Morgunblaðið - 23.11.2008, Síða 52

Morgunblaðið - 23.11.2008, Síða 52
52 Umræðan MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. NÓVEMBER 2008 SÍÐASTLIÐIN ár hefur orðið vart við aukna útbreiðslu hlýs atlantssjávar kringum landið, og reyndar um stærstan hluta norð- anverðs Norður- Atlantshafs, ásamt því sem hitastig og selta hans hefur aukist til muna. Ekki er að fullu vitað hvaða þættir valda þessari hlýnun en lík- legast hafa náttúrulegar sveiflur mest áhrif en einnig hefur hitastig almennt verið að hækka í heiminum vegna losunar gróðurhúsaloftteg- unda. Sveiflur í ástandi sjávar við Ísland hafa í gegnum tíðina verið tiltölulega miklar og veldur þar mestu mismunandi dreifing sjó- gerða við landið og eiginleikar þeirra, en uppruni sjávar við Ísland er annars vegar langt suður í höfum (atlantssjór) en hins vegar úr Norð- ur-Íshafinu (pólsjór). Atlantssjórinn er hlýr og selturíkur og inniheldur að öllu jöfnu meiri næringarefni en pól- sjórinn sem er mjög kaldur og tiltölulega ferskur. Lífsskilyrði í atlantssjónum eru einnig mun vænlegri og framleiðsla lífrænna efna umtalsvert meiri þar en í pólsjónum. Atlantssjórinn umlyk- ur yfirleitt landið að mestu en ekki er langt í kaldari sjó úti fyrir Norður- og Austur- landi og blöndunar þessara ólíku sjógerða gætir meira eftir því sem austar dregur. Undanfarin ár hefur þessarar hitaaukningar í atlantssjónum gætt á margvíslegan hátt. Meðal annars hefur fjölgað komum ýmissa suð- rænna fisktegunda sem alla jafna hafa verið sjaldgæfar á Íslands- miðum, auk þess sem margir hefð- bundnir nytjastofnar við Ísland hafa stækkað og aukið útbreiðslu sína til norðurs. Þetta má einna best sjá á ástandi ýmissa stofna uppsjávarfiska, svo sem síldar og makríls, sem að jafnaði bregðast fljótt við breyttum umhverf- isaðstæðum. Einnig má greina þessi áhrif í stórbættri nýliðun ýmissa botnfiskstofna, svo sem ýsu, lýsu og skötusels. Eðlilegt er að spurt sé hvort þetta ástand muni breytast veru- lega á næstu árum eða hvort áfram verði hátt hitastig og mikil út- breiðsla atlantssjávar ríkjandi við Ísland. Ef skoðaðar eru breytingar á ástandi sjávar yfir lengri tíma þá sést að mestu og skyndilegustu breytingarnar verða fyrir norðan land. Þar getur ástandið gjörbreyst á innan við ári og því erfitt að spá um breytingar á næstu misserum. Skyndileg breyting varð t.d. árið 1965, eftir áratuga langt hlýskeið, en þá lagðist pólsjór ásamt með- fylgjandi hafís upp að landinu norð- an- og austanverðu og hélst þetta ástand út sjöunda áratuginn. Einnig varð slík breyting veturinn og vorið 1995 en þá höfðu þrálátar norðan- áttir þau áhrif að nánast tók fyrir streymi atlantssjávar inn á norður- mið og kaldur sjór lagðist þá upp að landinu. Hvað varðar útbreiðslu og eiginleika atlantssjávarins fyrir sunnan og vestan land þá eru sveifl- ur þar mun minni og hægari og því ekki óeðlilegt að búast við að það ástand sem þar hefur ríkt undanfar- inn áratug muni haldast næstu misserin og þar með jákvæð áhrif þess á vöxt og viðgang þeirra fisk- stofna sem þar hafa sitt búsvæði. Það er afar mikilvægt að fylgst verði áfram með ástandi sjávar, eins og Hafrannsóknastofnunin hef- ur gert sl. 40 ár, og ekki slakað á hvað það varðar. Eru líkur á áframhaldandi góðæri í hafinu við Ísland? Steingrímur Jóns- son fjallar um ástand og hitastig sjávar hér við land » Sveiflur í ástandi sjávar við Ísland hafa í gegnum tíðina verið tiltölulega miklar og veldur þar mestu mismunandi dreifing sjógerða við landið ... Steingrímur Jónsson Höfundur er prófessor í haffræði við Viðskipta- og raunvísindadeild Há- skólans á Akureyri. Meginstraumar við Ísland. Gulir punktar sýna hvar reglulegar mælingar Hafrannsóknastofnunarinnar á ástandi sjávar fara fram. SKRIFSTOFUHÚSNÆÐI TIL LEIGU FASTEIGNA- MARKAÐURINN ÓÐINSGÖTU 4, SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. - OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17. Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/. Jón Guðmundsson, sölustjóri og lögg. fasteignasali. - Guðmundur Th. Jónsson, lögg. fasteignasali. Skipholt Til leigu glæsileg 258,7 fm skrifstofuhæð í nýlegu lyftuhúsi við Skipholt. Hæðin skiptist í móttöku, opið vinnurými, eldhús með góðum innréttingum, fundarherbergi, 5 afstúkaðar rúmgóðar skrifstofur og snyrtingar auk stórrar geymslu/tæknirýmis með kælingu og tækjarýmis. Náttúruflísar og linoleumdúkur á gólfum. Hæðin getur leigst með öllum húsgögnum. Næg bílastæði. Skúlagata Til leigu glæsilegar skrifstofuhæðir í nýlegu lyftuhúsi á frábærum útsýnisstað í miðborginni. Um er að ræða hálfa 2. hæð, alla 3. hæð og alla 4. hæð hússins, samtals 1.132 fm að stærð. Á 2. hæð er sameiginleg móttaka, 4 afstúkaðar skrifstofur og opið vinnurými. Á 3. hæð eru 9 afstúkaðar skrifstofur, móttaka, fund- arherbergi og opin vinnurými. Á 4. hæð er stór salur með mikilli lofthæð sem nýttur hefur verið sem fundarsalur og mötuneyti með eldhúsi. Eignin getur leigst í heilu lagi eða hlutum. TIL LEIGU Í MIÐBORGINNI Mjög góð 70 fm þriggja herbergja íbúð á fyrstu hæð í steinhúsi, byggðu 1985. Íbúðin er á rólegum stað ca 100 metra frá Hlemmi. Nánari upplýsingar veitir Brynjólfur Jónsson. Garðatorg 7 - 210 Garðabæ - sími 545 0800 - Þórhallur Guðjónsson, lögg. fast.sali Nýkomin í einkasölu snotur 96,5 fm íbúð á jarðhæð í góuðu og vel staðsettu húsi fyirr eldri borgara. 2 svefnherbergi, góðar stofur og rúmgott baðherbergi. Stæði í bílageymslu. Verð 32 millj. Hrigndu og pantaðu skoðun hjá Þórhalli í síma 896-8232. KIRKJULUNDUR - GARÐABÆ ÞAÐ er vandaverk að semja auglýsinga- texta hvort sem er fyrir prentmiðla eða ljós- vakamiðla. Til þess má ekki kasta höndum. Það er því miður of oft gert. Sparisjóðurinn Byr hefur um alllangt skeið auglýst eitthvað sem kallað er „fjár- hagsleg heilsa“. Algengt er að menn spyrji kunningja á förnum vegi: „Jæja, hvernig er heilsan?“ Aldrei hef ég heyrt að nokkur maður hafi spurt: „Jæja, hvernig er fjárhagslega heilsan?“ Enda er þetta ekki íslensk hugsun eða íslenskt orðalag. Á ensku er ef til vill hægt að tala um „financial health“, einkum kannski um fyr- irtæki eða jafnvel samfélög, en á ís- lensku verður þetta eins og hver önnur aulaþýðing. Það er ekk- ert til á íslensku sem heitir fjárhagsleg heilsa. Í annarri auglýs- ingu þessa sama spari- sjóðs erum við ávörpuð á ensku. Poppstjarna sem sparisjóðurinn hef- ur valið sem fulltrúa sinn í auglýsingum seg- ir við okkur: „Now we are talking!“ Á þetta að vera traustvekjandi? Hvers vegna talar íslenskur spari- sjóður ekki íslensku við íslenska við- skiptavini sína? Hver er eiginlega til- gangurinn með því að ávarpa okkur sem heima sitjum á öðru tungumáli? Er íslensk tunga ekki nógu fín? Ég verð að játa að ég skil þetta ekki. Þetta er ekki bara ósmekklegt. Þetta er árás á íslenska tungu. Í auglýs- ingum íslenskra fyrirtækja sem beint er að íslenskum viðskiptavinum á auðvitað að tala íslensku. Leyfilegt er að svíkja og pretta Meira um auglýsingar, – þó ekki um málfar, heldur innihald eða boð- skap. Auglýsing um ágæti íslenska lambakjötsins, sem nú birtist oft á skjánum, hefur orðið mér umhugs- unarefni. Þar stendur maður við kjötborð, bendir á lambakjöt í kjöt- borðinu og segist ætla að kaupa það. Þar með er kominn á samningur milli hans og afgreiðslumannsins eða verslunarinnar. Afgreiðslumaðurinn byrjar að taka kjötið til. Þá kemur aðvífandi kona, sem greinilega vænt- ir sín. Hún ágirnist kjötið líka. Hún lætur smápeninga detta á gólfið og horfir biðjandi augum á manninn og biður hann að hjálpa sér að tína pen- ingana upp, – væntanlega vegna þess að hún á ekki auðvelt með að beygja sig. Maðurinn bregst vel við og tínir upp peningana og réttir henni. Þá er konan búin að kaupa kjötið, sem hann varð fyrri til að biðja um. Hún heldur svo sigri hrósandi á brott með feng sinn. Hver er boðskapur þess- arar auglýsingar? Skilaboð, segja auglýsingastofur líklega að enskri málvenju. Er ekki verið að segja okk- ur, að það sé í lagi að svíkja og pretta til að hafa sitt fram? Ég get ekki skil- ið þetta á annan veg. Þótt konur séu aldrei fallegri en þegar þær bera barn undir belti, þá finnst mér þetta bæði ógeðfelld og ómerkileg auglýs- ing. Hvað er verið að segja börnum okkar með þessu? Hugsi nú hver fyr- ir sig. Mér finnst þessi boðskapur hrollvekjandi, en líklega er hann bara tímanna tákn. Ábyrgðaraðili auglýsingarinnar er vefsvæðið lam- bakjot.is Að baki því standa vænt- anlega íslenskir bændur. Það er svo önnur saga, að á forsíðu vefsvæðisins lambakjot.is eru að minnsta kosti tvær málvillur. Fjárhagsleg heilsa – Svik og prettir Eiður Guðnason fjallar um texta í auglýsingum »Hversvegna talar ís- lenskur sparisjóður ekki íslensku við ís- lenska viðskiptavini sína? Er íslensk tunga ekki nógu fín? Eiður Guðnason Höfundur er opinber starfsmaður. AUGLÝSINGADEILD netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.