henni voru
hugstæð þau áhrif sem nútíma
tæknivæðing hefði á náttúruna og
velti fyrir sér græðginni sem
gripið hefur okkur Íslendinga eft-
ir að við sluppum frá fátækt og
örbirgð fyrri tíma. Hún orti líka
liprar og hnyttnar ferskeytlur um
fólkið í sínu næsta umhverfi,
ferðalög sem hún fór með sveit-
ungunum og voru henni mikils
virði.
Ég kynntist Sigríði fyrir tæp-
um 40 árum. Saga hennar kom í
ljós í samræðum við eldhúsborðið
í gamla bænum á Hávarsstöðum.
Þar drukkum við Anne-Marie
Skoldager, þáverandi tengdadótt-
ir hennar, í okkur sögur hennar
um lífið fyrr á árum. Hún var
kvenréttindakona síns tíma, and-
æfði hefðbundinni hlutverkaskip-
an á heimilum, gekk stuttklippt
þegar konur voru enn með síðar
fléttur, kæddi sig í síðbuxur og
þráði að fá að ganga menntaveg-
inn. Um slíkt var ekki að ræða.
Pétur bróðir hennar lauk tveggja
vetra búfræðinámi frá Hvanneyri
og Halldóra var vetrarlangt á
Hvítárbakkaskóla en þar með var
formlegri menntun systkinanna
lokið. Síðan kynntist Sigríður
verðandi eiginmanni sínum, Jóni
Magnússyni frá Brekku á Hval-
fjarðarströnd, og giftu þau sig
1937. Jón hafði lokið námi frá
Hvítárbakka og hefði eflaust geta
fengið góða stöðu í Reykjavík, en
það gat Sigríður ekki hugsað sér.
Hún var meira gefin fyrir úti-
vinnu og skepnur heldur en inni-
vinnu, harðdugleg til allra verka.
Hún var létt í spori, snögg í
hreyfingum, félagslynd og
skemmtileg.
Ég vil þakka Sigríði fyrir allar
samverustundir, fyrir aðstoð við
dætur mínar fyrr á árum og fyrir
elskulegheit og umönnun barna-
barna minna sem voru hennar
barnabarnabörn.
Blessuð sé minning hennar.
Hólmfríður Gísladóttir.
Þá er hópurinn hennar Helgu
ömmu minnar allur horfinn. Þau
voru átta systkinin og kennd við
Grafardal í Borgarfirði. Þeim var
gefin góð málkennd og sumum
brageyra af bestu tegund. Þekkt-
ust urðu Halldóra og Sveinbjörn af
skáldverkum sínum. Ljóðabækur
komu út eftir fimm þeirra á ýms-
um stigum ævi þeirra og einnig
síðar. Öll settu saman vísur á
barnsaldri og var tómstundaiðja
þeirra að kasta fram vísum og
vísuhelmingum til að botna. Þeim
þótti í sjálfu sér ekki mikið til
þessa koma, allt var þetta leikur,
Sigga hafði ort sem barn en stein-
hætti því svo og hló oftast ef hún
var beðin að yrkja.
Hún var sú sem alltaf vildi vera í
útiverkunum, elta hross og kindur
og fremja ýmiskonar búskaparleg
hreystiverk fremur en að sitja við
rokkinn eða sinna heimilisstússi.
Hún þótti snemma vilja fara sínar
eigin leiðir, var til dæmis alltaf
með drengjakoll og þegar maður-
inn hennar hann Jón færðist und-
an að klippa hana þegar þau voru
farin að búa og honum fannst að
litla konan hans ætti að vera kven-
legri til höfuðsins sagði hún bara
af sinni ákveðni: Ég fer þá bara á
næsta bæ, það fæst áreiðanlega
einhver til að klippa mig þar.
Það reyndu fáir að ráða yfir
Siggu en hún sem hafði viljað vera
í útiverkum réð því ekki þegar til
stykkisins kom heldur sá hún um
eldhúsið og heimilisverkin en
fylgdist alltaf með skepnunum og
sinnti ýmislegu við búskapinn.
Heimilishaldið var með slíkum
glæsibrag að allt þar til hún flutt-
ist út á Höfða á Akranesi 92 ára
gömul bakaði hún allt sem hún bar
á borð dags daglega og gerði
marmelaði og kæfu til að hafa með
brauðinu. Ekki sagðist hún hafa
gaman af þessu en þetta væri
betra svona. Þau áttu það sameig-
inlegt fyrir utan skáldgáfuna, hún
og Sveinbjörn bróðir hennar, að
baka bestu brauð í heimi. Ekkert
vigtað, engin uppskrift fremur en
að ljóðunum og útkoman eins og
best varð á kosið.
En svo kom að því að mikil al-
vara barði að dyrum. Dóra, elsta
systirin, sem alltaf hafði verið í
góðu sambandi við systur sína lá
fyrir dauðanum. Það var eins og
svipt hefði verið loki ofan af
óþekktri lind sem nú tók að
streyma. Einn morguninn vaknaði
Sigga og svotil alskapað flæddi
fram saknaðarljóð til systur henn-
ar, mikil perla, sem geymir ýmsa
smálega hluti og myndir sem
tengja minningabrot og fínlega
hluti sem snerta strengi frá
bernskunni, ástinni á landinu og
þeim tengslum ekki eru alltaf sýni-
leg en gefa lífi hvers og eins dýpt
og merkingu.
Og nú varð hún ekki hamin í
þessu fremur en öðru heldur
streymdu ljóðin fram: ættjarðar-
ljóð, ádeiluvísur, kvenfélagsyrking-
ar og margt fleira. Tvær ljóðabæk-
ur komu út eftir hana: Komið af
fjöllum og Um fjöll og dali auk
þess sem hún átti ljóð í safnriti
með systkinum sínum, í blöðum,
tímaritum og víðar.
Sigga móðursystir mín hafði
sterkar skoðanir á öllum málum,
sama hvort það var landspólitík,
heyannir, meðul, neftóbak eða
hvaðeina annað sem henni var efst
í huga og ef hún vildi láta skoðun
sína í ljós var henni alveg sama úr
hvaða tröppu mannfélagsstigans
viðmælandinn var, sannleikurinn
yrði bara sagður upphátt. Þessa
hreinskilni og einurð held ég að
fæstir hafi erft við hana, sumir
urðu hvumsa, aðrir hugsi en henni
lá það í léttu rúmi.
Langri viðkynningu lýkur hér og
er mér ljúft og skylt að þakka fyrir
allar góðu stundirnar.
Þóra Elfa Björnsson.
Sigríður Beinteinsdóttir
Elsku pabbi, ég
var alls ekki tilbúin
þegar þú fórst. En
maður er það víst
sjaldnast. Þú ætlaðir að vera hjá
mér í ellinni. Eins og þú talaðir
um foreldra þína þá varstu af-
skaplega heppinn með þá. Móðir
þín þessi fyrirmyndarhúsmóðir
ásamt því að vera stórglæsileg,
greind og góð. Það var ekkert lítið
sem þér þótti vænt um ömmu.
Faðir þinn var nokkru eldri en
mamma þín, afskaplega ljúfur og
Árni Bergur Eiríksson
✝ Árni Bergur Ei-ríksson fæddist í
Reykjavík 26. jan-
úar 1945. Hann and-
aðist á heimili sínu í
Reykjavík 5. nóv-
ember 2007 og var
útför hans gerð frá
Dómkirkjunni í
Reykjavík 16. nóv-
ember.
góður maður, sem las
fyrir þig langt fram
eftir aldri. Þú hafðir
svo mikið gaman af
1001 nótt, þú talaðir
oft um þær sögur.
Það var greinilegt að
þú áttir góðar minn-
ingar um föður þinn í
gegnum þessar sög-
ur. Þú varst mjög
ánægður með æsku
þína, áttir frábæra
foreldra, glæsilegt
heimili í Sigluvogi 5
sem var draumahús
afa og ömmu, sem afi byggði. Þú
fékkst að fara til Danmerkur á
lýðháskóla til að bæta dönskuna
og síðan til Oxford til að læra
ennþá betri ensku. Það voru mikl-
ar ævintýraferðir að sjálfsögðu.
Enda varstu mjög litríkur maður.
En þú misstir foreldra þína ungur,
móður þína þegar þú varst 20 ára
og föður þinn þegar þú varst 24
ára, og systir þín flutti utan á
þessu tímabili vegna náms en kom
ekki aftur til Íslands þar sem hún
fann ástina sína í útlöndum. Þarna
kom móðir mín inn í þitt líf og síð-
ar ég. Ég hef svo oft heyrt að þið
mamma hafið verið stórglæsileg
saman. Þú náðir þér á strik eftir
foreldramissinn, stóðst þig vel sem
faðir, last fyrir mig eins og afi
gerði fyrir þig.
Þú varst svo virkur í stjórn-
málum þegar ég var að vaxa úr
grasi. Þú varst t.d. meðstjórnandi í
SUS árin 1977 og 1979, tókst þátt í
ófáum landsfundum og varst í
nefndum á vegum Sjálfstæðis-
flokksins, þ.á m. hjá fulltrúaráðinu
og hjá Verði, og alltaf var stuð á
þér fyrir kosningar. Þú hafðir al-
veg óbilandi áhuga á stjórnmálum
og þjóðmálum og sjálfstæðismaður
varstu alltaf. Þú varst mjög ham-
ingjusamur á þessum árum.
Árið 1975 keyptirðu verksmiðj-
una Vilkó og varst framkvæmda-
stjóri hennar næstu 10 árin. Ís-
lenskur iðnaður var það sem var
málið á þeim tíma hjá þér og neyt-
endamálin. Við áttum að kaupa ís-
lenskt til að efla íslenskt atvinnulíf
og íslenskan iðnað. Þú varst virkur
í Neytendasamtökunum. Ég var
mikið stolt af honum pabba mín-
um. Á þessum árum glumdi alls
staðar sem ég fór setningin: „Við
viljum Vilkó.“ Síðan kom holskefla
í þínu lífi. Þú ákvaðst að selja
verksmiðjuna haustið 1985 til
Kaupfélags Húnvetninga. Undan-
farin ár hefur þú verið mikill
hjartasjúklingur. Þú reyndir að
stofna fyrirtæki sem átti að vera
innkaupasamband öryrkja og elli-
lífeyrisþega. Hlutverk fyrirtækis-
ins var að pressa niður lyfjaverð
fyrir þessa hópa. Þegar þú kvaddir
þennan heim varstu að undirbúa
fiskútflutning til Frakklands. Það
hefði verið frábært hefði þér tekist
þetta hvort tveggja. Aðspurður
sagðir þú að þrátt fyrir heilsuleysi
undanfarin ár værir þú mjög
ánægður með líf þitt. Þú hefðir átt
gott líf í heildina séð. Það sem
skipti þig mestu var að þú kynntist
svo mörgu skemmtilegu og áhuga-
verðu fólki á lífsleiðinni.
Þín elskandi dóttir,
Lucinda S. Árnadóttir.