Skinfaxi - 01.12.1991, Blaðsíða 6

ÍÞRÓTTAÞJÁLFUN
Þráirm Hafsteinsson - íþróttafræðingur skrifar
íþróttaþjálfun 9-13 ára barna
- markmið og leiðir
í siðasta tölublaði Skinfaxa fjall-
aði Þráinn Hafsteinsson íþrótta-
fræðingur um íþróttaskóla fyrir
börn og hvernig ætti að koma
börnum í kynni við íþróttaiðkun
á jákvæðan hátt. Þráinn fjallar
nú um síðustu árin fyrir kyn-
þroskaskeiðið og á hvað ætti
helst að leggja áherslu í þjálfun
barna á þessum aldri.
Síðustu árin fyrir kyn-
þroskaskeiðið
Síðustu árin fyrir kynþroskann eru að
mörgu leyti mjög mikilvægur grunnur
að því sem á eftir kemur, hvort sem um
er að ræða afreksíþróttir eða lífstíðará-
huga á íþróttaiðkun, með eða án keppni
í huga. Erfitt er að nefna ákveðinn aldur
í þessu sambandi, því börn þroskast
misjafnlega hratt og stúlkur komast að
meðaltali tveimur árum fyrr en drengir á
kynþroskaskeiðið. Ef nefna ætti ein-
hvern meðaltalsaldur til viðmiðunar
væri það 9-13 ára aldurinn með ofan-
greindum fyrirvörum.
Líffræðileg einkenni
Þegar börn hafa náð umræddum aldri er
taugakerfi þeirra þegar búið að ná 95%
þroska fullvaxins einstaklings. Fyrstu
tvö æviár hvers einstaklings eru mikið
vaxtaskeið, en síðan dregur smátt og
smátt úr vaxtarhraðanum og á síðustu
árunum fyrir kynþroskaskeiðið er vaxt-
arhraði vöðva, beina og öndunarfæra
fremur hægur. Þessi hægi vaxtarhraði
vöðvanna og nær fullþroska taugakerfi
valda því að samstarf taug- og vöðva-
kerfis verður mjög gott á þessum árum.
Samspil þessara mikilvægu kerfa veldur
því að börn á umræddu skeiði ráða ekki
eins vel við flókna tækniþjálfun og á
aldursskeiðunum fyrir og eftir þetta
tímabil.
Af hverju tækniþjálfun
í fyrirrúmi?
A ofangreindum forsendum er lagt til að
börn á þessu þroskaskeiði læri og æfi
rétta tækni sem flestra íþróttagreina.
Börnin eru hæfust til þess að takast á
við slíka þjálfun ef litið er til líkamlegs
þroska þeirra. Það er ekki fyrr en á kyn-
þroskaskeiðinu sem þrekæfingar og aðr-
ar krafta- og þolæfingar fara að skila
verulegum árangri. Flóknar leikaðferðir
og taktík er ótímabært að leggja upp fyr-
ir þennan aldurshóp vegna þess að sál-
rænn þroski til þess að fylgja settum fyr-
irmælum er ekki til staðar.
Hve mikil tækniþjálf-
un?
Oft er talað um að allt að 70% þess tíma
sem fer í æfingar í hverri íþróttagrein á
þessum aldri ætti að verja til tækniæf-
inga. 30% ætti að verja til ýmiskonar
leikja og annarra íþrótta. I knattleikjum
yrðu æfingarnar fyrst og fremst miðaðar
við að bæta tækni einstaklinganna með
knöttinn við hinar ýmsu aðstæður sem
upp kunna að koma, hvort sem miðað er
við sóknarleik, miðvallarspil, varnarleik
eða markvörslu. Sömu áherslur í frjáls-
íþróttum yrðu þannig, að lagður yrði
grunnur að réttri tækni í öllum frjálsí-
þróttagreinunum, spretthlaupum, lang-
hlaupum, stökkum og köstum. í sundi
væri lögð áhersla á að þjálfa upp rétta
tækni í öllum sundaðferðunum o.s.frv.
Það sem einu sinni er lært á þessu ald-
ursskeiði og verður ósjálfráð hreyfing
gleymist seint eða ekki, þó svo að við-
komandi hreyfingar séu lítið eða ekkert
þjálfaðar í langan tíma. Áherslan á
tækniþjálfunina verður því sjaldan of
mikil.
Aðrir þættir þjálfunar-
innar
Þeir þjálfunarþættir sem leggja ætti
mesta áherslu á ásamt tækniþjálfuninni
eru viðbragðshraði og tíðni í hreyfing-
um, ásamt ýmissi samhæfingu. Loftháð
þol má þjálfa með ýmsum leikjum sem
krefjast stöðugrar hreyfingar í langan
tíma. Snerpukraft má þjálfa með léttum
hoppum og stökkum.
Lagt er til aö 9-13 ára börn lœri og œfl rétta tœkni sem flestra íþróttagreina.
6
Skinfaxi