Skinfaxi - 01.07.1953, Blaðsíða 34

82
SKINFAXI
Jóli ann J. £. J<M:
Æskan og framtiðin
(Rœða flutt á 40 ára afmælisfundi Umf. Björns Hitdæla-
kappa, að Arnarstapa á Mýrum, G. júlí 1952).
Á fyrsta og öðrum tug þessarar aldar fór ferskur frelsis-
gustur um þetta land. Það var vor i lofti, og æskan, sem lióf
gönguna mót hækkandi sól, hún trúði á framtíðina og treysti
á sjálfa sig og landið. Þessi sjálfstæðis- og frelsishreyfing var
borin uppi af tveim meginþáttum, sem voru ungmennafélags-
skapurinn og samvinnuhreyfingin. Gömul verzlunaránauð var
að lúta i lægra haldi fyrir rísandi kaupfélögum fólksins. Og
á stjórnmálasviðinu var draumurinn um frjálst ísland orðinn
að vökudraum þjóðarinnar, borinn uppi af ungmennafélöguin
landsins og öðrum fjöldahreyfingum alþýðunnar. Ungmenna-
félögin voru liin þjóðlegu félagssamtök, liafin yfir alla flokka
og flokkserjur. Þar vpru málin rædd og rökstudd, og einkenndi
drengskapur jafnan umræður, þó ýmis sjónarmið kæniu fram.
Æskan, sem bar uppi ungmennafélagshreyfinguna og ruddi
frelsinu braut, leit á sig sem erfingja landsins og var staðráðin
í að taka á móti arfinum og auka við hann. Ræklun lands og
lýðs var því eitt af meginstefnumálum þessa félagsskapar.
í dag, þegar vér erum liér saman komin til að minnast 40
ára afmælis þessa félags, þá er rétt að staldra við og spyrja
þessarar spurningar: Er i dag þörf fyrir ungmennafélagshreyf-
inguna i landi voru? Eru sérstök verkefni, sem kalla á þessi
félagssamtök nú, til starfs og dáða? Þessu svara ég hiklaust
þannig: Vér lifum á miklum umbrotatímum, tímum stórra á-
taka, þar sem margvislcgar hættur steðja að landi og þjóð.
Vér búum nú í tvíbýli i landi voru. Annars vegar erum vér,
ibúarnir, erfingjar landsins, hins vegar er erlendur her fram-
andi þjóðar, með ólíkt mál og gerólika crfðamenningu og siði.
Tunga vor, þjóðerni, erfðamenning og sjálfstæði, er því ber-
sýnilega í aðsteðjandi hættu. Hér er því aðkallandi verkefni
fyrir ungmennafélagshreyfingu landsins. Verkefni, sem kailar
á það bezta, sem býr í liverjum æskumanni og æskukonu þcssa
lands, ef vér eigum ekki að glata arfinum, sem oss hefur
verið fenginn í hendur. Ég trúi á framtíðina og æsku þessa
lands. Ég treysti því, að Iiinn þjóðlegi félagsskapur íslenikra