Morgunblaðið - 27.03.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 27. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Í 160 ár höfðu
listfræðingar
ekki hugmynd
um hvar eitt
frægasta málverk
flæmsk-franska
málarans Jean-
Antoine Watteau
(1684-1721) var
niður komið.
Kópía af „La
Surprise“ er í höll
Englandsdrottningar og þá er til af
verkinu æting, en ekkert hafði
spurst til verksins sjálfs síðan það
skipti um hendur árið 1848. Hefur
verið talið að það hafi eyðilagst.
Á síðasta ári var sérfræðingur
fenginn til að meta innbú ensks
herragarðs og þar fann hann verkið
úti í horni einnar stofunnar, þar sem
afar lítið fór fyrir því. „La Surprise“
er varla stærra en sem nemur A4
pappírsörk en sérfræðingurinn þótt-
ist vita um hvaða verk væri að ræða.
Hefur Christie’s uppboðshúsinu ver-
ið falið að selja málverkið og er talið
að allt að fimm til sjöhundruð millj-
ónir króna fáist fyrir það - sem verð-
ur met fyrir verk eftir Watteau. Árið
2000 seldist málverk eftir hann á um
350 milljónir króna.
„La Surprise,“ frá árinu 1718, er
innileg garðsena, þar sem á bekk sit-
ur leikari, spilandi á gítar og horfir
um leið á par sem situr við hlið hans í
innilegum faðmlögum. Parið kópíer-
aði Watteau úr málverki eftir Rub-
ens og hundurinn sem fylgist með
kemur einnig úr verki eftir Rubens.
Watteau endurnýjaði myndlist
barrokktímans og er jafnframt tal-
inn til frumherja myndlistar ró-
kokkó-stefnunnar. Nokkrir tugir
málverka eru til eftir hann en fjöldi
teikninga. Watteau glímdi við tær-
ingu og lést 37 ára gamall, eftir að
hafa leitað sér lækninga í Englandi.
Fannst
úti í horni
Verk eftir Watteau
kemur í leitirnar
„La Surprise“,
eftir Watteau.
TILNEFNINGAR til Norrænu
leikskáldaverðlaunanna 2008 hafa
verið birtar. Þær eru; frá Finnlandi
Fundamentalisten eftir Juha Jokela,
frá Danmörku Om et øjeblik eftir
Peter Asmussen, frá Svíþjóð, Valer-
ie Jean Solanas ska bli president i
Amerika eftir Söru Stridsberg auk
Óhapps eftir Bjarna Jónsson sem er
fulltrúi Íslands. Engar tilnefningar
bárust frá Noregi og Færeyjum í ár.
Verðlaunin verða veitt við hátíðlega
athöfn á Norrænu leiklistardög-
unum í Tampere í Finnlandi í ágúst.
Verðlaunin eru fimm þúsund evrur.
Óhapp er
okkar verk
GLEÐIGJAFAR er yfirskrift
sýningar Erlu B. Axelsdóttur
sem verður opnuð á laugardag-
inn í Grafíksafni Íslands,
Tryggvagötu 17. Sýningin
samanstendur af verkum sem
unnin eru með blandaðri tækni
á pappír. Áhrifavaldar eru lóð
og landslag. Minningabrot úr
bernsku fléttast inn í myndflöt-
inn og lóðin taka á sig persónu-
legar myndir. Erla stundaði
nám í Myndlistaskólanum í Reykjavík 1975-82 og
listadeild Skidmore, Saratoga Springs, N.Y., l984.
Erla hefur haldið fjölmargar einkasýningar, en
fyrst sýndi hún í Ásmundarsal 1983. Sýningin er
opin fimmtudaga til sunnudaga kl. 14–18.
Myndlist
Gleðigjafar í
bernskuminningum
Erla B.
Axelsdóttir
LEIKFÉLAG Reykjavíkur
mun á næstu misserum heiðra
ævistarf sex listamanna sinna
sem allir hafa unnið ómet-
anlegt starf að uppbyggingu og
framþróun leikfélagsins og
verið í framvarðarsveit þess
um áratuga skeið.
Í dag, á alþjóðaleiklistardag-
inn, kl.17, verður opnuð heim-
ildasýning um ævi og starf
Steindórs Hjörleifssonar.
Sýningin er í formi margmiðlunarskjás sem
standa mun frammi í forsal leikhússins þar sem
gestir og gangandi geta lesið sér til um ævi og
starf Steindórs, skoðað viðtöl við hann og fleira.
Efnið hefur Hafliði Arngrímsson tekið saman.
Leiklist
Steindór í sviðsljósi
Leikfélagsins
Steindór
Hjörleifsson
Í KVÖLD kl. 20 verður boðið
upp á sófaspjall í Listasafni
Reykjavíkur, Hafnarhúsi, um
ritstörf Sigurðar Guðmunds-
sonar myndlistarmanns.
Þátttakendur í sófaspjallinu
eru blaðamaðurinn og rithöf-
undurinn Pétur Blöndal, sem
gaf út bókina Sköpunarsögur
fyrir síðustu jól, og Páll Vals-
son bókmenntafræðingur sem
komið hefur að útgáfu bóka
Sigurðar. Hafþór Yngvason safnstjóri stýrir
spjallinu. Sýning á verkum Sigurðar stendur nú
yfir í safninu, Mállausir kjarnar, en Hafþór ritaði í
sýningarskrá grein um verk Sigurðar. Spjallið
stendur í um klukkustund.
Bókmenntir
Sófaspjall um
ritstörf Sigurðar
Sigurður
Guðmundsson
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
„ÉG hef verið heppin að fá að vera
með í þessu stóra ferli, þessari miklu
þróun tónlistarlífsins hérna heima.
Það hefur ótrúlega margt breyst á
þeim 34 árum sem liðin eru síðan ég
kom heim úr námi.“ Guðný Guð-
mundsdóttir konsertmeistari hefur
orðið. Í vetur fagnaði hún 60 ára af-
mæli sínu á tónleikum en nú er kom-
ið að sérstakri afmælisveislu – hún
verður í Salnum í kvöld kl. 20. Þar
leikur Guðný með fyrrum nem-
endum og tveimur núverandi nem-
endum. „Þetta er hluti landsliðs
fiðluleikara. Sigrún Eðvalds og Sif
Tulinius starfa með mér sem kons-
ertmeistarar í Sinfóníuhljómsveit-
inni. Ari Vilhjálmsson hefur vakið
mikla athygli á undanförnum árum.
Hann hefur meðal annars verið
konsertmeistari í Orkester Norden.
Það er erfitt að velja úr fríðum hópi
nemenda minna. Þetta eru þó allt
leiðandi fiðluleikarar í dag og hafa
verið nánir samstarfsmenn mínir.
Svo er ég með tvö ungmenni úr
Listaháskólanum sem hafa tölu-
verða reynslu af að koma fram á tón-
leikum þótt þau séu kornung, Hulda
Jónsdóttir og Bjarni Frímann
Bjarnason, 16 og 18 ára.“
Þetta var ekki auðvelt
Guðný segir músíklífið í dag gjör-
ólíkt því sem var þegar hún var að
stíga sín fyrstu skref. „Þetta var
ekki auðvelt. Við vorum svo fá og
maður varð að vera í öllu. Það voru
varla nokkrir kammer-, nútíma- eða
kórtónleikar að maður yrði ekki að
vera með. Í óperunni líka. Maður
varð bara að vera í öllu, það var ekki
svo mörgum til að dreifa. Ég sá að
ég yrði að vera dugleg að kenna til
að fá nýtt fólk,“ segir Guðný og
hlær, en kennslan hefur verið mik-
ilvægur þáttur í störfum hennar sem
fiðluleikara. „Ég er fegin því að ég
hélt mig við kennsluna, því það er
ótrúlegur munur að hafa allt þetta
unga góða fólk með sér. Þetta átti
ekki bara við um fiðluna. Það hefur
komið mikið af góðum nemendum
frá öllum þeim sem byrjuðu að
kenna á þessum tíma og höfðu mik-
inn áhuga á því og metnað.“
Elstu nemendurnir miðaldra
„Þú sérð, að jafnvel fyrstu nem-
endur mínir eru orðnir miðaldra,“
segir Guðný hlæjandi og víst er að
hún þótti ung þegar hún tók við
starfi konsertmeistara í Sinfón-
íuhljómsveit Íslands. Hún var líka
kona og það þótti sérstakt því í þá
daga var það enn afar sjaldgæft að
konur fengju stöður konsertmeist-
ara. „Það koma nýjar kynslóðir og
það er yndislegt. Ég hugsa oft: „Oh,
svona nemanda fæ ég aldrei aftur,“
svo líða eitt til tvö ár, og þá kemur
hann. Kennsla er mikil sjálfskoðun.
Maður þarf að horfa inn á við og sér
galla sína mjög glöggt. En um leið
og maður sér þetta sama hjá nem-
andanum og getur hjálpað honum,
er maður líka að stunda sjálfshjálp.
Maður þróast sem tónlistarmaður
við það að kenna, ef maður nennir að
kafa ofan í hlutina. Þetta er tíma-
frekt og orkufrekt og verður ekki
gert á hlaupum en það er mjög
þroskandi og lærdómsríkt.“
Guðný á að baki glæstan feril sem
konsertmeistari Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands og einleikari og hún
hefur alltaf spilað mikið af kamm-
Ég sá að ég varð að kenna
 Guðný Guðmundsdóttir fiðluleikari heldur afmælistónleika í Salnum með
nemendum sínum  Hún segir tímana breytta eftir 34 ár á tónleikasviðinu
Morgunblaðið/Golli
Guðnýjargengið Guðný meðal spilafélaganna sem eru frá vinstri: Svava
Bernharðsdóttir, Gunnar Kvaran, Shoshana Rudiakov, Hulda Jónsdóttir,
Bjarni Frímann Bjarnason, Guðný, Ari Vilhjálmssson, Sigrún Eðvalds-
dóttir og Hávarður Tryggvason. Á myndina vantar Sif Tulinius.
Í HNOTSKURN
» Guðný hóf fiðlunám 6 ára hjáErnu Másdóttur.
» 8 ára fór hún til BjörnsÓlafssonar konsertmeistara
og lauk einleikaraprófi 1967.
» Guðný lauk meistaraprófifrá Juilliard-skólanum 1974.
ermúsík. Manneskja með slíkan feril
hlýtur að vera draumadís tónskáld-
anna og þau hafa líka mörg samið
fyrir Guðnýju. Þar má nefna G-
sweet eftir Þorkel Sigurbjörnsson,
Teikn eftir Áskel Másson, In vultu
solis, eftir Karólínu Eiríksdóttur.
„Bæði austurrísku tónskáldin sem
hafa starfað hér, Herbert H. Ágústs-
son og Páll Pampichler Pálsson hafa
samið konserta fyrir mig. Til þess að
geta starfað sem konsertmeistari
þarf maður að halda sér í formi sem
sólisti,“ segir Guðný og áréttar:
„ … það er númer eitt, tvö og þrjú.“
Frumflytur nýtt verk
Það vill svo til að nýjasta verkið á
efnisskrá tónleikanna í kvöld er
samið sérstaklega fyrir Guðnýju og
þessa tónleika en það heitir Eintal
og er eftir Karólínu Eiríksdóttur.
„Því var lokið núna 8. mars,“ segir
afmælisbarnið. Efnisskráin spannar
allt frá Vivaldi til líðandi stundar – í
einleik og samspili.
Meðal annarra tónskálda má
nefna Dvorák, Rachmaninov, César
Franck og Bartók. Auk nemendanna
leika með Guðnýju píanistinn Shos-
hana Rudiakov, Hávarður Tryggva-
son bassaleikari, Svava Bernharðs-
dóttir víóluleikari og loks eigin-
maður hennar og samstarfsmaður,
Gunnar Kvaran sellóleikari.
langt inni í landi þrengir mosagróið
landið að Markarfljóti. Jóhannes
segir ljósmyndun ekki bara vera
starf sitt heldur líka eitt af áhuga-
málunum og því sé myndavélin oft-
ast með í för.
„Hér á sýningunni er úrval mynda
frá nokkrum árum. Ég hef aldrei
stefnt á að sýna landslagsmyndir –
en þessar urðu samt til. Þær söfn-
uðust í möppur í tölvunni hjá mér og
sumar hafa staðist tímans tönn.“
Landslag varð að áhugamáli
Jóhannes segist hafa haft sitt lifi-
brauð af portrettmyndum og þjón-
ustu við fyrirtæki, auk þess að hafa
verið í auglýsingamyndum um tíma
– en hann hafi elst upp úr því.
„Engar af þessum myndum hafa
þó tengst verkefnum. Þær hafa orðið
til fyrir mig, oftast á ferðalögum.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
HVAÐ er þetta við landslagið? Það
er birtan! Ljós og skuggar. Við eig-
um bústað á bakka Hvítár í Árnes-
sýslu, ein myndanna er einmitt út-
sýnið þaðan. Í tuttugu ár hef ég
myndað þar við ána, og hún er aldrei
eins. Litirnir aldrei þeir sömu.
Landið er síbreytilegt,“ segir Jó-
hannes Long.
Jóhannes er kunnur portrett-
ljósmyndari og hefur í aldarfjórðung
rekið ljósmyndafyrirtæki. Nú hefur
hann opnað sýningu á landslags- og
náttúruljósmyndum í Café Milanó í
Faxafeni.
Við jökulsporð safnast hópur
ferðalanga saman á einum hrauki,
eins og í hópefli; ský sleikja tind
Eystra-Horns; kornakur glóir og
Þegar ég byrjaði sem áhugamaður í
ljósmyndun, var ég svo heppinn að
faðir minn hafði þennan áhuga líka
og hafði sett upp myrkraherbergi í
niðurgröfnum kjallara á heimilinu.
Þá var ég alltaf að mynda fólk; andlit
og mannlíf. Ég tók aldrei myndir af
landslagi, fyrr en ég var orðinn full-
orðinn. Svo hefur það smám saman
orðið áhugamálið. Ég hef afskaplega
gaman af því að umgangast fólk, en
um það snýst starfið á stofunni.“
Jóhannes segist hafa haft gaman
af því að taka þátt í stafrænu bylt-
ingunni í ljósmynduninni. Þegar
þessi tækni fór að birtast á markaði
hafi hann talið að þetta væri ekki
fyrir sig en í dag sé raunin sú að
hann taki mjög sjaldan fram filmu-
vélarnar. „Þessi stafræni heimur er
bara viðbót við heillandi heim ljós-
myndunar,“ segir Jóhannes.
Litirnir eru aldrei þeir sömu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Litaheimur „Ég hef aldrei stefnt á að sýna landslagsmyndir – en þessar
urðu samt til,“ segir Jóhannes Long sem sýnir ljósmyndir í Café Milanó.
♦♦♦